369
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6

۱ / ۷ ـ ۲

عبد اللّه بن وَهْب

او در آشوب نهروان ، فرماندهى خوارج را بر عهده داشت . از گذشته وى ، اطّلاعاتى در دست نداريم ؛ امّا مى دانيم كه در آغاز شكل گيرى جريان خوارج ، وى در سِمت فرماندهى نبود ؛ بلكه پيش نماز ، ابن كَوّاء بود و فرمانده جنگ ، شَبَث بن رِبعى . سپس اين دو از خوارج جدا گشتند و ايشان ناچار شدند كه در جستجوى فرماندهى تازه براى خود برآيند .
نامزدهاى فرماندهى از اين قرار بودند : زيد بن حُصَين ، حرقوص بن زُهَير ، حمزة بن سنان و شُرَيح بن اَوفى . امّا ايشان فرماندهى را نپذيرفتند و اميرى بر عهده عبد اللّه بن وَهْب نهاده شد . وى خوارج را براى جنگ سازمان مى داد و در سخنرانى هاى شور انگيزش ، ايشان را به جنگ فرا مى خوانْد و آنان را از گفت و شنود با امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام و گوش سپردن به خطبه هاى وى ، بر حذر مى داشت .
برخى متون تاريخى دلالت دارند كه او در راهى كه براى خود برگزيده بود ، عقيده اى استوار نداشت .
تاريخ نگاران آورده اند كه او با بى شرمى و خودستايىِ بسيار ، امام على عليه السلام را به جنگ تن به تن فرا خوانْد ؛ امّا در همان لحظه هاى نخستِ رويارويى با آن شير بى نظير كارزار ، كشته شد . ۱

1.ر . ك : ص ۴۸۵ (نبرد امام با عبداللّه بن وَهْب) .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
368

۱ / ۷ ـ ۲

عَبدُ اللّهِ بنُ وَهبٍ

تولّى قيادة الخوارج في فتنة النهروان . وليس في أيدينا معلومات تُذكَر عن ماضيه . علما أنّه لم يَقُم بالأمر في بداية تبلور التيّار الخارجي ؛ فقد كان ابن الكوّاء أمير الصلاة ، وشَبَث بن رِبعيّ أمير الحرب . ۱ ثمّ انفصلا عن الخوارج فيما بعد ، ۲ ممّا دفعهم إلى البحث عن قائد جديد لهم . وكان المرشّحون للقيادة : هم زيد بن حُصَين ، وحرقوص بن زُهير ، وحمزة بن سِنان ، وشُريح بن أوفى ، بَيْد أنّهم رفضوا ذلك ، فتأمّر عبد اللّه بن وهب عليهم . ۳ ونظّمهم من أجل الحرب ، ودعاهم إليها في خُطَبه الحماسيّة ، وحذّرهم من التحدّث إلى الإمام أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب عليه السلام ، والاستماع إلى خُطَبِهِ . ۴
وتدلّ بعض النصوص التاريخيّة على أنّه لم يكن ثابت العقيدة في طريقه الذي كان قد اختاره لنفسه . ۵
ونقل المؤرّخون أنّه دعا الإمام عليّا عليه السلام إلى البِراز بكلّ وقاحة وصلافة ، ولكنّه قُتل في اللحظات الاُولى التي واجه فيها ليث الوغى الذي لا نِدّ له . ۶

1.تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۶۳ ، مروج الذهب : ج ۲ ص ۴۰۵ ، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۳۹۳ ، أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۱۲۷ وفيه «عليهم ابن الكوّاء» ولم يذكر شبث بن ربعيّ .

2.أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۱۳۶ ، الفتوح : ج ۴ ص ۲۵۴ .

3.أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۱۳۴ و ص ۱۳۷ ، تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۷۵ ، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۳۹۹ ؛ تاريخ اليعقوبي : ج ۲ ص ۱۹۱ ، كشف الغمّة : ج ۱ ص ۲۶۵ .

4.صحيح مسلم : ج ۲ ص ۷۴۸ ح ۱۵۶ ، سنن أبي داوود : ج ۴ ص ۲۴۵ ح ۴۷۶۸ ، السنن الكبرى : ج ۸ ص ۲۹۵ ح ۱۶۷۰۰ ؛ العمدة : ص ۴۶۴ ح ۹۷۲ .

5.الكامل للمبرّد : ج ۳ ص ۱۱۰۵ ، أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۱۴۶ .

6.راجع : ص ۴۸۴ (مقاتلة الإمام عبد اللّه بن وهب) .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 32719
صفحه از 604
پرینت  ارسال به