آمده است ، اين جمله پس از پيامبر صلى الله عليه و آله به اذان افزوده شده است . و اينك ، برخى از اين متون :

۱ . الكافى :

معاوية بن وهب گفت : از امام صادق عليه السلام درباره ذكر جمله «الصلاة خير من النوم» در اذان و اقامه پرسيدم . فرمود : «ما از چنين چيزى خبر نداريم [ و قبولش نداريم ]» . ^۱

۲ . المصنّفِ عبد الرزّاق :

ابن جُرَيج [گفت] : عمرو بن حفص به من خبر داد كه سعد [مو?ّن] ، نخستين كسى بود كه گفت : «الصلاة خير من النوم» و اين ، در خلافت عمر بود ... . [عمر] گفت : بدعت است ؛ امّا بعدها آن را آزاد گذاشت . بلال براى عمر ، اذان نگفت . ^۲

۳ . المصنّفِ عبد الرزّاق :

حسن بن مسلم ، به من خبر داد كه مردى ، از طاووس ـ كه با عدّه اى نشسته بود ـ پرسيد : اى ابو عبد الرحمان! از چه زمانى جمله «الصلاة خير من النوم» گفته شد؟ طاووس گفت : اين جمله در عهد پيامبر خدا گفته نشد ؛ بلكه بلال ، در زمان ابو بكر و پس از وفات پيامبر صلى الله عليه و آله ، آن را از مردى كه مو?ّن نبود ، شنيد و آن را از او گرفت و در اذان گفت . [ حكومتِ ]ابو بكر ، چندان نپاييد و عمر كه آمد ، گفت : كاش بلال را از اين چيزى كه به وجود آورد ، نهى كنيم! و گويا فراموش كرد كه چنين كند . پس مردم تا به امروز ، اين جمله را در اذان مى گويند . ^۳

روايات ديگرى نيز در سنن ابن ماجة ، ^۱ مسند ابن حنبل ، ^۲ سنن الدارمى ^۳ و الطبقات الكبرى ^۴ بر اين معنا دلالت دارند ؛ امّا اين روايات هيچ يك سند صحيحى ندارند .
دسته سوم : رواياتى كه بند ياد شده را به دستور و يا تأييد خليفه دوم مستند كرده اند ، مانند آنچه در سنن الدارقُطْنى از محمّد بن مخلّد ، از محمّد بن اسماعيل حسّانى ، از وكيع ، از سفيان ، از محمّد بن عجلان ، از نافع ، از ابن عمر ، از عمر نقل شده است كه به مؤذّن خويش گفت :
در اذان صبح ، هر گاه به «حىَّ على الفلاح» رسيدى ، بگو : الصلاة خير من النوم ، الصلاة خير من النوم . ^۵
در موطّأ مالك نيز آمده است :
مو?ّن ، نزد عمر بن خطّاب آمد تا او را براى نماز صبح خبر كند . ديد كه خواب است . پس گفت : الصلاة خير من النوم . عمر به او دستور داد كه از آن پس ، اين جمله را در اذان صبح بگويد . ^۶
با عنايت به اين كه روايات دسته اوّل و دوم ، نه از نظر سند ، قابل اعتماد هستند و نه از نظر مضمون ، هماهنگ اند ، نمى توانند اثبات كنند كه «الصلاة خير من النوم» ، جزء اذانِ نخستين بوده است ؛ بلكه همان طور كه در شمارى از احاديث اهل بيت عليهم السلامو كلمات برخى از صحابه و تابعين