فصل هفتاد و دوم : مدبّر
واژه شناسى «مُدبّر»
صفت «مُدبّر (تدبيركننده) » ، اسم فاعل از «دَبَّرَ ، يُدَبِّر» است. ريشه «دبر» ، به معناى انتهاى چيزى و پشت آن است، در مقابلِ جلوى آن . تدبير هم ، يعنى اين كه انسان ، كارش را ساماندهى و مديريت كند، به اين صورت كه به فرجام و انتهاى آن كار، يعنى آثارى كه پشت سرِ آن كار رخ مى دهد ، توجّه كند.
مُدبّر ، در قرآن و حديث
تدبير ، در قرآن كريم به صورت فعلى: «يُدبّر الأمر؛ كار را تدبير مى كند» ، چهار بار به خدا نسبت داده شده است؛ امّا صفت «مُدبّر» ، در قرآن نيامده است.
در قرآن و احاديث، تدبير آسمان ها و زمين و دنيا و آخرت، و به طور كلّى همه چيز، با خداست. اين مطلب ، بيانگر آن است كه خداوند ، مصلحت و عاقبتِ همه چيز را در آفرينش و اداره آنها رعايت كرده است.