97
دانش نامه عقايد اسلامي ج7

۶۸ / ۱

فراگيرنده هر چيز است

قرآن

«آگاه باش كه او همه چيز را [به علم و قدرت خود ،] فراگيرنده است» .

«و آنچه در آسمان ها و آنچه در زمين است ، از آنِ خداست، و خدا همه چيز را فراگيرنده است» .

حديث

۵۲۳۲.امام على عليه السلام:[ خداوند ، ] همه چيز را هنگام آفرينش ، محدود (معيّن) ساخته تا از همانندى آنها به خود و از همانندى خود به آنها جدا شود . در اشيا حلول نكرده تا گفته شود: «او در اشياست» ، و از اشيا دور نشده تا گفته شود: «او از اشيا فاصله دارد»، و از اشيا كنار نكشيده تا گفته شود : «كجاست؟»؛ بلكه آگاهى خداى پاك ، اشيا را فرا گرفته و سازندگى او ، اشيا را استوار ساخته و نگهدارى (مراقبت) او اشيا را شماره كرده است .
امور پنهانِ اسرار جَو ، و امور پيچيده و پوشيده تاريك هاى شب ، و آنچه در آسمان هاى برين تا زمين هاى فرودين وجود دارد ، از او پوشيده نيست؛ براى هر چيزى از آنها، نگاهبان و مراقبى است و هر چيزى از آنها چيزى را فراگيرنده است، و موجودى كه فراگيرنده هاى اشيا را فراگرفته است ، يگانه بى همتاى بى نياز است.

۵۲۳۳.امام على عليه السلامـ در خطبه اى كه آفرينش جهان به وسليه خداوند عز و جل را ذكر مى كند ـ: به اشيا در زمان معيّنشان پرداخت، و ميان امور گوناگون ، سازوارى داد، و طبيعت اشيا را در درونشان نهاد ، و آنها را با حالت بدون تعيّنشان ، همراه ساخت [و با پذيرش اين طبيعت ها، اشيا تعيّن يافتند]، در حالى كه پيش از آغاز پيدايش آفريدگان ، به آنها آگاه بود و اندازه ها و نهايت آنها را فراگيرنده بود و پيوستگى ها و كرانه هاى آنها را مى شناخت .


دانش نامه عقايد اسلامي ج7
96

۶۸ / ۱

مُحيطٌ بِكُلِّ شَيءٍ

الكتاب

«أَلاَ إِنَّهُ بِكُلِّ شَىْ ءٍ مُّحِيطُ» . ۱

«وَلِلَّهِ مَا فِى السَّمَـوَ تِ وَمَا فِى الْأَرْضِ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَىْ ءٍ مُّحِيطًا» . ۲

الحديث

۵۲۳۲.الإمام عليّ عليه السلام :حَدَّ الأَشياءَ كُلَّها عِندَ خَلقِهِ إِبانَةً ۳ لَها مِن شِبهِهِ وإِبانَةً لَهُ مِن شِبهِها ، لَم يَحلُل فيها فَيُقالَ : هُوَ فيها كائِنٌ ، ولَم يَن ءَ عَنها فَيُقالَ : هُوَ مِنها بائِنٌ ۴ ، ولَم يَخلُ مِنها فَيُقالَ لَهُ : أَينَ ، لكِنَّهُ سُبحانَهُ أَحاطَ بِها عِلمُهُ وأَتقَنَها صُنعُهُ وأَحصاها حِفظُهُ ، لَم يَعزُب ۵ عَنهُ خَفِيّاتُ غُيوبِ الهَواءِ ولا غَوامِضُ مَكنونِ ظُلَمِ الدُّجى ولا ما فِي السَّماواتِ العُلى إِلَى الأَرَضينَ السُّفلى ، لِكُلِّ شَيءٍ مِنها حافِظٌ ورَقيبٌ ، وكُلُّ شَيءٍ مِنها بِشَيءٍ مُحيطٌ ، وَالمُحيطُ بِما أَحاطَ مِنهَا الواحِدُ الأَحَدُ الصَّمَدُ . ۶

۵۲۳۳.عنه عليه السلامـ في خُطبَةٍ لَهُ يَذكُرُ فيها خَلقَ اللّهِ عز و جلالعالَمَ ـ: أَحالَ الأَشياءَ لأَوقاتِها ، ولَأَمَ ۷ بَينَ مُختَلِفاتِها ، وغَرَّزَ غَرائِزَها ۸ ، وأَلزَمَها أَشباحَها ، عالِما بِها قَبلَ ابتِدائِها ، مُحيطا بِحُدودِها وَانتِهائِها ، عارِفا بِقَرائِنِها وأَحنائِها ۹ . ۱۰

1.فصّلت : ۵۴ .

2.النساء : ۱۲۶ .

3.أبَنْتُه : أي أوضحته (الصحاح : ج ۵ ص ۲۰۸۳) .

4.البَيْنُ : البُعد (النهاية : ج ۱ ص ۱۷۵) .

5.عَزبَ : غَابَ وبَعُدَ (لسان العرب : ج ۱ ص ۵۹۷) .

6.الكافي : ج ۱ ص ۱۳۵ ح ۱ عن محمّد بن أبي عبداللّه ومحمّد بن يحيى جميعا رفعاه عن الإمام الصادق عليه السلام ، التوحيد : ص ۴۲ ح ۳ عن الحصين بن عبدالرحمن عن أبيه عن الإمام الصادق عن جدّه عليهماالسلام ، الغارات : ج ۱ ص ۱۷۲ عن إبراهيم بن إسماعيل اليشكري ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۲۶۹ ح ۱۵ .

7.لَأَمَ وَلاَءَمَ بين الشيئين : إذا جمع بينهما ووافق (النهاية : ج ۴ ص ۲۲۰) .

8.الغريزة : الطبيعة والقريحة والجمع : غرائز ، وغرّزها في الخلق ـ بالتخفيف والتشديد ـ أي ركّبها فيهم (مجمع البحرين : ج ۲ ص ۱۳۱۳) .

9.الحِنْوُ : واحد الأحناء ، وهي الجوانب (الصحاح : ج ۶ ص ۲۳۲۱) .

10.نهج البلاغة : الخطبة ۱ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۴۷۴ ح ۱۱۳ ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۳۰۱ ح ۷ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج7
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19180
صفحه از 507
پرینت  ارسال به