113
دانش نامه عقايد اسلامي ج7

۵۲۵۹.امام صادق عليه السلامـ در تفسير اين سخن خداى متعال: «راز گفتنِ هيچ سه تنى نيست ، مگر آن كه او چهارمين آنان است، و نه هيچ پنج تنى ، مگر آن كه او ششمين آنان است» ـ: او يكتا و يگانه حقيقت است، از آفريده اش جداست و خود را چنين معرّفى كرده است، و او هر چيزى را به نظارت و احاطه و توانايى، فراگرفته است . «در آسمان ها و در زمين ، همسنگ ذرّه اى ، از او دور (نهان) نيست و نه خُردتر از آن و نه بزرگ تر» ، [ البتّه ]به احاطه و دانش ، نه با ذات؛ چون مكان ها محدودند و جهت هاى چهارگانه آنها را در برگرفته است . پس اگر [ ـِ احاطه خدا ]با ذات [خدا] مى بود، دربرگيرندگى [ِ جهت هاى چهارگانه ]بر ذات او لازم مى آمد.

۶۸ / ۶

فراگيرنده فراناگرفته است

۵۲۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در حِرزش ۱ ـ: به خدايى پناه مى برم كه هر چيزى را فرا گرفته و چيزى او را فرا نگرفته است و او همه چيز را فراگيرنده است.

۵۲۶۱.امام على عليه السلام:ستايش ، براى خدايى است كه خدايى جز او نيست... . ديده نگرندگان ، او را در نمى يابد، و گوش شنوندگان ، شنوايىِ او را فرا نمى گيرد.

۵۲۶۲.امام زين العابدين عليه السلامـ در قنوتش ـ: خِردها لگام خود را از [انديشيدن در ]ذات تو باز گردانده اند . پس ، تويى درك كننده اى كه درك نمى شوى و فراگيرنده اى كه فراگرفته نمى شوى.

1.حِرز : دعا يا ذكر يا هر چه براى دفع چشم زخم و بلا به كار مى رود.


دانش نامه عقايد اسلامي ج7
112

۵۲۵۹.الإمام الصادق عليه السلامـ في قَولِهِ تَعالى : «مَا يَكُونُ مِن نَّجْوَى ثَلَـثَةٍ إِلاَّ هُوَ رَابِعُهُمْ وَ لاَ خَمْسَةٍ إِلاَّ هُوَ سَادِسُهُمْ» ۱ ـ: هُوَ واحِدٌ وأَحَدِيُّ الذَّاتِ ، بائِنٌ مِن خَلقِهِ وبِذاكَ وَصَفَ نَفسَهُ ، وهُوَ بِكُلِّ شَيءٍ مُحيطٌ بِالإِشرافِ وَالإِحاطَةِ وَالقُدرَةِ «لاَ يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِى السَّمَـوَ تِ وَ لاَ فِى الْأَرْضِ وَ لاَ أَصْغَرُ مِن ذَ لِكَ وَ لاَ أَكْبَرُ» ۲ بِالإِحاطَةِ وَالعِلمِ لا بِالذَّاتِ ، لِأَنَّ الأَماكِنَ مَحدودَةٌ تَحويها حُدودٌ أَربَعَةٌ ، فَإذا كانَ بِالذَّاتِ لَزِمَهَا الحَوايَةُ . ۳

۶۸ / ۶

مُحيطٌ غَيرَ مُحاطٍ

۵۲۶۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ في حِرزٍ لَهُ ـ: أَعوذُ بِاللّهِ المُحيطِ بِكُلِّ شَيءٍ ولا يُحيطُ بِهِ شَيءٌ ، وهُوَ بِكُلِّ شَيءٍ مُحيطٌ . ۴

۵۲۶۱.الإمام عليّ عليه السلام :الحَمدُ للّهِِ الَّذي لا إِلهَ إِلاّ هُوَ . . . لا تُدرِكُهُ حَدَقُ ۵ النّاظِرينَ ، ولا يُحيطُ بِسَمعِهِ سَمعُ السّامِعينَ . ۶

۵۲۶۲.الإمام زين العابدين عليه السلامـ في قُنوتِهِ ـ: ثَنَتِ الأَلبابُ ۷ عَن كُنهِكَ ۸ أَعِنَّتَها ۹ ، فَأَنتَ المُدرِكُ غَيرَ المُدرَكِ ، وَالمُحيطُ غَيرَ المُحاطِ . ۱۰

1.المجادلة : ۷ .

2.سبأ : ۳ .

3.الكافي : ج ۱ ص ۱۲۷ ح ۵ ، التوحيد : ص ۱۳۱ ح ۱۳ كلاهما عن ابن اُذينة ، بحار الأنوار : ج ۳ ص ۳۲۲ ح ۱۹ .

4.مهج الدعوات : ص ۱۶ ، بحار الأنوار : ج ۹۴ ص ۲۱۵ ح ۱۴ .

5.حَدَقُ : جمع حَدَقة وهي العين (النهاية : ج ۱ ص ۳۵۴) .

6.الكافي : ج ۸ ص ۳۱ ح ۵ عن أبي الهيثم بن التيّهان ، بحار الأنوار : ج ۲۸ ص ۲۴۰ ح ۲۷ .

7.اللُّبّ : القَلْبُ والعَقْل (القاموس المحيط : ج ۱ ص ۱۲۷) .

8.كُنْهُ الأمر : حقيقته (النهاية : ج ۴ ص ۲۰۶) .

9.العِنَان : اللّجام؛ وهو السير الذي تُمسك به الدابّة ، والجمع : أعِنّة (لسان العرب : ج ۱۳ ص ۲۹۱) .

10.مهج الدعوات : ص ۷۱ ، بحار الأنوار : ج ۸۵ ص ۲۱۶ ح ۱ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج7
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19038
صفحه از 507
پرینت  ارسال به