165
دانش نامه عقايد اسلامي ج7

۷۳ / ۱

ويژگى اراده خدا

۵۲۹۷.الكافىـ به نقل از معلّى بن محمّد ـ: از امام كاظم عليه السلام پرسيده شد: علم خدا چگونه است؟
فرمود: «دانست و خواست و اراده كرد ۱ و اندازه نهاد و حكم كرد و به اجرا گذاشت. پس به اجرا گذاشت آنچه را حكم كرد، و حكم كرد آنچه را اندازه نهاد ، و اندازه نهاد آنچه را اراده كرد . پس به علمش، خواستْ موجود شد و به خواستش، اراده پديد آمد و به اراده اش، تقديرْ هستى يافت و به تقديرش، حكمْ تحقّق پيدا كرد و با حكمش، به اجرا گذاشتن به وجود آمد و علم ، بر خواستْ پيشى گرفته است و خواست ، در رتبه دوم است و اراده ، در رتبه سوم، و تقدير به حكم ، با امضا به اجرا مى رسد».

۵۲۹۸.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به اين سؤال كه : آيا خدا هميشه مريد بوده است؟ ـ: اراده كننده وجود ندارد ، مگر براى اراده شده اى همراه با آن، خدا هميشه عالم و قادر بوده و پس از آن ، اراده كرده است .

۵۲۹۹.امام رضا عليه السلام:خواستن و اراده ، از صفات افعال اند . پس هر كس كه گمان كند خداى والا هميشه اراده كننده و خواهنده بوده است، موحّد نيست.

1.تفاوت خواستن (مشيّت) و اراده ، در احاديث ۵۳۷۷ و ۵۳۷۸ و ۵۳۷۹ خواهد آمد .


دانش نامه عقايد اسلامي ج7
164

۷۳ / ۱

صِفَةُ إرادَتِهِ

۵۲۹۷.الكافي عن معلّى بن محمّد :سُئِلَ العالِمُ عليه السلام : كَيفَ عِلمُ اللّهِ ؟
قالَ : عَلِمَ وشاءَ وأَرادَ وقَدَّرَ وقَضى وأَمضى ؛ فَأَمضى ما قَضى ، وقَضى ما قَدَّرَ ، وقَدَّرَ ما أَرادَ ، فَبِعِلمِهِ كانَتِ المَشيئَةُ ، وبِمَشيئَتِهِ كانَت الإِرادَةُ ، وبِإِرادَتِهِ كانَ التَّقديرُ ، وبِتَقديرِهِ كانَ القَضاءُ ، وبِقَضائِهِ كانَ الإِمضاءُ ، وَالعِلمُ مُتَقَدِّمٌ عَلَى المَشيئَةِ ، وَالمَشيئَةُ ثانِيَةٌ ، وَالإِرادَةُ ثالِثَةٌ ، وَالتَّقديرُ واقِعٌ إِلَى القَضاءِ بِالإِمضاءِ . ۱

۵۲۹۸.الإمام الصادق عليه السلام لَمّا سُئِلَ :لَم يَزَلِ اللّهُ مُريدا ؟
قالَ : إِنَّ المُريدَ لا يَكونُ إِلاّ لِمُرادٍ مَعَهُ ، لَم يَزَلِ اللّهُ عالِما قادِرا ثُمَّ أَرادَ . ۲

۵۲۹۹.الإمام الرضا عليه السلام :المَشِيئَةُ وَالإِرادَةُ مِن صِفات الأَفعالِ ؛ فَمَن زَعَمَ أَنَّ اللّهَ تَعالى لَم يَزَل مُريدا شائِيا فَلَيسَ بِمُوَحِّدٍ . ۳

1.الكافي : ج ۱ ص ۱۴۸ ح ۱۶ ، التوحيد : ص ۳۳۴ ح ۹ ، مختصر بصائر الدرجات : ص ۱۴۲ وفيهما «وقضى وأبدى» بدل «وقضى وأمضى» .

2.الكافي : ج ۱ ص ۱۰۹ ح ۱ ، التوحيد : ص ۱۴۶ ح ۱۵ ، مختصر بصائر الدرجات : ص ۱۴۰ كلّها عن عاصم بن حميد ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۱۴۴ ح ۱۶ .

3.التوحيد : ص ۳۳۸ ح ۵ ، مختصر بصائر الدرجات : ص ۱۴۳ كلاهما عن سليمان بن جعفر الجعفري ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۱۴۵ ح ۱۸ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج7
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19116
صفحه از 507
پرینت  ارسال به