۱ قاعده «نفی قیاس»
یکی از موضوعات مورد بحث در میان فقها و اصولیین شیعه و سنی، بحث قیاس است. ابوحنیفه و پیروانش و نیز فقهای شافعی و مالکی، قیاس را یکی از ادله احکام میدانند و در مقابل، فقهای شیعه و نیز حنابله و ظاهریه از اهل سنت، قیاس را از ادله معتبر به شمار نمیآورند.۱ در کتابهای اصولی، ادله طرفین، مورد بحث قرار میگیرد.۲ البته، برخی علمای امامیه مانند علامه حلی، قیاس منصوص العله و قیاس اولویت را از قیاس باطل استثنا کرده، آنها را حجت میدانند؛۳ اما دیگران ضمن حجت دانستن این دو دلیل، آنها را قیاس ندانسته و در ذیل ظواهر قرار میدهند.۴
در بحث از قاعده نفی قیاس، مدعا این است که قیاس در مطلق معارف دینی -
1.. نک: علامه حلی، نهایة الوصول الی علم الاصول، ج۴، ص۱۳-۱۵؛ سبحانی، رسائل الاصولیه، ص۲۴۸.
2.. نک: مظفّر، اصول الفقه، ج۲، ص۱۸۱.
3.. علامه حلی، نهایة الوصول الی علم الاصول، ج۴، ص۱۴-۱۵؛ سبحانی، رسائل الاصولیه، ص۲۴۸؛ مظفّر، اصول الفقه، ج۲، ص۱۹۹- ۲۰۰.
4.. نک: مظفّر، اصول الفقه، ج۲، ص۱۹۹-۲۰۰.