بر پيامبر خدا نازل شد : «اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هر گاه براى نماز روز جمعه ندا داده شد ، به سوى ذكر خدا بشتابيد» . ^۱

۹.صحيح البخارى ـ به نقل از اَنَس ـ :مسلمانان ، چون زياد شدند ، صحبت از اين به ميان آوردند كه براى اطّلاع از فرا رسيدن وقت نماز ، نشانه اى قرار دهند و گفتند كه آتشى برافروزند ، يا ناقوسى به صدا در آورند ؛ امّا بلال ، مأمور شد كه [بندهاى] اذان را دو بار دو بار بگويد و [بندهاى] اِقامه را تك تك بگويد. ^۲

۱ / ۲

ردّ برخى روايات درباره چگونگى تشريع اذان

۱۰.المستدرك على الصحيحين ـ به نقل از سفيان بن ليل ـ :چون فرجام كار حسن بن على عليه السلامو معاويه به آن جا رسيد كه رسيد (پيمان صلح بسته شد) ، در مدينه بر آن امام وارد شدم ، در حالى كه ميان يارانش نشسته بود ... . در حضور ايشان از اذان ، سخن به ميان آورديم .
يكى از ما گفت : آغاز اذان ، خوابى بود كه عبد اللّه بن زيد بن عاصم ديده بود.
حسن بن على عليه السلام فرمود : «شأن اذان ، بالاتر از اين چيزهاست! اذان را جبرئيل عليه السلامدر آسمان گفت و هر جمله[ى آن را] دو بار گفت و آن را به پيامبر خدا تعليم داد ، و اقامه را ، هر جمله[ى آن را] يك بار گفت و آن را نيز به پيامبر خدا آموخت» . ^۳

۶.امام صادق عليه السلام :چون پيامبر خدا به معراج برده شد و وقت نماز فرا رسيد ، جبرئيل عليه السلام اذان گفت . چون گفت : «اللّه أكبر ، اللّه أكبر» ، فرشتگان گفتند : اللّه أكبر ، اللّه أكبر .
چون گفت: «أشهد أن لا إله إلاّ اللّه » ، فرشتگان گفتند : شريكان را كنار زد.
چون گفت : «أشهد أنّ محمّدا رسول اللّه » ، فرشتگان گفتند : [همان] پيامبرى كه برانگيخته شد.
چون گفت : «حىَّ على الصلاة» ، فرشتگان گفتند : به عبادت پروردگارش ترغيب كرد.
چون گفت : «حىَّ على الفلاح» ، فرشتگان گفتند : كسى كه از او پيروى كرد ، رستگار شد . ^۱

۷.امام صادق عليه السلام :زمانى كه جبرئيل عليه السلام اذان را بر پيامبر خدا فرود آورد ، سر ايشان در دامن على عليه السلام بود . پس ، جبرئيل عليه السلام اذان و اقامه گفت . چون پيامبر خدا بيدار شد ، فرمود : «اى على! شنيدى؟».
گفت : آرى .
فرمود : «حفظ كردى؟».
گفت : آرى .
فرمود : «بلال را صدا بزن و آن را به او بياموز» .
پس ، على عليه السلامبلال را فرا خواند و اذان را به او تعليم داد. ^۲

۸. تذكرة الحُفّاظـ به نقل از عِكرمة بن عبّاس ^۳ ـ : اذان به همراه وجوب نماز ،