503
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج7

۳۰۵۸.طرائف المقال :مأمون به امام رضا عليه السلام گفت : چه دليلى بر خلافت جدّت [ على بن ابى طالب عليه السلام ]وجود دارد؟
فرمود : «[ قول خداوند :] «و ما خودمان» ».
مأمون گفت : [آرى] اگر «زنانمان» نباشد.
امام رضا عليه السلام فرمود : «[بلى] اگر «پسرانمان» نباشد» .
در اين جا مأمون، ساكت شد ۱ .

۳۰۵۹.دلائل النبوّة ، ابو نعيمـ به نقل از جابر در تفسير آيه مباهله ـ: مراد از «ما خودمان و شما خودتان» ، پيامبر خدا وعلى عليه السلام و «پسرانمان و پسرانتان» ، حسن وحسين عليهماالسلام و «زنانمان و زنانتان» فاطمه عليهاالسلام است ـ كه خداوند از همه آنان خشنود باشد ـ .

1.علّامه طباطبايى در شرح اين حديث نوشته است : سخن آن حضرت كه فرموده است : «آيه «ما خودمان» » منظورش آن بود كه خداوند ، جان على را چون جان پيامبرش قرار داده است و مأمون كه گفته : اگر لفظ «نسائنا» نباشد ، منظورش آن بود كه كلمه «نسائنا» در آيه ، دليل بر آن است كه منظور از «أنفس» ، مردان است. بنا بر اين ، فضيلتى در كار نيست . سخن آن حضرت عليه السلام كه فرمود : «اگر «پسرانمان» نباشد» ، به اين معناست كه وجود لفظ «أبنائنا» در آيه ، برخلاف نظر مأمون دلالت مى كند ؛ چون اگر منظور از «أنفسنا» تنها مردان باشند ، ذكر «أبنائنا» بى مورد مى شود (الميزان فى تفسير القرآن : ج ۳ ص ۲۳۰) .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج7
502

۳۰۵۸.طرائف المقال :قالَ المَأمونُ لِلرِّضا عليه السلام : مَا الدَّليلُ عَلى خِلافَةِ جَدِّكَ [عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ] ؟ قالَ عليه السلام : «أنفُسَنا» ، فَقالَ المَأمونُ : لَولا «نِساءَنا»! فَقالَ الرِّضا عليه السلام : لَولا «أبناءَنا»! فَسَكَتَ المَأمونُ ۱ . ۲

۳۰۵۹.دلائل النبوّة لأبي نعيم عن جابرـ في تَفسيرِ آيَةِ المُباهَلَةِ ـ: «وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمْ» : رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله وعَلِيٌّ ، «وَأَبْنَآءَنَا وَأَبْنَآءَكُمْ» : الحَسَنُ وَالحُسَينُ، «وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَكُمْ» : فاطِمَةُ رَضِيَ اللّهُ عَنهُم أجمَعينَ . ۳

1.قال العلّامة الطباطبائي في بيان هذا الحديث : قوله عليه السلام : آية «أَنفُسَنَا» ، يريد أنّ اللّه جعل نفس عليّ عليه السلام كنفس نبيّه صلى الله عليه و آله ، وقوله : «لولا نساءنا» معناه : أنّ كلمة «نِسَآءَنَا» في الآية دليل على أنّ المراد بالأنفس الرجال ، فلا فضيلة فيه حينئذٍ ، وقوله عليه السلام : «لولا أبناءنا» معناه : أنّ وجود «أَبْنَآءَنَا» فيها يدلّ على خلافه ؛ فإنّ المراد بالأنفس لو كان هو الرجال لم يكن مورد لذكر الأبناء (الميزان في تفسير القرآن : ج ۳ ص ۲۳۰) .

2.طرائف المقال : ج ۲ ص ۳۰۲ .

3.دلائل النبوّة لأبي نعيم : ص ۳۵۴ ح ۲۴۴ ، تفسير ابن كثير : ج ۲ ص ۴۵ ، شواهد التنزيل : ج ۱ ص ۱۶۳ ح ۱۷۳ ، الدرّ المنثور : ج ۲ ص ۲۳۱ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج7
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 35271
صفحه از 580
پرینت  ارسال به