۳۹۴۷.شرح نهج البلاغةـ در ذيل خطبه دوم ـ: اگر پرسيده شود كه مفهوم سخن آن حضرت كه فرموده است : «هيچ كس از اين امّت ، به آل محمّد صلى الله عليه و آله قياس نمى شود و هيچ گاه ، كسى كه نعمت آل محمّد صلى الله عليه و آله بر او ارزانى شده ، با آنان مقايسه نمى شود»، چيست،گفته خواهد شد: چون بى ترديد، بخشنده نسبت به كسى كه به وى بخشيده شده است ، برتر و بالاتر است و شكّى نيست كه آل محمد صلى الله عليه و آله و خاندان نزديك او از بين بنى هاشم و بويژه على عليه السلام ، به همه مردم، نعمتى داده اند كه با هيچ چيزى قابل سنجش نيست و آن ، فراخوانى و هدايت آنان به اسلام است.
محمد صلى الله عليه و آله ، گرچه با فراخوانى زبانى و عملىِ خود، مردم را هدايت كرد و خداوند متعال،به وسيله خود و فرشتگانش او را يارى رسانْد و بنابراين ، او سرور جلودار و مصطفاى برگزيده لازم الطاعه است، امّا على عليه السلام ، هر چند تابع پيامبر صلى الله عليه و آله و گام زننده بر جاى گام او بود ، در هدايت مردم ، نقش غير قابل انكارى داشت. اگر جز جهاد نخستين و آخرينِ او و در بين دو مرحله نبرد ، گسترش دانش ، تفسير قرآن و ارشاد مردم عرب توسط وى (به سمت چيزهايى كه قبلاً نمى فهميدند و تصوّرى از آنها نداشتند) نبود ، براى وجوب حقّ او و تمام بودن نعمت هايش بسنده بود.
اگر گفته شود : بدون ترديد در سخن آن حضرت ، كنايه اى بر پيشينيان بر وى (خلفاى قبلى) هست ، او بر آنان چه نعمتى داشت؟ گفته خواهد شد : دو نعمت. نخست، آن كه او جهاد كرد و آنان ، نشسته بودند ؛ چون اگر كسى انصاف به كار گيرد ، خواهد فهميد كه اگر شمشير على عليه السلام نبود ، مشركان ، آنانى را كه مورد اشاره قرار گرفته اند و غير آنان را ريشه كن مى كردند.
نقش او در بدر ، اُحد ، خندق ، خيبر و حُنين ، مشخّص است ؛ [ جنگ هايى كه] شرك در آنها دهان گشوده بود و اگر او با شمشيرش آن را نمى بست ، همه مسلمانان را در كام خود ، فرو برده بود.
و دوم، دانش هاى او بود كه اگر اين دانش ها وجود نمى داشت ، در بسيارى از احكام ، به نادرستى حكم مى شد و عمر به اين موضوع ، اعتراف كرده است و خبرِ «اگر على نبود ، عمر هلاك مى شد» ، مشهور است.
على عليه السلام به خاطر پسر عمويش ، به خاطر خودش و به خاطر پدرش ابو طالب ، ادّعاى تقدّم بر همه و شرف بر همه و بهره رسانى به همه مى كرد؛ چون اگر كسى تاريخ را بخوانَد ، خواهد فهميد كه اگر ابوطالب نبود ، از اسلام، چيزى قابل يادآورى نمى مانْد.