571
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5

۲۴۴۷.وقعة صِفّينـ به نقل از زيد بن حسين ـ: اشعث ، بر عمرو بن عاص بانگ زد و گفت : واى بر تو اى فرزند عاص! آب را بر ما بگشا . به خدا سوگند ، اگر چنين نكنى ، ما و شما را شمشيرها در [ ميان] مى گيرند .
عمرو گفت : به خدا سوگند ، آب را نمى گشاييم تا شمشيرها ما و شما را در [ ميان ]گيرند . آن گاه ، پروردگار ما گواه خواهد بود كه كدام يك ، امروز پايدارتريم .
پس اشعث و اشتر و ديده وران سپاه على عليه السلام به زير آمدند و همراهِ ايشان دوازده هزار تن سرازير شدند و بر عمرو و شاميانِ همراهش يورش آوردند و از آب دورشان كردند ، چندان كه سُمِ اسبان سپاه على عليه السلام در آب جاى گرفت .

۲۴۴۸.الكامل فى التّاريخـ پس از بيان آن كه امام عليه السلام ، صعصعه را به سوى معاويه فرستاد تا درباره شريعه آب با وى گفتگو كند ـ: پس صعصعه باز گشت و او را از آنچه گذشت و از اين كه معاويه اعلان نظرش را به آينده وا نهاد ، خبر داد و [ نيز از اين كه ]معاويه ، سواران را به سوى ابو اعور فرستاد تا [ همچنان ]آب را بر سپاه على عليه السلام بسته نگاه دارند .
چون على عليه السلام اين سخن بشنيد ، گفت : «بر سرِ آب با ايشان بجنگيد» .
اشعث بن قيس كِندى گفت : من به سوى آنان روانه مى شوم .
پس سويشان روان گشت . آن گاه كه به ايشان نزديك شدند ، به جانبشان تاختند و تير افكندند . پس از ساعتى تيرافكنى ، با نيزه ها يكديگر را زدند و سپس به شمشير دست بردند و چندى جنگيدند .
معاويه ، يزيد بن اسد بِجلى قَسرى ، جدّ خالد بن عبد اللّه قَسرى را با سواران به سوى ابو اعور روان كرد و آنان به راه افتادند .
على [ نيز] شَبَثِ بن رِبعى رياحى را فرستاد و [ بدين سان] جنگ شدّت گرفت .
آن گاه ، معاويه ، عمرو بن عاص را با سپاهى بسيار روانه كرد و او به يارى ابو اعور و يزيد بن اسد شتافت .
على عليه السلام [ نيز] اشتر را با سپاهى گران گسيل داشت و او به يارى اشعث و شبث روان شد و [ بيش از پيش ]جنگ شدّت يافت .
عبد اللّه بن عوف اَزْدى احمرى [ به گاه رجز خواندن ، مى]گفت :



آبِ رونده فرات را براى ما بگشاييد
يا برابرِ لشكر انبوه ما مقاومت كنيد .

هر سالار جانبازى ، جانش را به فروش نهاده
و با نيزه تازنده اش هجوم آورده است .

با يورش هاى پياپى ، سرهاى بسيارى از دشمنان را جدا مى كند
و جز از خداى يگانه چيره ، پروا ندارد .

و با سپاه شام جنگيدند تا آن گاه كه آب به رويشان گشوده شد و در دست ياران على عليه السلام افتاد .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
570

۲۴۴۷.وقعة صفّين عن زيد بن حسين :نادَى الأَشعَثُ عَمرَو بنَ العاصِ قالَ : وَيحَكَ يَابنَ العاصِ ! خَلِّ بَينَنا وبَينَ الماءِ ، فَوَاللّهِ ، لَئِن لَم تَفعَل لَيَأخُذَنّا وإيّاكُمُ السُّيوفُ .
فَقالَ عَمرٌو : وَاللّهِ ، لا نُخَلّي عَنهُ حَتّى تَأخُذَنَا السُّيوفُ وإيّاكُم ، فَيَعلَمَ رَبُّنا أيُّنا اليَومَ أصبَرُ .
فَتَرَجَّلَ الأَشعَثُ وَالأَشتَرُ وذَوُو البَصائِرِ مِن أصحابِ عَلِيٍّ ، وتَرَجَّلَ مَعَهُمَا اثنا عَشَرَ ألفا ، فحََمَلوا عَلَى عَمرٍو ومَن مَعَهُ مِن أهلِ الشّامِ ، فَأَزالوهُم عَنِ الماءِ حَتّى غَمَسَت خَيلُ عَلِيٍّ سَنابِكَها فِي الماءِ . ۱

۲۴۴۸.الكامل في التاريخـ بَعدَ ذِكرِ إرسالِ الإِمامِ عليه السلام صَعصَعَةَ لِمُعاوِيَةَ كَي يُكَلِّمَهُ بِشَأنِ الشَّريعَةِ ـ: فَرَجَعَ صَعصَعَةُ [حينَ بَعَثَهُ الإِمامِ عليه السلام إلى مُعاوِيَةَ] فَأَخبَرَهُ بِما كانَ ، وأنَّ مُعاوِيَةَ قالَ : سَيَأتيكُم رَأيي ، فَسَرَّبَ الخَيلَ إلى أبِي الأَعوَرِ لِيَمنَعَهُمُ الماءَ .
فَلَمّا سَمِعَ عَلِيٌّ ذلِكَ قالَ : قاتِلوهُم عَلَى الماءِ .
فَقالَ الأَشعَثُ بنُ قَيسٍ الكِندِيُّ : أنَا أسيرُ إلَيهِم . فَسارَ إلَيهِم ، فَلَمّا دَنَوا مِنهُم ثاروا في وُجوهِهِم فَرَمَوهُم بِالنَّبلِ ، فَتَرامَوا ساعَةً ثُمَّ تَطاعَنوا بِالرِّماحِ ، ثُمَّ صاروا إلَى السُّيوفِ فَاقتَتَلوا ساعَةً .
وأرسَلَ مُعاوِيَةُ يَزيدَ بنَ أسَدٍ البَجَلِيَّ القَسرِيَّ ـ جَدَّ خالِدِ بنِ عَبدِ اللّهِ القَسرِيِّ ـ فِي الخَيلِ إلى أبِي الأَعوَرِ ، فَأَقبَلوا .
فَأَرسَلَ عَلِيٌّ شَبَثَ بنَ رِبعِيِّ الرِّياحِيَّ ، فَازدادَ القِتالُ .
فَأَرسَلَ مُعاوِيَةُ عَمرَو بنَ العاصِ في جُندٍ كثيرٍ ، فَأَخَذَ يُمِدُّ أبَا الأَعوَرِ ويَزيدَ بنَ أسَدٍ .
وأرسَلَ عَلِيٌّ الأَشتَرَ في جَمعٍ عَظيمٍ ، وجَعَلَ يُمِدُّ الأَشعَثَ وشَبَثا ، فَاشتَدَّ القِتالُ .
فَقالَ عَبدُ اللّهِ بنُ عَوفٍ الأَزدِيُّ الأَحمَرِيُّ :



خَلّوا لَنا ماءَ الفُراتِ الجاري
أوِ اثبُتوا لِجَحفَلٍ جَرَّارِ

لِكُلِّ قَرمٍ مُستَميتٍ شاري
مُطاعِنٍ بِرُمحِهِ كَرّارِ

ضَرّابِ هاماتِ العِدى مِغوارِ
لم يَخشَ غَيرَ الواحِدِ القَهّارِ

وقاتَلوهُم حَتّى خَلَّوا بَينَهُم وبَينَ الماءِ ، وصارَ في أيدي أصحابِ عَلِيٍّ . ۲

1.وقعة صفّين : ص ۱۶۷ و ص ۱۷۰ وفيه «فلقي عمرو بن العاص بعد ذلك الأشعث بن قيس ، فقال : أي أخا كندة ! أما واللّه ، لقد أبصرت صواب قولك يوم الماء ولكنّي كنت مقهورا على ذلك الرأي فكايدتك بالتهدّد ، والحرب خدعة» ، بحار الأنوار : ج ۳۲ ص ۴۴۲ ؛ شرح نهج البلاغة : ج ۳ ص ۳۲۴ .

2.الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۳۶۴ ، تاريخ الطبري : ج ۴ ص ۵۶۹ نحوه وراجع الفتوح : ج ۳ ص ۹ ـ ۱۳ ووقعة صفّين : ص ۱۶۲ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 35042
صفحه از 611
پرینت  ارسال به