65
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5

۵ / ۶

پيوستن نيروهاى كوفه به امام

موضع قاطعى كه مالك اشتر در برابر ابو موسى اشعرى اتّخاذ كرد، سبب شد كه مشكل بسيج نمودنِ مردم كوفه حل گردد و سپاهى بزرگ از كوفه حركت كرده، در منطقه ذو قار به امام عليه السلام بپيوندند. آنچه در اين زمينه قابل ملاحظه است، خبردادن امام على عليه السلام به يارانش از تعداد سپاهيان كوفه، پيش از رسيدن آنان است.

۲۱۵۷.تاريخ الطبرىـ به نقل از ابو طُفَيل ـ: على عليه السلام فرمود: «از كوفه دوازده هزار و يك مرد مى آيد».
ابو طفيل مى گويد : بر تپّه اى در ذو قار نشستم و آنان را شمردم. نه يك نفر بيش بودند و نه يك نفر كم.

۲۱۵۸.الإرشاد:على عليه السلام كه در منطقه ذو قار براى گرفتن بيعتْ جلوس كرده بود ، فرمود: «از سوى كوفه، هزار مرد خواهد آمد، نه يك نفر كم و نه يك نفر بيش. آنان با من تا پاى جان ، بيعت خواهند كرد».
ابن عبّاس مى گويد: پريشان شدم و ترسيدم كه تعداد كوفيان بيشتر يا كمتر باشد و كار ما خراب گردد. پيوسته ناراحت بودم و مى خواستم آن را بشمارم تا اين كه طليعه آنان رسيد. آنها را شمردم و تعدادشان ۹۹۹ نفر بود و جمعيت، تمام شد. با خود گفتم: إنا للّه و انّا إليه راجعون ! [كار خراب شد]. چه چيزى على را وا داشت اين سخن را بگويد؟
در همين حال كه در انديشه بودم، ديدم شخصى مى آيد. وقتى نزديك شد، مردى پياده بود كه قبايى پشمين بر تن داشت وشمشير وسپر وظرف آبش همراهش بود. به امير مؤمنان نزديك شد و گفت: دستت را دراز كن تا با تو بيعت كنم .
اميرمؤمنان بدو فرمود: «بر چه چيزى با من بيعت مى كنى؟» .
گفت: بر شنيدن و اطاعت كردن و پيكار در ركاب تو تا مُردن . يا بميرم يا آن كه خداوند پيروزى را نصيب تو كند .
على عليه السلام بدو فرمود: «نامت چيست؟» .
گفت: اويس.
فرمود: «تو اويس قَرَنى هستى؟» .
گفت: آرى.
فرمود: «اللّه اكبر ! دوست من پيامبر خدا، مرا خبر داد كه مردى از امّتش را خواهم ديد كه نامش اويس قرنى است. او از حزب خدا و حزب پيامبر اوست. با شهادت مى ميرد و جميعتى به اندازه قبيله هاى ربيعه و مُضَر، در زمره شفاعت شدگان او قرار مى گيرند».
ابن عبّاس مى گويد: آن گاه بود كه ترس از من برطرف شد.


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
64

۵ / ۶

وُصولُ قُوّاتِ الكوفَةِ إلَى الإِمامِ

انتهى الموقف الحاسم الذي اتّخذه مالك الأشتر من أبي موسى الأشعري بحلّ مشكلة إرسال جيش من الكوفة ، فانطلقت القوّات من هناك والتحقت بالإمام في ذي قار . وممّا يسترعي الاهتمام في هذا الصدد هو أنّه عليه السلام أخبر أصحابه بعدد الجيش القادم من الكوفة قبل وصوله إليه .

۲۱۵۷.تاريخ الطبري عن أبي الطفيل :قالَ عَلِيٌّ : «يَأتيكُم مِنَ الكوفَةِ اثنا عَشَرَ ألفَ رَجُلٍ ورَجُلٌ» ، فَقَعَدتُ عَلى نَجَفَةِ ۱ ذي قارٍ ، فَأَحصَيتُهُم ، فَما زادوا رَجُلاً ، ولا نَقَصوا رَجُلاً . ۲

۲۱۵۸.الإرشاد :قالَ [عَلِيٌّ عليه السلام ] بِذي قارٍ وهوَ جالِسٌ لِأَخذِ البَيعَةِ : يَأتيكُم مِن قِبَلِ الكوفَةِ ألفُ رَجُلٍ ؛ لا يَزيدون رَجُلاً ، ولا يَنقُصونَ رَجُلاً ، يُبايِعونّي عَلَى المَوتِ .
قالَ ابنُ عَبّاسٍ : فَجَزِعتُ لِذلِكَ ، وخِفتُ أن يَنقُصَ القَومُ عَن العَدَدِ أو يَزيدوا عَلَيهِ ، فَيَفسُدَ الأَمرُ عَلَينا ، ولَم أزَل مَهموما دَأبي إحصاءُ القَومِ ، حَتّى وَرَدَ أوائِلُهُم ، فَجَعَلتُ اُحصيهِم ، فَاستَوفَيتُ عَدَدَهُم تِسعَمِئَةِ رَجُلٍ وتِسعَةً وتِسعينَ رَجُلاً ، ثُمَّ انقَطَعَ مَجيءُ القَومِ .
فَقُلتُ : إنّا للّهِِ وإنّا إلَيهِ راجِعونَ ، ماذا حَمَلَهُ عَلى ما قالَ ؟ فبََينا أنَا مُفَكِّرٌ في ذلِكَ إذ رَأَيتُ شَخصا قَد أقبَلَ ، حَتّى دَنا ؛ فَإِذا هُوَ راجِلٌ عَلَيهِ قَباءُ صوفٍ مَعَهُ سَيفُهُ وتُرسُهُ وإداوَتُهُ ، ۳ فَقَرُبَ مِن أميرِ المُؤمِنينَ عليه السلام فَقالَ لَهُ : اُمدُد يَدَكَ اُبايِعكَ .
فَقالَ لَهُ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام : وعَلامَ تُبايِعُني ؟ قالَ : عَلَى السَّمعِ وَالطّاعَةِ ، وَالقِتالِ بَينَ يَدَيكَ حَتّى أموتَ أو يَفتَحَ اللّهُ عَلَيكَ .
فَقالَ لَهُ : مَا اسمُكَ ؟ قالَ : اُوَيسٌ .
قالَ : أنتَ اُويسٌ القَرَنِيُّ ؟ قالَ : نَعَم .
قالَ : اللّهُ أكبَرُ ، أخبَرَني حَبيبي رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله أنّي اُدرِكُ رَجُلاً مِن اُمَّتِهِ يُقالُ لَهُ : اُوَيسٌ القَرَنِيُّ ، يَكونُ مِن حِزبِ اللّهِ ورَسولِهِ ، يَموتُ عَلَى الشَّهادَةِ ، يَدخُلُ في شَفاعَتِهِ مِثلُ رَبيعَةَ ومُضَرَ .
قالَ ابنُ عَبّاسٍ : فَسُرِّيَ عَنّي ۴ . ۵

1.النَّجَفَة: شبه التلّ (لسان العرب: ج ۹ ص ۳۲۳ «نجف»).

2.تاريخ الطبري : ج ۴ ص ۵۰۰ ، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۳۲۹ ، شرح نهج البلاغة : ج ۱۴ ص ۲۱ .

3.الإداوة : إناء صغير من جلد يُتّخذ للماء كالسطيحة ونحوها (النهاية : ج ۱ ص ۳۳ «أدا») .

4.سُرِّي عنه : أي كُشف عنه الخوف (النهاية : ج ۲ ص ۳۶۴ «سرى») .

5.الإرشاد : ج ۱ ص ۳۱۵ ، الخرائج والجرائح : ج ۱ ص ۲۰۰ ح ۳۹ ، الثاقب في المناقب : ص ۲۶۶ ح ۲۳۰ ، إعلام الورى : ج ۱ ص ۳۳۷ وليس فيه من «فجزعت لذلك» إلى «حتى ورد أوائلهم» وراجع إرشاد القلوب : ص ۲۲۴ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 34896
صفحه از 611
پرینت  ارسال به