353
دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5

۲ / ۲ ـ ۲

سخن امام على عليه السلام درباره ويژگى هاى عمرو

۲۳۴۵.امام على عليه السلامـ از نامه اش به عمرو بن عاص ـ: به درستى كه تو دينت را پيروِ دنياى كسى قرار داده اى كه گم راهى اش آشكار است، پرده هايش دريده است، انسان هاى بزرگوار ، در مجلس او سرافكنده مى شوند و معاشرتش ، انسان هاى بردبار را كودن مى سازد. تو دنباله روِ او شدى و در پى پسْ مانده او رفتى ، مانند سگى كه به دنبال شير مى رود و به چنگال هايش پناه مى بَرَد و انتظار مى كشد تا پس مانده شكار او به سويش افكنده شود.
دنيا و آخرتت را از ميان بُردى. اگر به حقْ چنگ مى زدى ، به آنچه مى جويى، مى رسيدى. اگر خداوندْ مرا بر تو و پسر ابو سفيانْ قدرت بخشد ، به آنچه كرده ايد ، كيفرتان خواهم كرد، و اگر به شما دسترس نبود و شما [ پس از من ]باقى مانديد، آنچه در پيش روى شماست ، برايتان بسيار بدتر است . والسلام!

۲۳۴۶.امام على عليه السلام :شگفتا از پسر آن زن بدنام! در برابر شاميان ، ادّعا كرده كه من شوخ طبعم و مردى بازى پيشه ام كه كارها را از سرِ شوخى مى گذرانم؛ ولى او سخنى باطل بر زبان رانده و گناهكارانه سخن گفته است .
بدانيد كه بدترين سخن ، دروغ است. او سخن مى گويد ، ولى دروغ مى گويد؛ وعده مى دهد ، ولى خُلف وعده مى كند؛ از او تقاضا مى شود ، ولى بُخل مى ورزد؛ وقتى خودْ چيزى را مى خواهد ، اصرار مى كند؛ در پيمان ها خيانت مى ورزد و پيوند خويشى را مى بُرد . در هنگامه جنگ ، تا زمانى كه شمشيرها سهم خود را نگيرند، چه چيز نهى كننده و فرمان دهنده است! و وقتى چنين شود ، بزرگ ترين حيله اش آن است كه عورت خود را نشان دهد!
بدانيد كه به خدا سوگند ، ياد مرگ ، مرا از بازى باز مى دارد ، و فراموشى آخرت ، او را از گفتن حقْ باز مى دارد . به درستى كه او با معاويه بيعت نكرد ، مگر با اين شرط كه بهره اى به وى دهد و در برابر رها كردن دينش ، بخششى به او عطا كند.


دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
352

۲ / ۲ ـ ۲

كلام الإمام عليّ عليه السلام في خصائصه

۲۳۴۵.الإمام عليّ عليه السلامـ مِن كِتابٍ لَهُ إلى عَمروِ بنِ العاصِ ـ: فَإِنَّكَ قَد جَعَلتَ دينَكَ تَبَعا لِدُنيَا امرِىً ظاهِرٍ غَيُّهُ ، مَهتوكٍ سِترُهُ ، يَشينُ الكَريمَ بِمَجلِسِهِ ، ويُسَفِّهُ الحَليمَ بِخِلْطَتِهِ ، فَاتَّبَعتَ أثَرَهُ ، وطَلَبتَ فَضلَهُ ، اتِّباعَ الكَلبِ لِلضِّرغامِ يَلوذُ بِمَخالِبِهِ ، ويَنتَظِرُ ما يُلقى إلَيهِ مِن فَضلِ فَريسَتِهِ .
فَأَذهَبتَ دُنياكَ وآخِرَتِكَ ! ولَو بِالحَقِّ أخذت أدرَكتَ ما طَلَبتَ ؛ فَإِن يُمَكِّنِّي اللّهُ مِنكَ ومِنِ ابنِ أبي سُفيانَ أجزِكُما بِما قَدَّمتُما ، وإن تُعجِزا ۱ وتَبقَيا فَما أمامَكُما شَرٌّ لَكُما ، وَالسَّلامُ. ۲

۲۳۴۶.عنه عليه السلام :عَجَبا لِابنِ النّابِغَةِ ! يَزعُمُ لِأَهلِ الشّامِ أنَّ فِيَّ دُعابَةً ، وأنِّي امرُؤٌ تِلعابَةٌ ، اُعافِسُ ۳ واُمارِسُ ! لَقَد قالَ باطِلاً ، ونَطَقَ آثِما .
أما ـ وَشرُّ القَولِ الكَذِبُ ـ إنَّهُ لَيقولُ فَيَكذِبُ ، ويَعِدُ فَيُخلِفُ ، ويُسأَلُ فَيَبخَلُ ، ويَسأَلُ فَيُلحِفُ ، ۴ ويَخونُ العَهدَ ، ويَقطَعُ الإِلَّ ، ۵ فَإِذا كانَ عِندَ الحَربِ فَأَيُّ زاجِرٍ وآمِرٍ هُوَ ! ما لَم تَأخُذِ السُّيوفُ مَآخِذَها ، فَإِذا كانَ ذلِكَ كانَ أكبرُ مَكيدَتِهِ أن يَمنَحَ القِرمَ سُبَّتَهُ ۶ .
أما وَاللّهِ ، إنّي لَيَمنَعُني مِنَ اللَّعِبِ ذِكرُ المَوتِ ، وإنَّهُ لَيَمنَعُهُ مِن قَولِ الحَقِّ نِسيانُ الآخِرَةِ ، إنَّهُ لَم يُبايِع مُعاوِيَةَ حَتّى شَرَطَ أن يُؤتِيَهُ أتِيَّةً ، ويَرضَخَ لَهُ عَلى تَركَ الدّينِ رَضيخَةً . ۷۸

1.أي : وإن لم أستطع أخذكما أو متّ قبل ذلك وبقيتما بعدي (شرح نهج البلاغة : ج ۱۶ ص ۱۶۳) .

2.نهج البلاغة : الكتاب ۳۹ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۴۳۲ ح ۹۵ وفيه «أخبرتكما» بدل «أجزِكما» .

3.المعافسة : المعالجة والممارسة والملاعبة (النهاية : ج ۳ ص ۲۶۳ «عفس») .

4.يقال : ألحفَ في المسألة يُلْحِف : إذا ألحّ فيها ولزمها (النهاية : ج ۴ ص ۲۳۷ «لحف») .

5.الإلّ : العهد والقرابة (مجمع البحرين : ج ۱ ص ۶۲ «ألل») .

6.السُبَّةُ : الإسْتُ (مجمع البحرين : ج ۲ ص ۸۰۲ «سبب») .

7.أي عطيّة (النهاية : ج ۲ ص ۲۲۸ «رضخ») .

8.نهج البلاغة : الخطبة ۸۴ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۴۳۳ ح ۹۶ ، شرح المائة كلمة : ص ۱۶۲ ح ۱۳ ، الأمالي للطوسي : ص ۱۳۱ ح ۲۰۸ عن عليّ بن محمّد ، الغارات : ج ۲ ص ۵۱۳ كلاهما نحوه إلى «القوم سُبَّته» .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين علیه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: سیّد محمّدکاظم طباطبایی و سیّد محمود طباطبایی‏نژاد، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، محمّد علی سلطانی، مهدی مهریزی، سیّد ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، و جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 34844
صفحه از 611
پرینت  ارسال به