511
دانش نامه عقايد اسلامي ج6

۵۰۶۴.امام باقر عليه السلام :خدا بود و چيزى، نه شناخته و نه ناشناخته، جز او نبود .

۵۰۶۵.امام باقر عليه السلام :خدا بود و هيچ چيزى جز او نبود و هماره به آنچه خواهد بود ، داناست، و دانش او به آن پيش از بودن آن، چون دانش او به آن پس از بودن آن است.

۵۰۶۶.امام باقر عليه السلام :خدا ـ كه والا و بلندپايه است ـ بود و هيچ چيزى جز او نبود؛ روشنايى اى كه هيچ تاريكى اى در او نبود و راستگويى كه هيچ دروغى در او نبود و دانايى كه هيچ نادانى اى در او نبود و زنده اى كه هيچ مرگى در او نبود و او امروز نيز چنان است و هماره تا ابد، آن سان خواهد بود.

۵۰۶۷.الكافىـ به نقل از محمّد بن عطيّه ـ: مردى از عالمان اهل شام، نزد امام باقر عليه السلامآمد و گفت : اى ابو جعفر! آمده ام از تو پرسشى بكنم، كه از يافتن كسى كه آن را تفسير كند، در مانده ام. درباره آن از سه گروه از مردمان پرسيده ام و هر گروهى از ايشان، پاسخى غير از پاسخ گروه ديگر داده است.
اما باقر عليه السلامبه او فرمود : «پرسشت چيست؟».
گفت : من از تو درباره نخستين چيزى كه خدا از ميان آفريده هايش آفريده، مى پرسم. برخى از كسانى كه از آنان پرسيده ام، گفته اند : قَدَر است و برخى از ايشان گفته اند : قلم، و برخى گفته اند : روح.
امام باقر عليه السلام فرمود : «چيزى نگفته اند! من، تو را آگاه مى كنم. خداى والا و بلندپايه بود و چيزى جز او نبود، و عزّتمند بود و كسى پيش از عزّتش نبود، و آن، [معناى ]سخن خداست كه : «پروردگار تو، پروردگار عزّت ، از آنچه وصف مى كنند، پيراسته است» ، و آفريدگار، پيش از آفريده بود و اگر نخستين چيزى كه از آفريده هايش آفريد، چيزى [برآمده] از چيز [ديگر] بود، در اين صورت، آن چيز تا ابد پايانى نداشت و در اين صورت، همواره با خدا چيزى بود كه او (خدا) بر آن پيشى نداشت؛ ولى او بود، آن گاه كه جز او چيزى نبود. و چيزى را آفريد كه همه اشيا از آن است و آن، ماء ۱ است كه اشيا را از آن آفريد».

1.اشاره است به آيه ۷ از سوره هود . درباره «ماء» كه در حديث، نخستين آفريده معرّفى شده، ديدگاه هاى مختلفى ابراز شده است.


دانش نامه عقايد اسلامي ج6
510

۵۰۶۴.الإمام الباقر عليه السلام :كانَ اللّهُ ولا شَيءَ غَيرُهُ ، لا مَعلومٌ ولا مَجهولٌ . ۱

۵۰۶۵.عنه عليه السلام :كانَ اللّهُ عز و جل ولا شَيءَ غَيرُهُ، ولَم يَزَل عالِما بِما يَكونُ، فَعِلمُهُ بِهِ قَبلَ كَونِهِ كَعِلمِهِ بِهِ بَعدَ كَونِهِ . ۲

۵۰۶۶.عنه عليه السلام :إِنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ كانَ ولا شَيءَ غَيرُهُ، نورا لا ظَلامَ فيهِ، وصادِقا لا كِذبَ فيهِ، وعالِما لا جَهلَ فيه، وحَيّا لا مَوتَ فيهِ، وكَذلِكَ هُوَ اليَومُ، وكَذلِكَ لا يَزالُ أَبَدا . ۳

۵۰۶۷.الكافي عن محمّد بن عطيّة :جاءَ رَجُلٌ إِلى أَبي جَعفَرٍ عليه السلام مِن أَهلِ الشّامِ مِن عُلَمائِهِم ، فَقالَ : يا أَبا جَعفَرٍ ، جِئتُ أَسأَ لُكَ عَن مَسأَلَةٍ قَد أَعيَت عَلَيَّ أَن أَجِدَ أَحَدا يُفَسِّرُها ، وقَد سَأَلتُ عَنها ثَلاثَةَ أَصنافٍ مِنَ النّاسِ ، فَقالَ كُلُّ صِنفٍ مِنهُم شَيئا غَيرَ الَّذي قالَ الصِّنفُ الآخَرُ .
فَقالَ لَهُ أَبو جَعفَرٍ عليه السلام : ما ذاكَ؟
قالَ : فَإِنّي أَسأَ لُكَ عَن أَوَّلِ ما خَلَقَ اللّهُ مِن خَلقِهِ؟ فَإِنَّ بَعضَ مَن سَأَلتُهُ قالَ : القَدَرُ ، وقالَ بَعضُهُمُ : القَلَمُ ، وقالَ بَعضُهُمُ : الرّوحُ .
فَقالَ أَبو جَعفَرٍ عليه السلام : ما قالوا شَيئا ، أُخبِرُكَ أنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ كانَ ولا شَيءَ غَيرُهُ ، وكانَ عَزيزا ولا أَحَدَ كانَ قَبلَ عِزِّهِ ، وذلِكَ قَولُهُ : «سُبْحَـنَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ» ۴ وكانَ الخالِقُ قَبلَ المَخلوقِ ، ولَو كانَ أَوَّلُ ما خَلَقَ مِن خَلقِهِ الشَّيءَ مِنَ الشَّيءِ إِذا لَم يَكُن لَهُ انقِطاعٌ أَبَدا ، ولَم يَزَلِ اللّهُ إِذا ومَعَهُ شَيءٌ لَيسَ هُوَ يَتَقَدَّمُهُ ، ولكِنَّهُ كانَ إِذ لا شَيءَ غَيرُهُ ، وخَلَقَ الشَّيءَ الَّذي جَميعُ الأَشياءِ مِنهُ ؛ وهُوَ الماءُ الَّذي خَلَقَ الأَشياءَ مِنهُ . ۵

1.بحار الأنوار : ج ۱۵ ص ۲۳ ح ۴۱ نقلاً عن رياض الجنان لفضل اللّه بن محمود الفارسي عن جابر الجعفي .

2.الكافي : ج ۱ ص ۱۰۷ ح ۲، التوحيد : ص ۱۴۵ ح ۱۲ وفيه «بما كوّن» بدل «بما يكون» وكلاهما عن محمّد بن مسلم، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۸۶ ح ۲۳ .

3.التوحيد : ص ۱۴۱ ح ۵، المحاسن : ج ۱ ص ۳۷۷ ح ۸۲۹ نحوه وكلاهما عن جابر، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۶۹ ح ۱۳ .

4.الصافّات : ۱۸۰ .

5.الكافي: ج ۸ ص۹۴ ح ۶۷ ، التوحيد: ص۶۶ ح ۲۰ عن جابر الجعفي نحوه ، بحارالأنوار: ج ۵۷ ص۶۶ ح ۴۴.

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39668
صفحه از 593
پرینت  ارسال به