309
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5

۲۳۱۵.الفخرى:مادر معاويه ، هند ، دختر عُتبه ، زنى سرشناس در قريش بود كه در سال فتح مكّه اسلام آورد . در جنگ [ اُحد] ، وقتى حمزة بن عبد المطّلب، عموى پيامبر صلى الله عليه و آله ، بر اثر اصابت نيزه اى بر زمين افتاد ، هند آمد و او را مُثله كرد و بر اثر كينه توزى نسبت به وى ، تكّه اى از جگر او را جويد؛ زيرا حمزه ، مردانى را از نزديكان وى به قتل رسانده بود. از اين رو ، معاويه را «فرزند زنِ جگرخوار» مى نامند.

۲ / ۱ ـ ۲

نفرين پيامبر صلى الله عليه و آله بر معاويه

۲۳۱۶.المعجم الكبيرـ به نقل از ابن عبّاس ـ: پيامبر خدا ، صداى دو مرد را شنيد كه آواز مى خوانند و مى گويند:



ياورى كه همواره استخوان هايش آشكار بود
فتنه جنگ و مرگ را از او دور نگاه داشت .

پيامبر صلى الله عليه و آله پرسيد : «آن دو نفر كيستند؟».
گفته شد: معاويه و عمرو بن عاص.
پس فرمود: «بار خدايا! آن دو را در فتنه ، فرو غلتان و در آتش ، رهايشان ساز». ۱

۲۳۱۷.صحيح مسلمـ به نقل از ابن عبّاس ـ: من در ميان كودكان ، بازى مى كردم كه پيامبر خدا آمد . من پشت درى پنهان شدم. آن گاه پيامبر خدا آمد و دست برشانه من گذاشت و فرمود: «برو و معاويه را نزد من فرا خوان».
من آمدم و گفتم: او غذا مى خورد.
باز به من فرمود: «برو و معاويه را نزد من فرا خوان».
من [ دوباره] آمدم و گفتم: او غذا مى خورد.
آن گاه فرمود: «خداوند ، شكمش را سير نگرداند!».

1.علّامه امينى گفته است : اين حديث، چهار طريق صحيح دارد و در آن ، هيچ مناقشه اى نيست ، جز آن كه امانتدارى ابن كثير ، او را وا داشت كه طريق ضعيف را ذكر كند ، چنان كه سيوطى در ضمن دُرهايش جز سخيف را نياورد و درباره سندهاى صحيح، براى حفظ كرامت پسر هند سكوت كرد (الغدير : ج ۱۰ ص ۱۴۵) .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
308

۲۳۱۵.الفخري :كانَت اُمُّهُ هِندٌ بِنتُ عُتبَةَ شَريفَةً في قُرَيشٍ ، أسلَمَت عامَ الفَتحِ ، وكانَت في وَقعَةِ أحُدٍ لَمّا صُرِعَ حَمزَةُ بنُ عَبدِ المُطَّلِبِ رضى الله عنه عَمُّ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله مِن طَعنَةِ الحَربَةِ الَّتي طُعِنَها ، جاءَت هِندٌ فَمَثَّلَت بِحَمزَةَ ، وأخَذَت قِطعَةً مِن كَبِدِهِ فَمَضَغَتها حَنَقَا عَلَيهِ ؛ لِأَنَّه كانَ قَد قَتَلَ رِجالاً مِن أقارِبِها ! فَلِذلِكَ يُقالُ لِمُعاوِيَةَ : ابنُ آكِلَةِ الأَكبادِ . ۱

۲ / ۱ ـ ۲

دُعاءُ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله عَلَيهِ

۲۳۱۶.المعجم الكبير عن ابن عبّاس :سَمِعَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله صَوتَ رَجُلَينِ يُغَنِّيانِ ؛ وهُما يَقولانِ :



ولا يَزالُ حَوارِيٌّ يَلوحُ عِظامُهُ
زَوَى الحَربَ عَنهُ أن يُجَنَّ فَيُقبَرا ۲

فَسَأَلَ عَنهُما فَقيلَ : مُعاوِيَةُ وعَمرُو بنُ العاصِ ، فَقالَ : اللّهُمَّ أركِسهُما فِي الفِتنَةِ رَكسا ، ودُعَّهُما إلَى النّارِ دَعّا. ۳

۲۳۱۷.صحيح مسلم عن ابن عبّاس :كُنتُ ألعَبُ مَعَ الصِّبيانِ فَجاءَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، فَتَوارَيتُ خَلفَ بابٍ . قالَ : فَجاءَ فحَطَأَني حَطأَةً ۴ وقالَ : اِذهَب وَادعُ لي مُعاوِيَةَ . قالَ : فَجِئتُ فَقُلتُ : هُوَ يَأكُلُ . قالَ : ثُمَّ قالَ لي : اِذهب فَادعُ لي مُعاوِيَةَ . قالَ : فَجِئتُ فَقُلتُ : هُوَ يَأكُلُ . فَقالَ : لا أشبَعَ اللّهُ بَطنَهُ ! ۵

1.الفخري : ص ۱۰۳ .

2.ذُكِر البيت في وقعة صفّين وشرح الأخبار هكذا: يَزالُ حُوَارِيٌّ تَلوحُ عِظامُهُزَوَى الحَربَ عَنهُ أن يُحَسَّ فَيُقبَرا

3.المعجم الكبير : ج ۱۱ ص ۳۲ ح ۱۰۹۷۰ ، مسند ابن حنبل : ج ۷ ص ۱۸۲ ح ۱۹۸۰۱ ، مسند أبي يعلى : ج ۱۳ ص ۴۲۹ ح ۷۴۳۶ ؛ وقعة صفّين : ص ۲۱۹ ، شرح الأخبار : ج ۲ ص ۵۳۵ ح ۴۹۹ كلّها عن أبي برزة نحوه وراجع لسان العرب : ج ۶ ص ۱۰۰ .

4.يقال : حطأه ، حَطْأً ؛ إذا دفعه بكفّه . وقيل : لا يكون الحَطْ ء إلّا ضربة بالكفّ (النهاية : ج ۱ ص ۴۰۴ «حطا») .

5.صحيح مسلم : ج ۴ ص ۲۰۱۰ ح ۹۶ ، اُسد الغابة : ج ۵ ص ۲۰۲ الرقم ۴۹۴۸ ، مسند الطيالسي : ص ۳۵۹ ح ۲۷۴۶ ، دلائل النبوّة للبيهقي : ج ۶ ص ۲۴۳ وفي آخره «قال : فما شبع أبداً» ، تاريخ الطبري : ج ۱۰ ص ۵۸ ، فتوح البلدان : ص ۶۶۳ ، سلسلة الأحاديث الصحيحة : ج ۱ ص ۱۲۱ ح ۸۲ ، البداية والنهاية : ج ۸ ص ۱۱۹ والستّة الأخيرة نحوه .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 34539
صفحه از 611
پرینت  ارسال به