415
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج7

۳۰۱۲.تاريخ اليعقوبى:مردم جمع شدند و با حسن بن على عليهماالسلام بيعت كردند. حسن بن على عليهماالسلامبه مسجد جامع بيرون آمد و خطبه بلندى خواند و عبد الرحمان بن ملجم را فرا خواند.
ابن ملجم گفت: پدرت تو را به چه چيز فرمان داد؟
فرمود: «مرا امر كرد كه جز قاتلش را نكشم، شكمت را سير كنم، جاى تو را نرم سازم . اگر زنده ماند، خودش قصاص يا عفو مى كند و اگر درگذشت، تو را به او ملحق كنم».
ابن ملجم گفت: حقّا كه پدرت در حال خشم و رضا حق مى گفت و به حقْ داورى مى كرد.
حسن عليه السلام با شمشير بر او ضربت زد. او ضربت را با دست گرفت . دستش قطع شد . آن گاه [ حسن عليه السلام ] او را كشت.

۳۰۱۳.الإرشاد:چون على عليه السلام درگذشت و خانواده اش از خاكسپارى او آسودند، حسن عليه السلام نشست و فرمود تا ابن ملجم را آوردند. چون در مقابل امام عليه السلام ايستاد، ايشان فرمود: «اى دشمن خدا! امير مؤمنان را كشتى و فساد بزرگى در دين پديد آوردى». سپس دستور داد گردنش را زدند.
امّ هيثم دختر اسود نخعى جسد او را درخواست كرد تا عهده دار سوزاندنش شود. امام عليه السلام جسدش را به او داد . او هم با آتش آن را سوزاند.

۳۰۱۴.تاريخ الطبرى :على عليه السلام حسن عليه السلام را از مُثله كردن [ قاتلش ] نهى كرده و فرموده بود: «اى فرزندان عبد المطّلب! مبادا شما را چنين بيابم كه به ريختن خون هاى مسلمانان پرداخته ايد و مى گوييد: امير مؤمنان كشته شد، امير مؤمنان كشته شد ! آگاه باشيد، به قصاص خون من جز قاتلم كشته نشود. حسن! بنگر اگر من از اين ضربتْ جان باختم، او را تنها يك ضربت درمقابل آن ضربت بزن و اين مرد را مُثله نكن ، كه من از پيامبر خدا شنيدم مى فرمود: از مثله كردن بپرهيزيد، هرچند كه درباره سگ هار و درنده باشد! ».
چون حضرت وفات يافت، امام حسن عليه السلام فرستاد ابن ملجم را آوردند. ابن ملجم به امام عليه السلام گفت: آيا مى خواهى برايت چيزى بگويم؟ به خدا سوگند ، من هرگز عهدى با خدا نبستم ، مگر آن كه به آن وفا كردم. من كنار خانه خدا با خدا عهد بستم كه على و معاويه را بكشم يا در اين راه كشته شوم. اگر بخواهى، مرا آزاد كن تا در پى كشتن معاويه بروم . براى توست عهد خدا بر گردن من كه اگر او را نكشتم، يا اگر كشتم و زنده ماندم، كه پيش تو آيم و دستم را در دستت بگذارم .
حسن عليه السلام فرمود: «نه به خدا سوگند، مگر آن كه آتش را ببينى!». سپس او را پيش كشيد و كشت. آن گاه مردم جسدش را گرفته ، در حصير پيچاندند و به آتش كشيدند.


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج7
414

۳۰۱۲.تاريخ اليعقوبي :إجتَمَعَ النّاسُ ، فَبايَعُوا الحَسَنَ بنَ عَلِيٍّ ، وخَرَجَ الحَسَنُ ابنُ عَلِيٍّ إلَى المَسجِدِ الجامِعِ ، فَخَطَبَ خُطبَةً لَهُ طَويلَةً ، ودَعا بِعَبدِ الرَّحمنِ بنِ مُلجَمٍ ، فَقالَ عَبدُ الرَّحمنِ : مَا الَّذي أمَرَكَ بِهِ أبوكَ ؟ قالَ : أمَرَني أن لا أقتُلَ غَيرَ قاتِلِهِ ، وأن اُشبِعَ بَطنَكَ ، واُنعِمَ وِطاءَكَ ، فَإِن عاشَ أقتَصُّ أو أعفو ، وإن ماتَ اُلحِقَنَّكَ بِهِ .
فَقالَ ابنُ مُلجَمٍ : إن كانَ أبوكَ لِيَقولُ الحَقَّ ويَقضي بِهِ في حالِ الغَضَبِ وَالرِّضا ، فَضَرَبَهُ الحَسَنُ بِالسَّيفِ ، فَالتَقاهُ بِيَدِهِ فَنَدَرَت ۱ ، وقَتَلَهُ . ۲

۳۰۱۳.الإرشاد :لَمّا قُضِىَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام وفَرَغَ أهلُهُ مِن دَفنِهِ جَلَسَ الحَسَنُ عليه السلام وأَمَرَ أن يُؤتِىَ بِابنِ مُلجَمٍ ، فَجيءَ بِهِ ، فَلَمّا وَقَفَ بَينَ يَدَيهِ قالَ لَهُ : يا عَدُوَّ اللّهِ ! ! قَتَلتَ أميرَ المُؤمِنينَ ، وأعظَمتَ الفَسادَ فِي الدّينِ . ثُمَّ أمَرَ بِهِ فَضُرِبَت عُنُقُهُ ، وَاستَوهَبَت اُمُّ الهَيثَمِ بِنتُ الأَسوَدِ النَّخَعِيَّةُ جيفَتَهُ مِنهُ لِتَتَوَلّى إحراقَها ، فَوَهَبَها لَها ، فَأَحرَقَتها بِالنّارِ . ۳

۳۰۱۴.تاريخ الطبري :وقَد كانَ عَلِيٌّ نَهَى الحَسَنَ عَنِ المُثلَةِ ، وقالَ : يا بَني عَبدِ المُطَّلِبِ ، لا اُلفِيَنَّكُم تَخوضونَ دِماءَ المُسلِمينَ ، تَقولونَ : قُتِلَ أميرُ المُؤمِنينَ ، قُتِلَ أميرُ المُؤمِنينَ ! ألا لا يُقتَلَنَّ إلّا قاتِلي . انظُر يا حَسَنُ ؛ إن أنَا مُتُّ مِن ضَربَتِهِ هذِهِ فَاضرِبهُ ضَربَةً بِضَربَةٍ ، ولا تُمَثِّل بِالرَّجُلِ ؛ فَإِنّي سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله يَقولُ : إيّاكُم وَالمُثلَةَ ولَو أنَّها بِالكَلبِ العَقورِ .
فَلَمّا قُبِضَ عليه السلام بَعَثَ الحَسَنُ إلَى ابنِ مُلجَمٍ ، فَقالَ لِلحَسَنِ : هَل لَكَ فِيَّ خَصلَةٌ ؟ إنّي وَاللّهِ ما أعطَيتُ اللّهَ عَهدا إلّا وَفَيتُ بِهِ ، إنّي كُنتُ قَد أعطَيتُ اللّهَ عَهدا عِندَ الحَطيمِ أن أقتُلَ عَلِيّا ومُعاوِيَةَ أو أموتَ دونَهُما ، فَإِن شِئتَ خَلَّيتَ بَيني وبَينَهُ ، ولَكَ اللّهَ عَلَيَّ إن لَم أقتُلهُ ـ أو قَتَلتُهُ ثُمَّ بَقيتُ ـ أن آتِيَكَ حَتّى أضَعَ يَدي في يَدِكَ . فَقالَ لَهُ الحَسَنُ : أما وَاللّهِ حَتّى تُعايِنَ النّارَ فَلا . ثُمَّ قَدَّمَهُ فَقَتَلَهُ ، ثُمَّ أخَذَهُ النّاسُ فَأَدرَجوهُ في بَواري ، ثُمَّ أحرَقوهُ بِالنّارِ . ۴

1.نَدَرَتْ : سَقَطت ووَقَعت (النهاية : ج ۵ ص ۳۵ «ندر») .

2.تاريخ اليعقوبي : ج ۲ ص ۲۱۴ .

3.الإرشاد : ج ۱ ص ۲۲ عن أبي مخنف وإسماعيل بن راشد وأبي هشام الرفاعي وأبي عمرو الثقفي وغيرهم ، روضة الواعظين : ص ۱۵۰ ، المناقب لابن شهر آشوب : ج ۳ ص ۳۱۳ ، إعلام الورى : ج ۱ ص ۳۹۱ كلاهما نحوه ؛ الفصول المهمّة : ص ۱۳۴ وراجع مقاتل الطالبيّين : ص ۵۴ .

4.تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۱۴۸ ، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۴۳۵ و ۴۳۶ ، المعجم الكبير : ج ۱ ص ۱۰۰ ح ۱۶۸ نحوه ، تهذيب الآثار (مسند عليّ بن أبي طالب) : ص ۷۵ ح ۱۳۷ كلاهما عن إسماعيل بن راشد وليس فيهما قول النبيّ صلى الله عليه و آله ، البداية والنهاية : ج ۷ ص ۳۳۱ وليس فيه صدره نحوه .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج7
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 35047
صفحه از 580
پرینت  ارسال به