281
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5

فصل يكم : سيماى نبرد ۱

۱ / ۱

زمان نبرد

پس از گذشت چهار ماه از خاموش شدن فتنه ناكثين (به رهبرى عايشه، طلحه و زبير) و در زمانى كه هنوز زخم هاى آن پيكار ، بهبود نيافته بود و خون هاى ريخته شده ، نخشكيده بود ، اسلام علوى با فتنه قاسطين (به رهبرى معاويه) رو به رو گرديد. امام على عليه السلام در پنجم شوال سال ۳۶ هجرى براى خاموش كردن اين فتنه از كوفه حركت كرد و در اواخر ماه ذى قعده و به هنگام بار افكندن سپاهيان در صفّين، درگيرى غافلگير كننده اى براى مسلّط شدن بر شريعه فرات ، رخ داد ؛ چرا كه پيش از آمدن على عليه السلام و سپاهيانش ، لشكريان معاويه بر آن ، مسلّط شده بودند و اين درگيرى به پيروزى سپاه امام على عليه السلام انجاميد .
در ماه ذى حجه نيز درگيرى هاى شديدى ميان دو سپاه ، صورت گرفت تا اين كه در محرّم سال ۳۷ ، ميان دو گروه ، آتش بس اعلام گرديد؛ ولى جنگ ، پايان نيافت تا اين كه پيكار حقيقى در آغاز ماه صفر سال ۳۷ ، ميان دو سپاه ، رُخ داد و در هشتم صفر ، تنور جنگ ، داغ گرديد و در دهم صفر ، هنگامى كه سپاه امام على عليه السلام در آستانه پيروزى قطعى قرار گرفته بود ، با حيله عمرو بن عاص ، فرصت پيروزى از دست رفت و امام على عليه السلام به كوفه بازگشت.

1.براى آگاهى بيشتر در خصوص اين فصل ، به نقشه هاى ضميمه كتاب مراجعه شود .


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
280

الفصل الأول : مواصفات الحرب

۱ / ۱

تَأريخُها

بعد مضي حوالي أربعة أشهر على إخماد فتنة الناكثين بقيادة عائشة وطلحة والزبير وفي وقت لم تكن جراحها قد اندملت ودماؤها قد جفّت ، واجه الإسلام العلوي فتنة القاسطين بقيادة معاوية . فخرج الإمام عليّ عليه السلام في الخامس من شوّال عام ۳۶ للهجرة من الكوفة لإخماد هذه الفتنة . ۱ وفي أواخر ذي القعدة ۲ وأثناء حطّ الرحال في صفّين وقعت معركة خاطفة للسيطرة على شريعة الفرات التي سيطر عليها جيش معاوية قبل وصول الإمام وجيشه ، وقد انتهت هذه المعركة بانتصار جيش الإمام عليّ عليه السلام .
وفي شهر ذي الحجّة وقعت مناوشات بين الجيشين ، ۳ إلى أن اُعلنت الهدنة بين الفريقين في محرّم من عام ۳۷ ، ۴ وما إن انتهت حتى وقعت الحرب الحقيقيّة بينهما في بداية صفر عام ۳۷ ۵ وحَمِيَ وطيسها في الثامن من صفر . وفي العاشر منه ۶ حينما كان جيش الإمام على وشك إحراز الانتصار الحاسم ، إلّا أنّها انفضّت بحيلة من عمرو بن العاص ، وعاد الإمام إلى الكوفة .

1.مروج الذهب : ج ۲ ص ۳۸۴ ؛ وقعة صفّين : ص ۱۳۱ .

2.راجع تاريخ الطبري : ج ۴ ص ۵۷۳ والكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۳۶۵ ومروج الذهب : ج ۲ ص ۳۸۶ .

3.راجع تاريخ الطبري : ج ۴ ص ۵۷۵ و البداية والنهاية : ج ۷ ص ۲۶۰ و وقعة صفّين : ص ۱۹۶ .

4.راجع تاريخ الطبري : ج ۴ ص ۵۷۵ و ج ۵ ص ۵ والكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۳۶۷ والبداية والنهاية : ج ۷ ص ۲۶۰ ومروج الذهب : ج ۲ ص ۳۸۷ ووقعة صفّين : ص ۱۹۶ .

5.راجع تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۱۰ ومروج الذهب : ج ۲ ص ۳۸۷ وتاريخ الإسلام للذهبي : ج ۳ ص ۵۳۸ ووقعة صفّين : ص ۲۰۲ .

6.راجع مروج الذهب : ج ۲ ص ۴۰۰ وتاريخ الطبري : ج ۵ ص ۴۸ والبداية والنهاية : ج ۷ ص ۲۷۳ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 34963
صفحه از 611
پرینت  ارسال به