««« مطالعه کتاب »»»

	نام منبع :	دراسة في شخصیة سهل بن زیاد و روایاته
	پدید آورنده :	حیدر مسجدی
	سایر پدیدآورندگان :
	تعداد جلد :	1
	ناشر :	انتشارات دارالحدیث
	محل نشر :	قم
	تاریخ انتشار :	1395
	نوبت چاپ :	اول

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث، کتاب دراسة في شخصیة سهل بن زیاد و روایاته، تألیف حجت الاسلام و المسلمین حیدر مسجدی، به زبان عربی منتشر شد.

معرفی

«سهل بن زیاد آدمی» یکی از راویان مشهور است، که احادیث فراواني از او در کتب حدیثی معتبر چون کافي، نقل شده است.

اهميت موضوع

با توجه به نكات ذيل اهمیت بررسی این شخصیت و روایاتش بر اساس مبناي قدما و متاخرين به خوبی روشن می شود:

1. حجم بالای روایاتش در منابع حديثي (تنها در كتاب كافی بیش از ۱۷۰۰ روایت از او نقل شده است).
2. گستردگی موضوعات رواياتش، كه شامل فقه، اعتقادات، اخلاق، تفسير، و ... مي باشد. به همين دليل رواياتش در سرتاسر كافي پخش شده است.
3. نسبت به توثيق يا تضعيف وي اختلاف نظر جدي وجود دارد.
4. اختلاف معيار سنجش روايات ميان متقدمان و متاخران. در نتيجه ممكن است طبق معيار قدما روايت قابل پذيرش باشد، ولي از نگاه متاخران قابل پذيرش نيست، و يا بر عكس. به همين دليل در اين كتاب سعي شده هر دو نگاه مورد توجه قرار گيرد.

محدوده پژوهش

با توجه به اینكه غالب میراث حدیثی سهل بن زیاد در كافی است، و آنچه در تهذیب و استبصار از سهل نقل شده، منبع اصلي آن غالباً كتاب كافی است، محور این پژوهش روایات سهل در كافی قرار گرفت.

سرفصل كتاب

در اين كتاب سه فصل و يك خاتمه وجود دارد. در فصل اول به بررسي آراي رجالي درباره سهل بن زياد پرداخته شده است، كه با بررسي و نقد وجوه ارائه شده در توثيق يا تضعيف وي، به وثاقت ايشان رسيدند.

و در فصل دوم به كساني كه از سهل روايت نقل كردند، پرداخته شده است. كه جمعاً ۱۲ عنوان در كافي از سهل بن زياد نقل كردند، كه نقل دوتا از اين عناوين از سهل بن زياد بعيد به نظر مي رسد.

مقدر نقل هر يك از عناوين همراه با آدرس­هاي آن در كافي ارائه شده است، و در پايان با ارائه يك نمودار درصد نقل هر يك از اين عناوين مشخص شده است. و روشن شد كه بيشترين آمار نقل از سه بن زياد مربوط به «عدة من اصحابنا» است كه ۸۱ % موارد به خود اختصاص داده است. كه حاكي از مقبوليت اين روايات از ديدگاه اين عده است.

همچنين با ارائه آمار تفكيكي و درصد نقل هر يك از عناوين در هر يك از جلدهاي كافي روشن شد كه مرحوم كليني در ابواب فقهي غالبا از طريق «عدة من اصحابنا» نقل كردند، ولي در اصول كافي از طرق ديگر نيز نقل كردند. كه تفاوت ارزش اين طرق از ديدگاه كليني را نشان مي دهد.

در فصل سوم به مشايخ سهل بن زياد پرداختند، كه مجموع آنان ۱۲۷ عنوان است، سه عنوان مبهم و ما بقي صريح هستند. ولي با توجه به برخي نكات روايت ايشان از ۸ عنوان از اين عناوين مورد تأييد واقع نشد و استظهار شده است كه ايشان از اين عناوين نقل نكردند.

با ارائه برخي نكات مربوط به هر يك از اين عناوين و آمار نقل سهل از آنان، به نكات جالبي دست يافته است، از جمله اينكه بسياري از ميراث حديثي كه توسط سهل نقل شده است، يك نسخه از كتب حديثي محدثان قبلي است، و نقش سهل در اين ميراث نقل يك نسخه است.

در خاتمه پس از جمع بندي به عدم شذوذ ميراث حديثي سهل اشاره شده است، به همين دليل تعدادي از رواياتش از راويان ضعيف انتخاب شده است تا اين مطلب گوياتر باشد، و متون حديثي مشابه آن آورده شده است.

کتاب دراسة في شخصیة سهل بن زیاد و روایاته، تألیف حجت الاسلام و المسلمین حیدر مسجدی از پژوهشگران پژوهشکده علوم و معارف حدیث، به زبان عربی، در قطع وزیری، در ۳۴۸  صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۳۹۵با همکاری انتشارات دارالحدیث منتشر شده است.