543
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج10

۴۸۸۹.امام على عليه السلام :در درون سينه من ، دانش فراوانى است كه پيامبر خدا آن را به من آموخت . اگر براى آن ، نگاهبانانى بيابم كه به درستى ، آن را پاس دارند و آن را همان گونه كه از من شنيده اند ، روايت كنند ، بخشى از آن را در نزد آنان به امانت خواهم سپرد كه با [ استفاده از] آن ، دانش بسيارى بياموزند . به راستى كه آن دانش ، كليد هر درى است و هر درى ، [ راه بر] هزار در مى گشايد .

۴۸۹۰.امام صادق عليه السلام :نمايندگانى از مردم فلسطين ، نزد امام باقر عليه السلام آمدند و مسائلى از وى پرسيدند . امام عليه السلام به آنها پاسخ داد : . . . جدّم امير مؤمنان ، براى دانش خود ، حاملانى نيافت ، چنان كه دردمندانه آه مى كشيد و بر بالاى منبر مى فرمود : «پيش از آن كه مرا از دست بدهيد ، از من بپرسيد ؛ چرا كه درون سينه من ، دانش فراوانى است . افسوس ، افسوس ! كسى را نمى يابم كه آن را برتابد!» .

۴۸۹۱.المزار الكبيرـ به نقل از ميثم ـ: شبى از شب ها ، مولايم امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام ، مرا به صحرا برد ، از كوفه خارج شد و به مسجد جُعفى رسيد . رو به قبله كرد و چهار ركعت نماز گزارد . وقتى سلام داد و تسبيح گفت ، دو دست خود را [ به سوى آسمان] گشود و گفت : «خداى من! چه سانْ تو را بخوانم ، كه نافرمانى ات كرده ام ، و چه سان تو را نخوانم ، كه تو را شناخته ام ...» .
سپس زير لب ، دعايى خواند و سجده كرد و روى بر زمين گذاشت و يكصد بار گفت : «العفو ، العفو!» . سپس برخاست و به راه افتاد . من هم در پىِ او به راه افتادم تا به صحرا رسيد و در آن جا خطّى [ بر زمين ]كشيد و فرمود : «هرگز از اين خط ، جلوتر نيا» و مرا واگذاشت و خود رفت .
شبى ظلمانى بود . با خود گفتم : مولاى خود را كه دشمنان بسيارى دارد رها كردى ، چه عذرى نزد خدا و پيامبر خدا براى خود دارى؟ سوگند به خدا ، در پى اش خواهم رفت و از وى ، خبر خواهم گرفت ؛ گرچه با فرمانش مخالفت كرده باشم .
در پى اش به راه افتادم . ديدم كه تا نيم تنه ، سر را در چاه فرو برده و با چاه ، سخن مى گويد و از چاه ، پاسخ مى شنود . بودن مرا حس كرد و به سوى من توجّه كرد و فرمود : «كيستى؟» .
گفتم : ميثم .
فرمود : «ميثم! مگر به تو دستور ندادم كه از آن خط ، عبور نكنى؟» .
گفتم : اى مولاى من! از دشمنان ، بر تو ترسيدم و دلم طاقت نياورد .
فرمود : «آيا از آنچه گفتم ، چيزى شنيدى؟» .
گفتم : نه ، اى مولاى من!
فرمود : «اى ميثم!

در سينه ، خواسته هايى هست
كه هر گاه سينه ام از آنها به تنگ آيد ،

با دست ، زمين را مى كَنَم
و رازهايم را به آن مى گويم .

پس هر گاه كه زمين ، چيزى برويانَد
آن گياه ، از بذرهاى [ راز] من است» .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج10
542

۴۸۸۹.عنه عليه السلام :إنّ في صَدري هذا لَعِلما جَمّا ، عَلَّمَنيهِ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، لَو أجِدُ لَهُ حَفَظَةً يَرعَونَهُ حَقَّ رِعايَتِهِ ويَروونَهُ كَما يَسمَعونَهُ مِنّي إذا لَأَودَعتُهُم بَعضَهُ ، فَعَلَّمَ بِهِ كَثيرا مِنَ العِلمِ ، إنَّ العِلمَ مِفتاحُ كُلِّ بابٍ ، وكُلُّ بابٍ يَفتَحُ ألفَ بابٍ . ۱

۴۸۹۰.الإمام الصادق عليه السلام :قَدِمَ وَفدٌ مِن أهلِ فِلَسطينَ عَلَى الباقِرِ عليه السلام ، فَسَأَلوهُ عَن مَسائِلَ ، فَأَجابَهُم : ... لَم يَجِد جَدّي أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام حَمَلَةً لِعِلمِهِ حَتّى كانَ يَتَنَفَّسُ الصُّعَداءَ ، ويَقولُ عَلَى المِنبَرِ : سَلوني قَبلَ أن تَفقِدوني ، فَإِنَّ بَينَ الجَوانِحِ ۲ مِنّي عِلما جَمّا ، ها هاه ألا لا أجِدُ مَن يَحمِلُهُ ! ۳

۴۸۹۱.المزار الكبير عن مَيثَم :أصحَرَ ۴ بي مَولايَ أميرُ المُؤمِنينَ عَلِيُّ بنُ أبي طالِبٍ عليه السلام لَيلَةً مِنَ اللَّيالي ، حَتّى خَرَجَ مِنَ الكوفَةِ وَانتَهى إلى مَسجِدِ جُعفِيٍّ ، تَوَجَّهَ إلَى القِبلَةِ وصَلّى أربَعَ رَكَعاتٍ ، فَلَمّا سَلَّمَ وسَبَّحَ بَسَطَ كَفَّيهِ وقالَ : «إلهي كَيفَ أدعوكَ وقَد عَصَيتُكَ ، وكَيفَ لا أدعوكَ وقَد عَرَفتُكَ ...» وأخفَتَ دُعاءَهُ ، وسَجَدَ وعَفَّرَ وقالَ : العَفوَ العَفوَ ، مِئَةَ مَرَّةٍ ، وقامَ وخَرَجَ وَاتَّبَعتُهُ حَتّى خَرَجَ إلَى الصَّحراءِ ، وخَطَّ لي خَطَّةً وقالَ : إيّاكَ أن تُجاوِزَ هذِهِ الخَطَّةَ ، ومَضى عَنّي .
وكانَت لَيلَةٌ دَلهَمَةٌ ۵ ، فَقُلتُ : يا نَفسي أسلَمتِ مَولاكِ ولَهُ أعداءٌ كَثيرَةٌ ، أيُّ عُذرٍ يَكونُ لَكَ عِندَ اللّهِ وعِندَ رَسولِهِ ؟ ! وَاللّهَ لَأَقفِنَّ [ لَأَقفُوَنَّ ] أثَرَهُ ، ولَأَعلَمَنَّ خَبَرَهُ ، وإن كُنتُ قَد خالَفتُ أمرَهُ ، وجَعَلتُ أتَّبِعُ أثَرَهُ ، فَوَجَدتُهُ عليه السلام مُطَّلِعا فِي البِئرِ إلى نِصفِهِ يُخاطِبُ البِئرَ وَالبِئرُ تُخاطِبُهُ ، فَحَسَّ بي ، وَالتَفَتَ عليه السلام وقالَ : مَن ؟ قُلتُ : مَيثَمٌ .
فَقالَ : يا مَيثَمُ ، ألَم آمُركَ أن لا تُجاوِزَ الخَطَّةَ ؟ قُلتُ : يا مَولايَ ، خَشيتُ عَلَيكَ مِنَ الأَعداءِ ، فَلَم يَصبِر لِذلِكَ قَلبي .
فَقالَ : أ سَمِعتَ مِمّا قُلتُ شَيئا ؟ قُلتُ : لا يا مَولايَ . فَقالَ : يا مَيثَم

وفِي الصَّـدر لُبـاناتٌ ۶
إذا ضـاقَ لَهـا صَـدري

نَكَتُّ الأَرضَ بِــالكَفِّ
وأبـدَيتُ لَهـا سِـرّي

فَــمَهما تُــنبِتُ الأَرضُ
فَذاكَ النَّـبتُ مِـن بَـذري ۷

1.الخصال : ص ۶۴۵ ح ۲۹ ، الاختصاص : ص ۲۸۳ ، بصائر الدرجات : ص ۳۰۵ ح ۱۲ كلّها عن أبي إسحاق السبيعي عن بعض أصحاب أمير المؤمنين عليه السلام ممّن يثق به .

2.الجوانح : أوائل الضلوع تحت الترائب ممّا يلي الصدر ، كالضلوع ممّا يلي الظهر ، سُمّيت بذلك لجنوحها على القلب (لسان العرب : ج ۲ ص ۴۲۹ «جنح») .

3.التوحيد : ص ۹۲ ح ۶ عن وهب بن وهب القرشي وراجع المناقب لابن شهر آشوب : ج ۲ ص ۳۸ .

4.أصحَر الرجلُ : إذا خَرج إلى الصحراء (النهاية : ج ۳ ص ۱۲ «صحر») .

5.في المصدر : «دلهة» ، وما أثبتناه من المزار للشهيد الأوّل . ولَيلٌ دَلْهَم : مظلم (المحيط في اللغة : ج ۴ ص ۱۳۶ «دلهم») .

6.جمع اللبانة : الحاجة من غير فاقة ولكن من هِمّة (لسان العرب : ج ۱۳ ص ۳۷۷ «لبن») .

7.المزار الكبير : ص ۱۴۹ و ص ۱۵۳ ، المزار للشهيد الأوّل : ص ۲۷۰ و ص ۲۷۵ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج10
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 33463
صفحه از 600
پرینت  ارسال به