95
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج9

۳۹۵۰.شرح نهج البلاغة :ابو جعفر گفت : روايت شده است كه معاويه به سمرة بن جندب ، صد هزار درهم داد تا وى روايت كند كه اين آيه ، درباره على بن ابى طالب عليه السلام نازل شده است : «و از ميان مردم ، كسى است كه در زندگى اين دنيا سخنش تو را به تعجّب وا مى دارد ، و خدا را بر آنچه در دل دارد ، گواه مى گيرد ، حال آن كه او سخت ترينِ دشمنان است؛ و چون برگردد [ يا راستى يابد] ، كوششى مى كند كه در زمين ، فساد نمايد و كشت و نسل را نابود سازد ، و خداوند ، تباهكارى را دوست نمى دارد» .
و [ روايت كند كه] اين آيه ، درباره ابن ملجم نازل شده است : «و از ميان مردم ، كسى است كه جان خود را براى طلب خشنودى خدا مى فروشد» ؛ ولى وى نپذيرفت. دويست هزار درهم داد ، نپذيرفت . سيصد هزار درهم داد ، نپذيرفت . چهار صد هزار درهم بخشيد ، قبول كرد و آن را روايت كرد!
ابو جعفر گفت : واقعيتْ آن است كه بنى اميّه ، از بيان فضايل على عليه السلام منع مى كردند و راوىِ فضايل وى را مجازات مى كردند ، به گونه اى كه حتّى اگر كسى حديثى را از على عليه السلام نقل مى كرد كه مربوط به فضايل او نبود ، بلكه مربوط به شرايع دين بود ، جرئت نمى كرد نام او را ببرد و مى گفت : «ابو زينب گفت».
از عطاء ، از عبد اللّه بن شَدّاد بن هاد، روايت شده است كه گفت : دوست دارم آزاد باشم و يك روز تا شب ، فضايل على بن ابى طالب عليه السلام را نقل كنم و [ سپس] گردنم با شمشير ، قطع گردد.
ابو جعفر گفت : احاديث رسيده در فضايل او اگر در شهرت و فراوانى و بسيارىِ نقل ، به مقدار زياد نبود ، به خاطر ترس و تقيّه از بنى مروان و طول مدّت و شدّت مخالفت ، نقل آنها قطع مى شد ، و اگر خداوند در اين مرد ، سرّى نمى نهاد ـ كه آن كه مى داند ، مى داند ـ ، در فضيلت او حديثى نقل نمى شد و منقبتى از او شناخته نمى گشت. مگر نه اين است كه اگر بزرگِ قريه اى بر يكى از ساكنان آن خشم گيرد و مردم را از يادكردِ او به خير و خوبى منع كند ، يادش از بين مى رود و نامش فراموش مى گردد و در حالى كه موجود است ، معدوم مى شود ، و در حالى كه زنده است ، مُرده مى گردد؟!


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج9
94

۳۹۵۰.شرح نهج البلاغة :قالَ أبو جَعفَرٍ : وقَد رُوِيَ أنَّ مُعاوِيَةَ بَذَلَ لِسَمُرَةَ بنِ جُندَبٍ مِئَةَ ألفِ دِرهَمٍ حَتّى يَروِيَ أنَّ هذِهِ الآيَةَ نَزَلَت في عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ : «وَمِنَ النَّاسِ مَن يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِى الْحَيَوةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللَّهَ عَلَى مَا فِى قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ * وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِى الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ» ۱ ، وأنَّ الآيَةَ الثّانِيَةَ نَزَلَت فِي ابنِ مُلجَمٍ ، وهِيَ قَولُهُ تَعالى : «وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِى نَفْسَهُ ابْتِغَآءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ» ۲ فَلَم يَقبَل ، فَبَذَلَ لَهُ مِئَتَي ألفِ دِرهَمٍ فَلَم يَقبَل ، فَبَذَلَ لَهُ ثَلاثَمِئَةِ ألفٍ فَلَم يَقبَل ، فَبَذَلَ لَهُ أربَعَمِئَةِ ألفٍ فَقَبِلَ ، ورَوى ذلِكَ .
قالَ : وقَد صَحَّ أنَّ بَني اُمَيَّةَ مَنَعوا مِن إظهارِ فَضائِلِ عَلِيٍّ عليه السلام ، وعاقَبوا عَلى ذلِكَ الرّاوِيَ لَهُ ؛ حَتّى إنَّ الرَّجُلَ إذا رَوى عَنهُ حَديثا لا يَتَعَلَّقُ بِفَضلِهِ بَل بِشَرائِعِ الدّينِ لا يَتَجاسَرُ عَلى ذِكرِ اسمِهِ ؛ فَيَقولُ : عَن أبي زَينَبَ .
ورَوى عَطاءٌ عَن عَبدِ اللّهِ بنِ شَدّادِ بنِ الهادِ ، قالَ : وَدِدتُ أن اُترَكَ فَاُحَدِّثَ بِفَضائِلِ عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ عليه السلام يَوما إلَى اللَّيلِ ؛ وأنَّ عُنُقي هذِهِ ضُرِبَت بِالسَّيفِ .
قالَ : فَالأَحاديثُ الوارِدَةُ في فَضلِهِ لَو لَم تَكُن فِي الشُّهرَةِ وَالاِستِفاضَةِ وكَثرَةِ النَّقلِ إلى غايَةٍ بَعيدَةٍ ، لَانقَطَعَ نَقلُها لِلخَوفِ وَالتَّقِيَّةِ مِن بَني مَروانَ مَعَ طولِ المُدَّةِ ، وشِدَّةِ العَداوَةِ ، ولَولا أنَّ لِلّهِ تَعالى في هذَا الرَّجُلِ سِرّا يَعلَمُهُ مَن يَعلَمُهُ لُم يُروَ في فَضلِهِ حَديثٌ ، ولا عُرِفَت لَهُ مَنقَبَةٌ ؛ أ لا تَرى أنَّ رَئيسَ قَريَةٍ لَو سَخِطَ عَلى واحِدٍ مِن أهِلها ، ومَنَعَ النّاسَ أن يَذكُروهُ بِخَيرٍ وصَلاحٍ لَخَمَلَ ذِكرُهُ ، ونُسِيَ اسمُهُ ، وصارَ وهُوَ مَوجودٌ مَعدوما ، وهُوَ حَيٌّ مَيِّتا . ۳

1.البقرة : ۲۰۴ و۲۰۵ .

2.البقرة : ۲۰۷ .

3.شرح نهج البلاغة : ج ۴ ص ۷۳ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج9
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 40448
صفحه از 551
پرینت  ارسال به