37
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6

۲۴۸۸.امام على عليه السلامـ آن گاه كه بر پرچمِ برخى از سپاهيان شام گذشت كه در جاى خويش استوار مانده بودند ـ: «آنان هرگز جايگاه هاى خود را ترك نمى كنند ، مگر با ضربه پياپى نيزه ها كه با آن ، جان برون شود ؛ ضربتى كه سر را بشكافد و استخوان را خُرد كند ، به گونه اى كه از آن ، مچ ها و كف دست ها فرو افتند ، چندان كه پيشانى هاشان به نيزه هاى آهنين شكافته شود و ابروانشان بر سينه ها و چانه هاشان فرو ريزد . [ پس ]كجايند صبرپيشگان و پاداش خواهان؟» .
آن گاه ، گروهى از مسلمانان به سويش شتافتند و افراد جناح راستش به جايگاه و آوردگاه خويش بازگشتند و گروهِ مقابل را گريزاندند و او خود ، پيش رفت تا به ايشان رسيد .

۹ / ۲

شهادت عبد اللّه بن بديل

۲۴۸۹.تاريخ الطبرىـ به نقل از ابو روق هَمْدانى ـ: در جناح راست ، عبد اللّه بن بديل با ايشان سخت به نبرد پرداخت تا به چادر معاويه رسيد . سپس مردانى كه بر مرگ ، هم پيمان شده بودند ، به سوى معاويه شتافتند و او فرمانشان داد كه در جناح راست در برابر ابن بديل ، مقاومت ورزند . نيز به حبيب بن مسلمه كه در جناح چپ بود ، پيغامِ [ مقابله] داد و با او و يارانش ، به جناح راست سپاه على عليه السلام حمله بُرد و ايشان را عقب راند . عراقيان از جناح راست پراكنده گشتند ، چندان كه تنها ابن بديل با دويست يا سيصد تن از قاريان ماند كه پشت به پشت هم داده بودند و بقيّه ، شتابان گريختند .
على عليه السلام به سهل بن حُنَيف فرمان داد تا با افرادش از اهل مدينه پيش رود . دسته هايى انبوه از سپاه شام به رويارويىِ ايشان آمدند و بر آنان حمله بردند تا ايشان را به جناح راست عقب راندند . در جناح راست تا قلب سپاه ، كه قرارگاه على عليه السلام بود ، اهل يمن قرار داشتند . چون جناح راست از هم گسيختند ، دامنه گريز تا [ قرارگاه ]على عليه السلام كشيده شد . پس وى آهسته آهسته به سوى جناح چپ رفت . در آن جناح ، اهل مُضَر در مقابل او ، از هم گسيختند و[ تنها] قبيله ربيعه پايدار ماندند .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
36

۲۴۸۸.الإمام عليّ عليه السلامـ حينَ مَرَّ بِرايَةٍ لِأَهلِ الشّامِ أصحابُها لا يَزولونَ عَن مَواضِعِهِم ـ:إنَّهُم لَن يَزولوا عَن مَواقِفِهِم دونَ طَعنٍ دِراكٍ ۱ ، يَخرُجُ مِنهُ النَّسيمُ ۲ ، وضَربٍ يَفلِقُ الهامَ ، ويُطيحُ العِظامَ ، ويَسقُطُ مِنهُ المَعاصِمُ وَالأَكُفُّ ، حَتّى تُصدَعَ جِباهُهُم بِعَمَدِ الحَديدِ ، وتُنثَرَ حَواجِبُهُم عَلَى الصُّدورِ وَالأَذقانِ ! أينَ أهلُ الصَّبرِ وطُلّابُ الأَجرِ ؟ !
فَسارَت إلَيهِ عِصابَةٌ مِنَ المُسلِمينَ ، فَعادَت مَيمَنَتُهُ إلى مَوقِفِها ومَصافِّها ، وكَشَفَت مَن بِإِزائِها ، فَأَقبَلَ حَتَّى انتَهى إلَيهِم . ۳

۹ / ۲

اِستِشهادُ عَبدِ اللّهِ بنِ بُدَيلٍ

۲۴۸۹.تاريخ الطبري عن أبي روق الهمداني :قاتَلَهُم عَبدُ اللّهِ بنُ بُديَلٍ فِي المَيمَنَةِ قِتالاً شَديدا ، حَتَّى انتَهى إلى قُبَّةِ مُعاوِيَةَ . ثُمَّ إنَّ الَّذين تَبايَعوا عَلَى المَوتِ أقبَلوا إلى مُعاوِيَةَ ، فَأَمَرَهُم أن يَصمُدوا لِابنِ بُدَيلٍ فِي المَيمَنَةِ ؛ وبَعَثَ إلى حَبيبِ بنِ مَسلَمَةَ فِي المَيسَرَةِ ، فَحَمَلَ بِهِم وبِمَن كانَ مَعَهُ عَلى مَيمَنَةِ النّاسِ فَهَزَمَهُم ، وَانكَشَفَ أهلُ العِراقِ مِن قِبَلِ المَيمَنَةِ حَتّى لَم يَبقَ مِنهُم إلَا ابنُ بُدَيلٍ في مِئَتَينِ أو ثَلاثِمِئَةٍ مِنَ القُرّاءِ ، قَد أسنَدَ بَعضُهُم ظَهرَهُ إلى بَعضٍ ، وَانجَفَلَ ۴ النّاسُ .
فَأَمَرَ عَلِيٌّ سَهلَ بنَ حُنَيفٍ فَاستَقَدَمَ فيمَن كانَ مَعَهُ مِن أهلِ المَدينَةِ ، فَاستَقبَلَتهُم جُموعٌ لِأَهلِ الشّامِ عَظيمَةٌ ، فَاحتَمَلَتهُم حَتّى ألحَقَتهُم بِالمَيمَنَةِ ، وكانَ فِي المَيمَنَةِ إلى مَوقِفِ عَلِيٍّ فِي القَلبِ أهلُ اليَمَنِ ، فَلَمّا كَشِفُوا انتَهَتِ الهَزيمَةُ إلى عَلِيٍّ ، فَانصَرَفَ يَتَمَشّى نَحوَ المَيسَرَةِ ، فَانكَشَفَت عَنهُ مُضَرُ مِنَ المَيسَرَةِ ، وثَبَتَت رَبيعَةُ . ۵

1.دِراك : متتابع (لسان العرب : ج ۱۰ ص ۴۲۰ «درك») .

2.النَّسيم : العرق (لسان العرب : ج ۱۲ ص ۵۷۶ «نسم») .

3.الكافي : ج ۵ ص ۴۰ ح ۴ عن مالك بن أعين ، الإرشاد : ج ۱ ص ۲۶۷ ، وقعة صفّين : ص ۳۹۱ عن عامر الشعبي وليس فيهما ذيله وراجع نهج البلاغة : الخطبة ۱۲۳ .

4.انجفلَ القومُ : إذا هربوا بسرعة وانقلعوا كلّهم ومضوا (لسان العرب : ج ۱۱ ص ۱۱۴ «جفل») .

5.تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۱۸ ، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۳۷۳ ؛ وقعة صفّين : ص ۲۴۸ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 32755
صفحه از 604
پرینت  ارسال به