۵ قاعده «غیریّت صفت و موصوف»

از جمله قواعدی که در مباحث خداشناسی و صفات خداوند کاربرد دارد و می‌تواند پشتوانه و مبنایی برای حل مسئله وجود‌شناسی و معناشناسی صفات الهی قرار گیرد، قاعده غیریّت صفت و موصوف است. برخی متفکران اسلامی قاعده غیریّت را از اصول مکتب اهل بیت علیهم السلام دانسته‌اند. قاضی سعید قمی می‌گوید:

۰.إنَّ مِنْ أصولِ اهل البیتِ أنَّ الصّفةَ غیرُ الموصوفِ مطلقاً وأنّ صفاتِ اللّه تعالى راجعةٌ الى سلبِ النقائضِ أو إثباتِ المُثمَرات.^۱

بر اساس این قاعده ذات و حقیقت صفت، غیر از موصوف است و صفت و موصوف نمی‌توانند عین هم باشند. منظور از صفت در این جا، صفت به معنای خاص کلمه، یعنی کمال ذاتی است، نه صفت به معنای عام که شامل صفات سلبی و فعلی نیز می‌شود.

از نتایج این قاعده نفی صفات از ذات الهی در مسئله وجود‌شناسی صفات و ارائه تفسیر غیر ذاتی، مانند تفسیر سلبی و فعلی از صفات الهی در معناشناسی صفات است.