««« مطالعه کتاب »»»

	نام منبع :	تفسیر جامع روایی 1 و 2
	پدید آورنده :	عبدالهادی مسعودی
	سایر پدیدآورندگان :
	تعداد جلد :	2
	ناشر :	دارالحدیث
	محل نشر :	قم
	تاریخ انتشار :	1395
	نوبت چاپ :	اول

تفسیر روایی، دریچه‌ای برای دست‌یابی به تعالیم قرآنی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و اهل بیت گرامی ایشان است.

این گونۀ تفسیری، از همان زمان نزول وحی شکل گرفته و تا کنون ادامه دارد. به کمک تفسیر روایی، می‌توانیم هم‌زمان به هر دو ثقلِ بر جای مانده از پیامبر رحمت، حضرت محمّد صلی الله علیه و آله وسلم ، چنگ بزنیم تا از خطر گم‌راهی برهیم و به شاه‌راه مستقیم هدایت در آییم.

عالمان و مفسّران بزرگ دنیای اسلام نیز برای فهم قرآن، به احادیثِ در دسترس و مقبولشان، اعتنایی شایسته داشته‌اند. بسیاری از ایشان با بهره‌گیری از احادیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و اهل بیت ایشان، به آستان قرآن درآمدند و با تلاش‌های فکری و علمی خود کوشیدند تفسیری از قرآن را ارائه کنند که به حقیقت آن نزدیک باشد.

شناسایی این تلاش‌ها و آگاهی از دست‌آوردهای مفسّرانِ کوشا در عرصۀ تفسیر روایی، می تواند ما را به دریافت‌های درخور توجّهی از قرآن برساند. همچنین، دست‌یابی به مبانی و شیوۀ تفسیری این بزرگان، می‌تواند جریان تفسیر روایی را نظام‌مند و کامل‌تر کند و با بهبود فرایند و پیکربندی روش آن، ما را گامی هرچند کوتاه، به تفسیر پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله وسلم و اهل بیت علیهم السلام نزدیک کند.

به این منظور، دفتر نخست این کتاب، در چند فصل جداگانه به روشن کردن مبادی، مبانی، منابع و روش تفسیر روایی، اختصاص یافته است.

در فصل نخست این کتاب مباحث مقدّماتی و مبادی تفسیر روایی، مانند تعریف شیوۀ تفسیر روایی و گونه‌شناسی روایات تفسیری پرداخته شده است. همچنین کارکردهای گوناگون این دسته از روایات، به ویژه کارکرد تأویل و جَرْی و تطبیق مورد بررسی قرار گرفته است.

در فصل دوم از مبانی تفسیر روایی مانند اعتبار و کارآمدی سنّت و حدیث را در عرصۀ تفسیر قرآن سخن به میان آمده است و تلاش شده است تا اعتبار نسبی روایات تفسیری و فواید آنها نشان داده شود.

فصل سوم کتاب، اختصاص به روش‌شناسی تفسیر روایی و مرحله‌بندی آن دارد. در این فصل، شیوۀ متداول تفسیر روایی، نقد شده و روش نو و کامل‌تری پیشنهاد شده است. مراحل دهگانۀ این روش نو، درس‌های نهم تا چهاردهم را پوشش داده است.

در فصل پایانی نیز به معرّفی منابع تفسیر روایی اختصاص داده شده است. این معرّفی با اتّکا و ارجاع به کتاب‌های نوشته شده در زمینۀ تاریخ تفسیر و منابع آن، بسیار مختصر و در سه درس نگاشته شده است.

گفتنی است به دلیل راه‌یابی برخی اختلال‌ها و آسیب‌ها به تفسیر روایی، در جلد دوم کتاب، به آسیب‌شناسی تفسیر روایی پرداخته‌ایم که توضیح آن در جای خود آمده است.

در علت تألیف جلد دوم کتاب جامع روایی با عنوان آسیب شناسی لازم است توضیح داده شود که در کنار پیمودن مسیر تفسیر، نیازمند شناخت آسیب‌های دامن‌گیر هر مرحله نیز وجود دارد.

اگر آسیب‌ها شناخته نشود، ممکن است در اتّخاذ مبانی تفسیر، نادرست عمل شود و در نتیجه، تفسیرهای ناروا به وجود آید.

این احتمال در عرصۀ منابع و شیوۀ تفسیر نیز، در خور توجه است. از این رو، اهمّیت شناخت اختلال‌ها و آسیب‌های تفسیر روایی، کم‌تر از یادگیری مبانی و آگاهی از روش آن نیست. چشم بستن بر آسیب‌ها و آفت‌های تفسیر روایی، می‌تواند ما را از دست‌یابی به حقایق والای آسمانی و معارف ژرف وحیانی، محروم کند و از نیل به نگرش قرآنی اهل بیت علیهم السلام باز دارد.

این مجلد آهنگ آن دارد که آسیب‌های تفسیر روایی را در چهار عرصه منابع، مبانی، روش و محتوای روایات تفسیری بکاود و در حدّ بضاعت علمی خویش، راهی برای پیش‌گیری یا درمان آن‌ها بنمایاند.

آگاهی از این آسیب‌ها می تواند ما را از درافتادن به اخباری‌گری، ساده‌انگاری و تفسیر به رأی نگاه دارد و از دخالت دادن روایات نادرست و اعتماد بر احادیث ساختگی در فرایند تفسیر جلو گیرد.

لازم به توضیح است کتاب تفسیر جامع روایی ۱ و ۲ از سلسله مباحثات و تدریس مکرّر ایشان در موضوع یاد شده در دانشگاه قرآن و حدیث است که پس از بازخوانی و بازنویسی به شکل درس‌نامه تدوین شده است.

ازاین ‌رو، در آغاز هر درس، اهداف آن تعریف شده و در پایان هر درس، چکیدۀ آن نیز آورده شده است. افزون بر این، با طراحی و تدوین چند پرسش و پژوهش، تلاش شده تا فراگیرنده، آموخته‌های خویش را تعمیق ببخشد و با ورود به فضاهای نو و متناسب با سرمایۀ علمی‌اش، توانایی حلّ مسائل مرتبط را بیابد.

هر دو مجلّد این کتاب، قالب درس‌نامه‌ای دارند و تعداد و حجم درس‌ها، متناسب با شانزده یا هفده جلسۀ متعارف، در یک نیم‌سال تحصیلی طرّاحی شده است.

کتاب تفسیر جامع روایی ۱  و ۲  تألیف حجت الاسلام و المسلمین دکتر عبدالهادی مسعودی، به زبان فارسی و در قطع وزیری  و جلد اول ۳۱۲ صفحه و جلد دوم ۲۶۴ صفحه با همکاری پژوهشگاه قرآن و حدیث و دانشگاه قرآن و حدیث منتشر شده است.