««« مطالعه کتاب »»»

	نام منبع :	کتاب ماه خدا
	پدید آورنده :	آیت الله ری شهری
	سایر پدیدآورندگان :	رسول افقی و جواد محدثی
	تعداد جلد :	2
	ناشر :	دارالحدیث
	محل نشر :	قم
	تاریخ انتشار :	1383
	نوبت چاپ :	چهارم

معرفی کتاب ماه خدا

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث، از نگاه اسلام، فلسفه خلقت انسان و هدف در نظر گرفته شده براى او، رسيدن به كمال مطلق است. از اين رو، آنچه در منابع و متون اسلامى به عنوان رمز و راز بعثت پيامبران الهى آمده است (همچون: عدالت، علم و آزادى) مقدّمه تربيت انسان و رسيدن او به مرتبه «انسان كامل» است.

 بر پايه اين شناخت، براى آنان كه اسلام را باور دارند و به اين آيين دل بسته اند، سزاوار است كه از هر فرصتى براى رسيدن به اين هدف والا، بهره بگيرند. در اين ميان، ماه رمضان براى خداجويان سالك، فرصتى است بى همتا، كه اگر به خوبى مورد استفاده قرار بگيرد، به تعبير قرآن كريم كه مى فرمايد :لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ (شب قدر ، بهتر از هزار ماه است) مى توان يك شبه، راه هزار ماهه را پيمود.

 خداوند سبحان، در اين ماه بافضيلت، ميهمانى ويژه اى را براى تربيت روح ترتيب داده است، به گونه اى كه مى تواند در حيات معنوى انسان تحوّلى پديد آورد كه او را به سعادت ابدى برساند و كاميابى هميشگى را برايش تضمين كند.

 نكته مهم در اين مسير، آن است كه انسانى كه تصميم دارد به دنياى اين ضيافت گسترده وارد شود، بداند: به كجا مى رود؟ معناى ميهمانى الهى چيست و چگونه بايد وارد آن شود؟ چه بايد انجام دهد و چگونه مسئوليّت خويش را ادا كند؟ و چگونه از آن بيرون آيد؟

 شناخت همه اينها ضرورى است تا انسان از اين ميهمانى، به نحو شايسته بهره مند گردد.

با توجه به در پیش بودن ماه میهمانی خدا، در بیانی کوتاه، به معرفی کتاب ماه خدا، از آثار پژوهشگاه قرآن و حدیث می پردازیم.

کتاب ماه خدا از تألیفات حضرت آیت الله ری شهری در دو مجلد می باشد که در سال ۱۳۸۳ با همکاری انتشارات دارالحدیث منتشر گردیده است.

این کتاب، گزارشی است جامع و منظّم درباره ویژگی ها، فضایل و آداب ماه مبارک رمضان و روزه داری آن، که بر اساس آموزه های قرآن و احادیثِ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و معصومان علیهم السلام تهیه و تدوین شده است.

این کتاب، از پنج بخش و فصل های متعدد تشکیل شده است:

بخش نخست، به ارائه احادیثی پرداخته است که عظمت، ویژگی ها و برکات ماه رمضان و نیز چگونگی بهره برداری از برکات این ماه را بازگو می کند.

بخش دوم، با عنوان «آمادگی برای میهمانی خدا»، مجموعه احادیثی درباره شناخت این ضیافت و اسباب و دعاهای آمادگی برای ورود به این ماه پر برکت، بیان مراتب روزه داری و چگونگی تقویت آثار روزه با اصلاح غذا است.

بخش سوم، مجموعه احادیثی درباره آداب، ادعیه و نوافل مربوط به ماه خدا، آداب مخصوص شب های ماه رمضان، آداب مخصوص روزهای ماه رمضان و اعمال مخصوص دهه آخر است.

بخش چهارم، احادیثی را در بر گرفته که به توصیف ویژگی ها، فضایل و آداب شب قدر می پردازد.

بخش پنجم، جمع آوری احادیث مربوط به آداب بیرون آمدن از ضیافت الهی و ماه رمضان است.

نویسنده در این بخش با بهره گیری از احادیث، به بیان آداب وداع با ماه رمضان و نیز آداب شب و روز عید فطر پرداخته است.

روش كتاب

روش این کتاب در بررسى و كاوش و مستندسازى مباحث، متّكى به عناصر ذیل است:

۱. احاديثى كه از خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده اند، در واقع ، حديث پيامبر خدايند، همان گونه كه امام رضا عليه السلام فرمود: «ما از طرف خدا و پيامبر او سخن مى گوييم» و نيز امام صادق عليه السلام فرمود: «سخن من، سخن پدرم است و سخن پدرم، سخن جدّم است و سخن جدّم، سخن حسين است و سخن حسين، سخن حسن است و سخن حسن، سخن امير مؤمنان و سخن امير مؤمنان، سخن پيامبر خداست و سخن پيامبر خدا، سخن خداوند متعال است». 

 كلمه «سنّت» كه در عنوان اين كتاب آمده است ، براى بيان همين نكته و مفهوم است كه در كتاب، از همه احاديث روايت شده از پيامبر صلى الله عليه و آله و خاندان او، يكسان بهره گرفته شده است.

۲. كوشيده شده است تا در حدّ توان، همه روايات مربوط به هر موضوع را از منابع گوناگونِ شيعه و اهل سنّت، به طور مستقيم، استخراج و گردآورى شود و با بهره گيرى از نرم افزارهاى رايانه اى، آنها را روى برگه هاى مخصوص تنظيم نمايند تا زمينه گزينش كامل ترين، موثّق ترين و كهن ترينِ آنها فراهم آيد. در مورد استفاده از دعاها نيز جز در مواردى اندك، تنها از ادعيه اى كه مستند به معصومان است ، بهره گرفته ايم.

۳. سعى شده استاز آوردن روايات تكرارى پرهيز گردد، جز در اين موارد:

     الف) آن جا كه نكته مهمّى در تفاوت واژه ها و اصطلاحات، نهفته بوده است.

         ب) در مواردى كه متن حديث، در متون شيعه و اهل سنّت، تفاوت داشته است.

         ج) آن جا كه متن روايت، بيش از يك سطر نبوده و مربوط به دو باب بوده است.

۴. در مواردى كه متن هاى رسيده از پيامبر خدا و امامان عليهم السلام، متعدّد بوده، حديث پيامبر صلى الله عليه و آله در متن و نشانى روايات ائمّه ديگر با ذكر عنوان و مأخذ، در پانوشت آمده است، مگر آن كه روايت نقل شده دارای نکته تازه اى باشد كه در متن آمده است.

۵. در هر موضوع، پس از ذكر آيات مربوط به آن، روايات معصومان به ترتيب زمانى (از پيامبر خدا تا امام مهدى عليه السلام) آورده شده  است، مگر آن كه روايتى در تفسير آياتِ مذكور باشد (كه در اين صورت، پيش از روايات ديگر آمده است) يا آن كه تناسب موضوعى روايات، ترتيب ديگرى را ايجاب نماید.

۶. در آغاز هر روايت، تنها نام پيامبر صلى الله عليه و آله يا امامی كه حديث از او نقل شده است، آورده شده است مگر آن كه راوى، فعل آنان را نقل كرده يا سؤال و جوابى در ميان بوده و يا راوى ، سخنى را در متن حديث آورده باشد كه كلام پيامبر صلى الله عليه و آله يا آن امام نيست.

۷. به خاطر تعدّد نام ها و لقب هاى پيامبر صلى الله عليه و آله و امامان عليهم السلام، نام واحدى برگزیده شده است كه به صورت ثابت در اوّل روايت مى آيد و بر شخص مورد نظر، دلالت مى كند.

۸. در پانوشت ها، منابع احاديث به ترتيب معتبرترينِ آنها تنظيم شده است ؛ ليكن گاه به دليل پرهيز از تكرار، اختلاف منابع يا راوى و يا شخصى كه از او روايت شده، اين ترتيب را پس از نخستين منبع، مراعات نشده است.

۹. در مواردی که دسترسى به منابع اوّليه ممكن بود، حديث مستقيما از آنها نقل شده است. آن گاه نشانىِ بحار الأنوار (در احاديث شيعه) و كنز العمّال(در احاديث اهل سنّت) به عنوان دو منبع اساسى و جامع حديث شيعه و اهل سنّت، افزوده شده است.

۱۰. پس از ذكر منابع، گاه با نشانه «ر.ك»، به منابع ديگر ارجاع داده شده است؛ چرا كه متن ارجاعى، با متن نقل شده تفاوت بسيار دارد؛ ولى در عين حال، با متن اصلى و موضوع بحث ، مرتبط است.

۱۱. ارجاع به ابواب ديگر اين كتاب، به خاطر تناسب و اشتراك محتوايى ميان احاديث آنهاست.

۱۲. هدف از «درآمد»هايى كه براى فصل هاى كتاب، نوشته شده يا توضيحات و استنتاج هايى كه در پى احاديث آمده است، ارائه چشم انداز كلّى روايات آن بخش يا آن فصل است. گاه هم به توضيح و تبيين برخى از مفاهيم دشوار و پيچيده احاديث ، پرداخته شده است.

۱۳. مهم ترين نكته در اين شيوه، كوشش در حدّ توان براى تأييد اطمينان آور صدور احاديث هر باب از معصوم است كه به كمك قرائن عقلى و نقلى براى اثبات محتواى احاديث، صورت پذيرفته است.

همچنین گزیده ها و ترجمه ها مرتبط با این کتاب به قرار ذیل است:

۱. مراقبات ماه رمضان، محمد محمدی ری شهری، قم: دار الحدیث، چاپ دهم، ۱۳۹۴ ش، وزیری، ۵۱۸ ص، عربی ـ فارسی؛

۲. از رمضان بیشتر بدانیم (۴۰ پرسش و پاسخ درباره ماه مبارک رمضان، بر اساس کتاب «ماه خدا»)، حسین پورشریف، قم: دارالحدیث، چاپ اوّل، ۱۳۹۴ ش، رقعی، ۹۶ ص، فارسی.

۳. شهر اللهفی الکتاب و السنّة، محمد محمدی ری شهری، قم: دار الحدیث، چاپ دوم، ۱۳۸۹ ش، وزیری، ۶۲۸ ص، عربی.

۴. مراقبات شهر رمضان، محمّد محمدی ری شهری، قم: دار الحدیث، چاپ دوم، ۱۳۸۹ه‍ . ش، وزیری، ۳۰۸ ص، عربی.

۵. Lewru alla، ترجمه شهر اللّه فی الکتاب و السنّة، محمد محمدی ری شهری، ترجمه: محمد باری، گینه: بی نا، چاپ اوّل، ۲۰۰۸ م، وزیری، ۵۸۳ ص، فولانی.

۶.Kado dari langit ، ترجمه مراقبات شهر رمضان، محمد محمدی ری شهری، ترجمه: سلمان پاریسی، اندونزی: الهدی، چاپ اوّل، ۲۰۰۹ م، وزیری، ۴۷۲ ص، اندونزیایی.

۷. شهر اللّه فی الکتاب والسنة به زبان اردو ترجمه و چاپ شده است.

کتاب ماه خدا، تألیف حضرت آیت الله ری شهری و همکاری آقای رسول افقی و با ترجمه آقای جواد محدثی از سوی پژوهشکده علوم و معارف حدیث، به زبان فارسی، در قطع وزیری، در ۲ جلد و در  ۱۰۹۶  صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۳۸۳با همکاری انتشارات دارالحدیث منتشر شده است.