299
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج10

۴۵۰۷.تذكرة الخواصّـ به نقل از سُوَيد بن غفله ـ: روزى بر على عليه السلام وارد شدم و در خانه اش جز حصيرى كهنه نبود كه بر روى آن ، نشسته بود. گفتم : اى امير مؤمنان! تو زمامدار مسلمانان و حاكم بر آنان و بيت المال هستى و هيئت ها پيش تو مى آيند و در خانه تو ، جز اين حصير ، چيز ديگرى نيست؟
فرمود : «اى سويد! خردمند ، در سراى گذرا اثاث نمى چيند و در پيش روى ما ، خانه ماندگارى است كه كالاى خود را به آن جا منتقل كرده ايم و به زودى به آن جا منتقل خواهيم شد».
به خدا سوگند ، سخنش مرا گريانْد.

۴۵۰۸.امام باقر عليه السلام :به خدا سوگند، على عليه السلام تا بود ، چون بندگان مى خورد ، و چون بندگان مى نشست ، و هرگاه دو پيراهن سنبلانى مى خريد، غلامش را در انتخاب بهترينِ آن دو ، آزاد مى گذاشت و آن ديگرى را خود مى پوشيد ، و اگر آستين آن [ جامه ]از انگشتانش مى گذشت ، آن را قطع مى كرد ، و اگر دامن آن از مُچ پايش مى گذشت ، آن را مى بُريد .
او ، پنج سال حكومت را به دست داشت و آجرى بر آجرى ننهاد و خشتى بر خشتى نگذاشت . نه ملكى را اِقطاع (تيول) خود كرد و نه طلا و يا نقره اى به ارث گذاشت . به مردم ، نان گندم و گوشت مى خورانْد و خود به خانه اش مى رفت و نان جو با روغن و سركه مى خورد و هيچ گاه ، دو پيشامدى كه مورد رضايت خدا بودند ، برايش اتّفاق نيفتاد ، جز آن كه آنى را برگزيد كه بر بدنش سخت تر بود.

۴۵۰۹.اخلاق محتشمى :عامل آذربايجان در ماه رمضان با اموال آن جا به كوفه نزد على عليه السلام آمده بود . على عليه السلام وقتى نماز شام را با مردم خواند ، با دست خويش گوشت و تِريد بر بيچارگان و ديگر اهل مسجد تقسيم كرد . وى دستور داده بود كه هر روز ، شترى براى اين منظور بكشند و وى تا از دو نمازْ فارغ نمى شد و به دست خود همه غذا را تقسيم نمى كرد ، به خانه نمى رفت .
[ در آن شبْ] وى به عامل آذربايجان فرمود: «بهره اى از اين گوشت و تِريد بردار و با آن افطار كن».
عامل گفت: من نزد امير مؤمنان روزه مى گشايم . و پيش خود مى پنداشت كه غذاى بهترى بهره او خواهد شد .
هنگامى كه على عليه السلام از كار خويش بياسود و با عامل به خانه برگشت ، قرصى از خشكار و اندكى سويق نزدشان آوردند كه بين آن دو تقسيم شد . على عليه السلام به كارگزار فرمود: «بخور» وخود به خوردن پرداخت.
كارگزار گفت: من گوشت شتر و تريد را به طمع چيزى بهتر گذاشته ام!
على عليه السلام فرمود: «مگر نمى دانى كه هر كس كارهاى مردم را به دست گيرد ، شايسته نيست كه چيزى بهتر از خوردنى آنان بخورد؟» . سپس به قنبر فرمود: «برو پيش حسن و ببين نزد او طعامى هست كه مهمان ما را به كار آيد!» .
قنبر ، پيش حسن عليه السلام رفت و دو گرده نان و اندكى تريد براى او آورد . حسن عليه السلام فرمود: «نزد ما جز اين نمانده است» . قنبر ، آن را نزد كارگزار گذاشت و او از آن خورد .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج10
298

۴۵۰۷.تذكرة الخواصّ عن سويد بن غفلة :دَخَلتُ عَلى عَلِيٍّ عليه السلام يَوما ولَيسَ في دارِهِ سِوى حَصيرٍ رَثٍّ وهُوَ جالِسُ عَلَيهِ ، فَقُلتُ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، أنتَ مَلِكُ المُسلِمينَ ، وَالحاكِمُ عَلَيهِم وعَلى بَيتِ المالِ ، وتَأتيكَ الوُفودُ ، ولَيسَ في بَيتِكَ سِوى هذَا الحَصيرِ شَيءٌ ؟
فَقالَ : يا سُوَيدُ ، إنَّ اللَّبيبَ لا يَتَأَثَّثُ في دارِ النُّقلَةِ وأمامَنا دارُ المُقامَةِ ، قَد نَقَلنا إلَيها مَتاعَنا ، ونَحنُ مُنقَلِبونَ إلَيها عَن قَريبٍ .
قالَ : فَأَبكاني وَاللّهِ كَلامُهُ . ۱

۴۵۰۸.الإمام الباقر عليه السلام :وَاللّهِ ، إن كانَ عَلِيٌّ عليه السلام لَيَأكُلُ أكلَ العَبدِ ، ويَجلِسُ جِلسَةَ العَبدِ ، وإن كانَ لَيَشتَرِي القَميصَينِ السُّنُبلانِيَّينِ فَيُخَيِّرُ غُلامَهُ خَيرَهُما ، ثُمَّ يَلبَسُ الآخَرَ ، فَإِذا جاز أصابِعَهُ قَطَعَهُ ، وإذا جازَ كَعبَهُ حَذَفَهُ . ولَقَد وَلِيَ خَمسَ سِنينَ ما وَضَعَ آجُرَّةً عَلى آجُرَّةٍ ، ولا لَبِنَةً عَلى لَبِنَةٍ ، ولا أقطَعَ قَطيعا ، ولا أورَثَ بَيضاءَ ولا حَمراءَ ، وإن كانَ لَيُطعِمُ النّاسَ خُبزَ البُرِّ وَاللَّحمِ ، ويَنصَرِفُ إلى مَنزِلِهِ ويَأكُلُ خُبزَ الشَّعيرِ وَالزَّيتِ وَالخَلِّ ، وما وَرَدَ عَلَيهِ أمرانِ كِلاهُما لِلّهِ رِضىً إلّا أخَذَ بِأَشَدِّهِما عَلى بَدَنِهِ . ۲

۴۵۰۹.أخلاق محتشمي :قَدِمَ عامِلُ آذَربيجانَ عَلى عَلِيٍّ عليه السلام بِأَموالِها في شَهرِ رَمَضانَ وهُوَ بِالكوفَةِ . فَلَمّا صَلّى بِالنّاسِ صَلاةَ المَغرِبِ تَوَلّى بِنَفسِهِ قِسمَةَ اللَّحمِ وَالثَّريدِ عَلَى الفُقَراءِ وسائِرِ أهلِ المَسجِدِ . وكانَ يَأمُرُ كُلَّ يَومٍ بِنَحرِ جَزورٍ لِذلِكَ ، ولا يَرجِعُ إلى مَنزِلِهِ إلّا بَعدَ الفَراغِ مِنَ الصَّلاتَينِ وقِسمَةِ جَميعِ ذلِكَ بِيَدِهِ عليه السلام عَلَيهِم .
قالَ : فَقالَ لِلعامِلِ : خُذ نَصيبا مِن هذَا اللَّحمِ وَالثَّريدِ وَأفطِر عَلَيهِ ! فَقالَ العامِلُ : أنَا اُفطِرُ عِندَ أميرِ المُؤمِنينَ ، وكان في نَفسِهِ أنَّه يُصيبُ طَعاما خَيرا مِن ذلِكَ .
فَلَمّا فَرَغَ ورَجَعَ إلَى المَنزِلِ ومَعَهُ العامِلُ ، اُتِيَ بِقُرصٍ مِنَ الخُشكارِ ۳ وشَيءٍ مِنَ السَّويقِ ووُزِّعَ ، فَقالَ عليه السلام لِلعامِلِ : كُل ! وأخَذَ هُوَ يَأكُلُ .
فَقالَ العامِلُ : إنّي تَرَكتُ لَحمَ الجَزورِ وَالثَّريدَ طَمَعا في شَيءٍ أجوَدَ مِنهُ !
فَقالَ عليه السلام : أ ما تَعلَمُ أنَّ المُتَوَلِّيَ لِاُمورِ النّاسِ لا يَنبَغي أن يَكونَ طَعامُهُ خَيرا مِن طَعامِهِم . ثُمَّ قالَ لِقَنبَرٍ : اِذهَب إلَى الحَسَنِ ، وَانظُر هَل تَجِدُ عِندَهُ طَعاما لِضَيفِنا هذا !
قالَ : فَذَهَبَ وأتى بِرَغيفَينِ وشَيءٍ مِنَ الثَّريدِ ، وقالَ : قالَ الحَسَنُ : ما بَقِيَ عِندَنا غَيرُ هذا . فَوَضَعَ وأكَلَ العامِلُ . ۴

1.تذكرة الخواصّ : ص۱۱۵ ؛ عدّة الداعي : ص۱۰۹ ، إرشاد القلوب : ص۱۵۷ كلاهما نحوه .

2.الأمالي للصدوق : ص ۳۵۶ ح ۴۳۷ عن محمّد بن قيس ، روضة الواعظين : ص ۱۳۱ .

3.قال المجلسي قدس سره : في كتب الطبّ وبعض كتب اللغة : أنّه الخبز المأخوذ من الدقيق غير المنخول (بحار الأنوار : ج ۱۴ ص ۷۰) .

4.أخلاق محتشمي : ص ۴۴۵ ح ۱۰ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج10
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 33392
صفحه از 600
پرینت  ارسال به