527
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5

۶ / ۶

گذشتن سپاه از شهر انبار

۲۴۲۹.وقعة صِفّينـ به نقل از حَبّه عُرَنى ـ: على عليه السلام آمد تا گذرش به شهر انبار افتاد . دهقانان بنى خُشنوشَك ۱ از او استقبال كردند ؛ پس از استقبال ، پياده شدند و در ركاب او دويدن آغازيدند . فرمود : «اين چارپايان كه با خود داريد ، چيستند و از اين كار كه كرديد ، چه قصدى داريد؟» .
گفتند : امّا اين كار كه كرديم ، عادتِ ما در بزرگداشتِ اميران است . وامّا اين استران را براى تو هديه آورده ايم . [نيز] براى تو و مسلمانان غذا فراهم آورده ايم و براى چارپايانتان علوفه بسيار آماده كرده ايم .
گفت : «امّا اين عادت كه پنداريد مايه بزرگداشتِ اميران است ؛ به خدا سوگند كه ايشان را سودى ندارد و با اين كار ، تنها خود و بدن هاتان را به رنج مى افكنيد . پس ديگر اين كار را نكنيد . و امّا اين چارپايانتان ؛ اگر دوست مى داريد كه آنها را از شما بستانيم ، آن را به منزله خراج از شما مى گيريم [ نه هديه] . و امّا غذايى كه براى ما فراهم كرده ايد ؛ خوش نمى داريم از دارايى شما ، جز با پرداخت بهاى آن بخوريم» .
گفتند : اى امير مؤمنان! آن را قيمت مى نهيم و سپس بهايش را دريافت مى كنيم .
گفت : «در اين صورت ، قيمت [ واقعىِ ] آن را نمى نهند . [ لذا ] ما به آنچه داريم ، بسنده مى كنيم» .
گفتند : اى امير مؤمنان! ما هم پيمانان و آشنايانى از عرب داريم . آيا مَنعِمان مى كنى كه به ايشان هديه بدهيم و ايشان را منع مى كنى كه از ما بپذيرند؟
گفت : «همه عرب ، هم پيمانان شمايند . هيچ يك از مسلمانان را نمى سزد كه هديه شما را بپذيرد . و هر كه به زور ، [مالى را] از شما ستانْد ، ما را آگاه كنيد» .
گفتند : اى امير مؤمنان! ما خوش مى داريم كه هديه و نيكوداشتِ ما را بپذيرى .
به آنان گفت : «واى بر شما! ما از شما بى نيازتريم» . آن گاه ، تَركشان گفت و روانه شد .

1.سليمان بن ربيع بن هشام نَهدى ، يكى از روايتگران كتاب صفّين مى گويد : «خُش يعنى طيّب و نُوشَك ، يعنى راضى . پس مراد از بنى خشنوشك ، بنى طيّب راضى است» (ر . ك : وقعة صفّين : ص ۱۴۴) .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
526

۶ / ۶

مُرورُ الجَيشِ بِالأَنبارِ

۲۴۲۹.وقعة صفّين عن حبّة العُرَني :وجاءَ عَلِيٌّ حَتّى مَرَّ بِالأَنبارِ ، فَاستَقبَلَهُ بَنو خُشنوشَك ۱ دَهاقِنَتُها . فَلَمَّا استَقبَلوهُ نَزَلوا ثُمَّ جاؤوا يَشتَدّونَ مَعَهُ قالَ : ما هذِهِ الدَّوابُّ الَّتي مَعَكُم ؟ وما أرَدتُم بِهذَا الَّذي صَنَعتُم ؟
قالوا : أمّا هذَا الَّذي صَنَعنا فَهُو خُلُقٌ مِنّا نُعَظِّمُ بِهِ الاُمَراءَ . وأمّا هذِهِ البَراذينُ فَهَدِيَّةٌ لَكَ . وقَد صَنَعنا لَكَ ولِلمُسلِمينَ طَعاما ، وهَيَّأنا لِدَوابِّكُم عَلَفا كَثيرا .
قالَ : أمّا هذَا الَّذي زَعَمتُم أنَّهُ مِنكُم خُلُقٌ تُعَظِّمونَ بِهِ الاُمَراءَ فَوَاللّهِ ، ما يَنفَعُ هذَا الاُمَراءَ ، وإنَّكُم لَتَشُقّونَ بِهِ عَلى أنفُسِكُم وأبدانِكُم ، فَلا تَعودوا لَهُ . وأمّا دَوابُّكُم هذِهِ فَإِن أحبَبتُم أن نَأخُذَها مِنكُم فَنَحسَبَها مِن خَراجِكُم أخَذناها مِنكُم . وأمّا طَعامُكُمُ الَّذي صَنَعتُم لَنا فَإِنّا نَكرَهُ أن نَأكُلَ مِن أموالِكُم شَيئا إلّا بِثَمَنٍ .
قالوا : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، نَحنُ نُقَوِّمُهُ ثُمَّ نَقبَلُ ثَمَنَهُ .
قالَ : إذا لا تُقَوِّمونَهُ قيمَتَهُ ، نَحنُ نَكتَفي بِما دونَهُ .
قالوا : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، فَإِنَّ لَنا مِنَ العَرَبِ مَوالِيَ ومَعارِفَ ، فَتَمنَعُنا أن نُهدِيَ لَهُم وتَمنَعُهُم أن يَقبَلوا مِنّا ؟
قالَ : كُلُّ العَرَبِ لَكُم مَوالٍ ، ولَيسَ يَنبَغي لِأَحَدٍ مِنَ المُسلِمينَ أن يَقبَلَ هَدِيَّتَكُم . وإن غَصَبَكُم أحَدٌ فَأَعلِمونا .
قالوا : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، إنّا نُحِبُّ أن تَقبَلَ هَدِيَّتَنا وكَرامَتَنا .
قالَ لَهُم : وَيحَكُم ، نَحنُ أغنى مِنكُم . فَتَرَكَهُم ثُمَّ سارَ . ۲

1.قال سليمان بن الربيع بن هشام النهدي أحد رواة كتاب صفّين : خُشْ : طيب . نُوشَك : راض . يعني بني الطيّب الراضي ، بالفارسيّة (راجع وقعة صفّين : ص ۱۴۴) .

2.وقعة صفّين : ص ۱۴۳ ، بحار الأنوار : ج ۳۲ ص ۴۲۴ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 34881
صفحه از 611
پرینت  ارسال به