حدود مختلفی داشتند نه بر چیزى آن را برپا داشت و نه بر مرزی واداشت و نه با چیزى برابرش کرد و نمونه‏گیرى کرد.

همان‌طور که از این روایت بر می‌آید فعل الهی مسبوق به ماده و صورت سابق نیست. امری که علامه مجلسی در شرح این روایت بدان اشاره می‌کند:

۰.جمله لا فی شیء اقامه یعنی در یک ماده قدیم آن را قرار نداد همان‌گونه که فلاسفه گمان کرده‌اند [که ماده خلقت قدیم است] و جمله «مَثّلَهُ له» یعنی این‌که نمونه‌گیری کند شیْ‏ء را بر چیزی که از قبل بوده و سپس مطابق آن خَلق کند، همان‌گونه که شأن مخلوقات چنین است.^۱

دسته دوم: احادیثی که «خلق لا من شیْ‏ء» را منحصر در خداوند می‌دانند و میان فعل خالق و مخلوق تفاوت می‌نهند. برای مثال، امام صادق علیه السلام می‌فرماید:

۰.لَا یُکَوِّنُ الشَّیْ‏ءَ لَا مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلَّا اللّه وَلَا یَنْقُلُ الشَّیْ‏ءَ مِنْ جَوْهَرِیَّتِهِ إِلَى جَوْهَرٍ آخَرَ إِلَّا اللّه وَلَا یَنْقُلُ الشَّیْ‏ءَ مِنَ الْوُجُودِ إِلَى الْعَدَمِ إِلَّا اللّه؛^۲ کسى غیر از خداوند چیزى را بدون سابقه قبلی هستى نمی‌دهد و غیر از خداوند کسى چیزى را از جوهر هستى که دارد به سوى جوهر دیگر نقل نمی‌کند و کسى نمی‌تواند چیزى را از هستى به سوى نیستى نقل کند، مگر خدا.

علی به ابراهیم بن هاشم از امام علی علیه السلام نقل می‌کند که فرمودند:

۰.فَمَعْنَى اللّه أَنَّهُ یُخْرِجُ الشَّیْ‏ءَ مِنْ حَدِّ الْعَدَمِ إِلَى حَدِّ الْوُجُودِ وَیَخْتَرِعُ الْأَشْیَاءَ لَا مِنْ شَیْ‏ءٍ وَکُلُّ مَخْلُوقٍ دُونَهُ یَخْتَرِعُ الْأَشْیَاءَ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلَّا اللّه فَهَذَا

الاشیاء باشد، یعنی خداوند اشیاء را از اصول و موادی خلق نکرده است تا با او در صفت ازلیت مشارکت داشته باشند.^۱

امام علی علیه السلام در خطبه‌ای که در مسجد کوفه اقامه کردند، فرمودند:

۰.الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَا مِنْ شَیْ‏ءٍ کَانَ وَلَا مِنْ شَیْ‏ءٍ کَوَّنَ مَا قَدْ کَانَ الْمُسْتَشْهِدِ بِحُدُوثِ الْأَشْیَاءِ عَلَى أَزَلِیَّتِهِ وَبِمَا وَسَمَهَا بِهِ مِنَ الْعَجْزِ عَلَى قُدْرَتِهِ وَبِمَا اضْطَرَّهَا إِلَیْهِ مِنَ الْفَنَاءِ عَلَى دَوَامِهِ؛^۲ سپاس خداوندى را که نه خود از چیزى به وجود آمده و نه مخلوقش را از چیزى آفریده. حدوث پدیده‏ها را گواه بر ازلى‏ بودن خویش قرار داده و عجز و ناتوانى و ضعف و نیاز آنها را شاهد توانایى و قدرت خود نموده و فنا و نیستى اضطرارى و حتمى آنها را دلیل بقای خود فرمود.

عمران صابی از امام رضا علیه السلام درباره موجود نخستین و از آنچه آفرید ‌پرسید و آن حضرت در پاسخ فرمود:

۰.سَأَلْتَ فَافْهَمْ أَمَّا الْوَاحِدُ فَلَمْ یَزَلْ وَاحِداً کَائِناً لَا شَیْ‏ءَ مَعَهُ بِلَا حُدُودٍ وَلَا أَعْرَاضٍ وَلَا یَزَالُ کَذَلِکَ ثُمَّ خَلَقَ خَلْقاً مُبْتَدِعاً مُخْتَلِفاً بِأَعْرَاضٍ وَحُدُودٍ مُخْتَلِفَةٍ لَا فِی شَیْ‏ءٍ أَقَامَهُ وَلَا فِی شَیْ‏ءٍ حَدَّهُ وَلَا عَلَى شَیْ‏ءٍ حَذَاهُ‏ وَمَثَّلَهُ‏ لَهُ؛^۳ پرسیدی، پس بدان اما خداوند یکتا همیشه تنها بود بدون آن‌که چیزی با او باشد و بدون این‌که حدود و اعراض داشته باشد او پیوسته چنین بود، سپس خلق را بدون بهره‌گیری از نمونه و مثال سابق آفرید در حالی‌که اَعراض و