به گزارش پژوهشگاه قرآن و حدیث، سومین نشست گفتمان نقش حدیث در علوم اسلامی و انسانی با رویکرد کارکردهای حدیث در روانشناسی اسلامی سه شنبه شب اول دی ماه درسالن همایش انجمن های علمی حوزه با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر عباس پسندیده و حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد کاویانی برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت الاسلام محمد کاویانی استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهارداشت: معیار روانشناختی بودن موضوعی، تعریف روانشناسی است و تعریف روانشناسی را می توان در بررسی علمی رفتار و تحلیل روانی معنی نمود.
وی تصریح کرد: روش علمی و موضوعات کلی علم، معیار دقیق برای روانشناختی بودن موضوع نمی باشد، زیرا اگر بررسی علمی به معنای تجربی باشد ظرفیت روحانی و معنوی عظیمی که در آیات و روایات وجود دارد در بررسی علمی وجود نخواهد داشت.
حجت الاسلام و المسلمین کاویانی در ادامه به بیان پیشرفت چشمگیر اخیر در متون دینی و روان شناسی اسلامی پرداخت و افزود: نگاه به آیات به صورت منفرد و برداشت معنای روان شناختی، مطالعه موضوع روان شناختی در مجموع آیات و نگاه جامع به تمام قرآن کریم و جامعه اسلامی سه مرحله ای ست که مطالعات متون دینی در حیطه روان شناختی طی کرده است.
وی اذعان داشت: کار روان شناسی، تبیین انگیزه، رفتارهای انسان و تأمین زندگی مطلوب می باشد. سه پروژه اصلی برای روان شناسی مطرح می کنند یکی درمان بیماری های روحی و روانی، دوم تأمین سعادت و بهروزی و سوم تربیت انسان های فرهیخته و سرآمد در جامعه که این سه جزء اهداف اولیه ای ست که روان شناسی برای خودش در نظر گرفته است.
استاد یار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تاکید کرد: اساساً این سه حوزه، حوزه کارکرد ادیان است؛ فلسفه و کارکرد دین این است که مشکلات روحی و روانی مردم را به شیوه مطلوب برطرف نماید، انسان را به یک زندگی توأم با سعادت برساند و انسان های فرهیخته و سرآمد را تربیت کند، اکنون با این نگاه به روشنی قابل فهم خواهد بود که نمی توان میان گزاره های دینی (چه قرآن باشد و چه حدیث) و مباحث و مسائل روان شناختی تفکیک قائل شد.
در ادامه این نشست علمی حجت الاسلام و المسلمین دکتر عباس پسندیده، رئیس پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی به عنوان دیگر سخنران این نشست گفت: بدون فهم متن راهی به سوی کشف نظر دین وجود ندارد. از این رو کشف حدیث در کنار قرآن کریم منبع شریعت می باشد و دغدغه اساسی و همیشگی متخصصان و کارشناسان دینی بوده است.
وی خاطرنشان کرد: به دلیل رشد روان شناسی معارف غیر رفتاری دینی نیز کاربرد دارد به عنوان مثال اگر در گذشته از قناعت بحثی صورت می گرفت از منظر موعظه به آن نگاه می شد اما اکنون دانش روان شناسی اسلامی به ظرفیتی دست یافته است که از منظر علمی به این موضوع نگاه می کند.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر پسندیده با اشاره به آسیب های ممکن در پژوهش های روان شناسی ابراز داشت: عدم روش صحیح در تحقیق، عدم اجرایی شدن آموزش ها، استفاده از متون عربی و سخنان بزرگان در قالب حدیث، به کارگیری متون و منابع ضعیف از جمله آسیب های موجود در پژوهش های روان شناسی می باشد.
وی افزود: در منابع اسلامی مطالب متعدد و ناب وجود دارد، اما متأسفانه این موارد به دانش کاربردی تبدیل نشده است، به عنوان مثال اعتقادی وجود دارد مبنی بر این که هر شخصی که در برابر سختی مقاوم تر است سلامت روانی او حفظ خواهد شد در حالی که در منابع اسلامی در این رابطه توصیه های فراوان موجود می باشد.
حجت الاسلام و المسلمین پسندیده در پایان به بیان اینکه مفاهیم اصیل دین اجزاء تشکیل دهنده نظام های علمی هستند، پرداخت و تاکید کرد: در رویکرد استخراج قوانین علمی پنهان در علم حدیث که فهم پیشرفته متن عهده دار آن است، با تبیین علمی تک گزاره، شناخت مفاهیم و شناخت نظام میان مفاهیم مواجه هستیم که بایستی به این سه مهم توجه داشت.
لازم به ذکر است سومین نشست گفتمان نقش حدیث در علوم اسلامی و انسانی با رویکرد کارکردهای حدیث در روانشناسی اسلامی به همت پژوهشگاه قرآن و حدیث و انجمن روان شناسی اسلامی روز سه شنبه شب اول دی ماه درسالن همایش انجمن های علمی حوزه برگزار شد.
