555
دانش نامه عقايد اسلامي ج6

فصل پنجاه و هفتم : كاشف

واژه شناسى «كاشف»

صفت «كاشف (كنار زننده / از ميان برنده / برطرف كننده / باز دارنده)»، اسم فاعل از مادّه «كشف» است كه بر جدا كردن و بركَندن چيزى از چيزى دلالت دارد؛ مانند بركَندن لباس از بدن.
فَراهيدى گفته است : كشف، يعنى برداشتن يك چيز از [روى] چيزى كه آن را پنهان مى كند و مى پوشاند؛ مانند برداشتن پوشش از يك چيز.

كاشف، در قرآن و حديث

بر گرفته هاى مادّه «كشف»، هفده بار در قرآن كريم به خدا نسبت داده شده اند . و صفت «كاشف»، دو بار به اين صورت آمده است : «وَإِن يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلاَ كَاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ ؛ و اگر خدا به تو گزندى رساند، جز او آن را هيچ از ميان برنده اى نيست » و يك بار با تعبير: «إِنَّا كَاشِفُواْ الْعَذَابِ ؛ ما از ميان برنده عذاب هستيم» .
در آيات و احاديث، كاشف بودن خدا ، به امورى مانند گزند، درد و غم و اندوه و بلا و عذاب رسوايى و پرده غفلت و به طور كلّى، هر چيزى كه بدى به آن اطلاق شود، تعلّق گرفته است.


دانش نامه عقايد اسلامي ج6
554

الفصل السابع والخمسون: الكاشف

الكاشف لغةً

«الكاشف» اسم فاعل من مادّة «كشف» وهو يدلّ على سَرْوِ الشيء عن الشيء ، كالثوب يُسرَى عن البدن ۱ .
قال الخليل : الكشف: رفعك الشيء عمّا يواريه ويغطّيه ، كرفع الغطاء عن الشيء ۲ .

الكاشف في القرآن والحديث

نُسبت مشتقّات مادّة «كشف» إِلى اللّه تعالى في القرآن الكريم سبع عشرة مرّةً ، ووردت صفة «الكاشف» مرّتين بلفظ «وَإِن يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلاَ كَاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ» ۳ ، ومرّةً واحدةً بلفظ «إِنَّا كَاشِفُواْ الْعَذَابِ» ۴ .
وتتعلّق كاشفيّة اللّه في الآيات والأَحاديث بأُمور مثل: الضرّ ، والألم ، والغمّ ، والكرب ، والبلاء ، وعذاب الخزي ، وغطاء الغفلة ، وبصورة عامّة كلّ شيء يطلق عليه السوء .

1.معجم مقاييس اللغة : ج ۵ ص ۱۸۱ .

2.ترتيب كتاب العين : ص ۷۱۰ .

3.الأنعام : ۱۷ ، يونس : ۱۰۷ .

4.الدخان : ۱۵ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39300
صفحه از 593
پرینت  ارسال به