به گزارش پژوهشگاه قرآن و حدیث، ششمین نشست از سلسله نشست های علمی گفتمان نقش حدیث در علوم اسلامی و انسانی با رویکرد خاورشناسان و حدیث شیعه ـ عرصه ها و چالش ها، عصر دوشنبه ( ۷دی) به همت پژوهشگاه قرآن و حدیث، انجمن حدیث حوزه و مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره)، در سالن شهید عارف الحسینی مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره) با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی راد، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و علی حسن نیا پژوهشگر مطالعات خاورشناسی قم، برگزار شد.
در ابتدای این جلسه حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی راد با اشاره به اهمیت جایگاه خاورشناسان در متون دینی، اظهار داشت: خاورشناسی موضوعی قابل توجه و چند بعدی است که در میان مسلمانان کمتر به آن، به گونه ای علمی و همه جانبه و همه سویه نگاه می شود.
وی تصریح کرد: مسئله مهم در مورد خاورشناسان که باید به آن توجه کرد، روش شناسی آنان در برخورد با اسلام و تشیع است، اما نکته مهم که باید در نتیجه گیری نهایی به آن توجه شود نوع متد و روشی ست که در مطالعه متون و اندیشه های شیعی بکار می برند، خاورشناس دانش هایی گوناگون را به کار می گیرد و به یافته ها و نهایتا به داده‌های جدیدی در حوزه ی اسلام و شیعه می رسد.
حجت الاسلام دکتر راد بیان داشت: بخشی از این خاورشناسان در بررسی مبانی اعتقادی شیعه، از نگاه روش شناسی تحت تاثیر روش تاریخی نگر هستند و مبانی اعتقادی را بر اساس بسترها، حوادث و عوامل جبری تاریخ یا شرایط اجتماعی بررسی نموده‌اند، آنان بدون اعتقاد و باوردینی به اندیشه و فرهنگ شیعی به پژوهش دقیق پرداخته اند.
وی افزود: خاورشناسان معتقدند که در شناخت شرق و تمدن‌های شرقی ناتوان هستند زیرا همه چیز را از دیدگاه غرب می نگرند، در حالی که قدم نخست در شناخت اسلام و تمدن شرق این است که یک خاورشناس خود را در جایگاه یک معتقد و وفادار به آن فرهنگ قرار دهد و تعالیم آن را از درون مورد بررسی و مطالعه کند.
در ادامه این نشست، علی حسن نیا پژوهشگر مطالعات خاورشناسی، تاکید کرد: نگاه اکثر خاورشناسان تا اوایل قرن حاضر در برخورد با شیعه و مسائل اعتقادی آن، روش تاریخی گری است.
وی افزود: این نوع نگاه به دین و مذهب بیشتر از نوع تفکر و اندیشه آنان برمی خیزد که اسلام و شیعه را در خاستگاه و جایگاه وحی به رسمیت نمی‌شناسند و بر این اساس نوع نگاهشان به شیعه و مسائل اعتقادی آن تاریخی گری است.
حسن نیا بیان داشت: شناخت پدیده و آثاری که آن پدیده می‌تواند بر فرد، جامعه یا بر برهه ای از تاریخ بر جای گذارد، در شیوه خاورشناسان و پدیدارشناسی بیش از هر چیزی اهمیت دارد، در نگاه پدیدارشناسانه مبانی و چگونگی پیدایش هر تفکر و اندیشه‌ای را می‌توان فهمید، برخلاف نگاه تاریخی که در آن پژوهشگر متوجه نمی شود که فکر چه مبانی ای دارد و چگونه به وجود آمده است.
وی گفت: گروهی از خاورشناسان وجود مؤلفه ها و بنیادهای اعتقادی تشیع در جامعه اسلامی را مولود طبیعی اسلام قلمداد نمی کنند و آن را محصول تحولات، موقعیت و بسترهای تاریخی می‌دانند که اگر این بسترها و تحولات نبود، قاعدتا تشیع و مولفه های اعتقادی آن هم به وجود نمی‌آمد.
حسن نیا خاطرنشان کرد: این روش، برخلاف شیوه علمی و پژوهشی، از جهت گیری اعتقادی، سیاسی و اجتماعی این دسته خاورشناسان نشئت می‌گیرد که دلایل مختلفی ممکن است داشته باشد؛ از جمله بی اعتقادی آنان به وحی، مسائل وحیانی و بخشی از نا آشنایی آنان به آموزه های شیعه از زاویه دید پیروان این آیین ناشی می‌شود.
وی در پایان ابراز داشت: خاورشناسان بایستی آموزه‌های اعتقادی شیعه را از دید پیروان شیعه مطالعه کنند و کارکرد آنان را در نظام فکری و اعتقادی تشیع بشناسند.
