21
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6

۲۴۷۵.الأخبار الطّوال :روزى ديگر عمّار بن ياسر ، همراهِ سوارانى از عراقيان ، به ميدان آمد . عمرو بن عاص [ نيز] با سواران يورش آورد ، در حالى كه با خود ، تكّه پارچه اى سياه رنگ داشت كه بر نيزه كرده بود .
مردم گفتند : اين ، پرچمى است كه پيامبر خدا براى وى بست .
على عليه السلام گفت : «من شما را از داستان اين پرچم خبر مى دهم . اين ، پرچمى است كه پيامبر خدا آن را بَست و فرمود : چه كس اين را چنان كه حق آن است ، بر مى گيرد؟ .
عمرو گفت : اى پيامبر خدا! حقِّ آن چيست؟
فرمود : [ اين است كه] با آن ، از هيچ كافرى نگريزى و با هيچ مسلمانى نجنگى .
امّا او با اين پرچم ، در دوران زندگى پيامبر خدا ، از كافران گريخت و امروز ، با مسلمانان مى جنگد» .
پس عمرو و عمّار ، سراسرِ آن روز را جنگيدند .

۸ / ۷

روزِ چهارم نبرد

۲۴۷۶.تاريخ الطبرىـ به نقل از قاسم ، غلامِ يزيد بن معاويه ، در بيان رويدادهاى چهارمين روز جنگ ـ: محمّد بن على و عبيد اللّه بن عمر با دو سپاه بزرگ به ميدان آمدند و به جنگى بس سنگين پرداختند . سپس عبيد اللّه بن عمر ، پيكى نزد [ محمّد ]ابن حنفيّه فرستاد [ و پيغام داد براى نبرد تن به تن] به سوى من حركت كن!
گفت : مى پذيرم .
پس برون آمد و روان شد .
نظر امير مؤمنان [ از دور] به او افتاد و گفت : «اين دو هماورد كيان اند؟» .
گفته شد : [ محمّد] ابن حنفيّه و عبيد اللّه بن عمر .
پس امام عليه السلام مَركبِ خويش را حركت داد و محمّد را ندا داد . محمّد به اطاعت او ايستاد .
على عليه السلام گفت : «مَركَبم را بگير!» .
محمّد چنين كرد . سپس على عليه السلام به سوى عبيد اللّه بن عمر رفت و گفت : «به هماوردى ات مى آيم . پيش بيا!» .
ابن عمر گفت : مرا نيازى نيست تا با تو مبارزه كنم .
گفت : «چرا[ ، پيش آى]» .
گفت : نه .
پس ابن عمر بازگشت . ابن حنفيّه به پدرش گفت : پدر جان! چرا مرا از هماوردى با او باز داشتى؟ به خدا سوگند ، اگر مرا وا مى گذاشتى ، اميد داشتم كه او را بكشم .
امير مؤمنان گفت : «اگر با او هماوردى مى كردى ، من [ نيز] اميد داشتم كه او را بكشى ؛ ليكن از اين كه او تو را بكشد ، نگران بودم» .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
20

۲۴۷۵.الأخبار الطوال :خَرَجَ يَوما آخَرَ عَمّارُ بنُ ياسِرٍ في خَيلٍ مِن أهلِ العِراقِ ، فَخَرَجَ إلَيهِ عَمرُو بنُ العاصِ في ذلِكَ ، ومَعَهُ شُقَّةٌ سَوداءُ عَلى قَناةٍ .
فَقالَ النّاسُ : هذا لِواءٌ عَقَدَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله .
فَقالَ عَلِيٌّ رضى الله عنه : أنَا مُخبِرُكُم بِقِصَّةِ هذَا اللِّواءِ : هذا لِواءٌ عَقَدَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، وقالَ : مَن يَأخُذُهُ بِحَقِّهِ ؟
فَقالَ عَمرٌو : وما حَقُّهُ يا رَسولَ اللّهِ ؟
فَقالَ : لا تَفِرُّ بِهِ مِن كافِرٍ ، ولا تُقاتِلُ بِهِ مُسلِما .
فَقَد فَرَّ بِهِ مِنَ الكافِرينَ في حَياةِ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، وقَد قاتَلَ بِهِ المُسلِمينَ اليَومَ .
فَاقتَتَلَ عَمرٌو وعَمّارٌ ذلِكَ اليَومَ كُلَّهُ . ۱

۸ / ۷

اليَومُ الرّابِعُ مِنَ القِتالِ

۲۴۷۶.تاريخ الطبري عن القاسم مولى يزيد بن معاويةـ في ذِكرِ أحداثِ اليَومِ الرّابِعِ مِنَ الحَربِ ـ: خَرَجَ مُحَمَّدُ بنُ عَلِيٍّ وعُبَيدُ اللّهِ بنُ عُمَرَ في جَمعَينِ عَظيمَينِ ، فَاقتَتَلوا كَأَشَدِّ القِتالِ . ثُمَّ إنَّ عُبَيدَ اللّهِ بنَ عُمَرَ أرسَلَ إلَى ابنِ الحَنَفِيَّةِ : أنِ اخرُج إلَيَّ .
فَقالَ : نَعَم . ثُمَّ خَرَجَ يَمشي ، فَبَصُرَ بِهِ أميرُ المُؤمِنينَ فَقالَ : مَن هذانِ المُتَبارِزانِ ؟
فَقيلَ : ابنُ الحَنَفِيَّةِ ، وعُبَيدُ اللّهِ بنُ عُمَرَ ، فَحَرَّكَ دابَّتَهُ ثُمَّ نادى مُحَمَّدا ، فَوَقَفَ لَهُ .
فَقالَ : أمسِك دابَّتي ، فَأَمسَكَها ، ثُمَّ مَشى إلَيهِ عَلِيٌّ فَقالَ : أبرُزُ لَكَ ، هَلُمَّ إلَيَّ .
فَقالَ : لَيسَت لي في مُبارَزَتِكَ حاجَةٌ ، فَقالَ : بَلى ، فَقالَ : لا .
فَرَجَعَ ابنُ عُمَرَ . فَأَخَذَ ابنُ الحَنَفِيَّةِ يَقولُ لِأَبيهِ : يا أبَتِ ! لِمَ مَنَعتَني مِن مُبارَزَتِهِ ؟ فَوَاللّهِ ، لَو تَرَكتَني لَرَجَوتُ أن أقتُلَهُ .
فَقالَ : لَو بارَزتَهُ لَرَجَوتُ أن تَقتُلَهُ ، وما كُنتُ آمَنُ أن يَقتُلَكَ . ۲

1.الأخبار الطوال : ص ۱۷۴ ؛ وقعة صفّين : ص ۲۱۵ عن يونس بن الأرقم عن شيخ من بكر بن وائل نحوه .

2.تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۱۲ ، الأخبار الطوال : ص ۱۷۴ ، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۳۷۱ ، البداية والنهاية : ج ۷ ص ۲۶۲ كلاهما نحوه ؛ وقعة صفّين : ص ۲۲۱ عن عمرو بن شَمِر .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 32406
صفحه از 604
پرینت  ارسال به