487
دانش نامه عقايد اسلامي ج6

۵۳ / ۱

معناى چيرگى خدا

۵۰۲۸.امام على عليه السلام :[ اوست] يگانه بى نياز و فراتر از همسر و فرزند، بر افرازنده آسمانْ بى ستون ها و روان كننده ابرْ بدون بند، و چيره بر آفريدگانْ بدون لشكر.

۵۰۲۹.امام رضا عليه السلام :... امّا قاهر، به معناى [چيره شدن با ]كارپردازى و خستگى و چاره جويى و نرمى و نيرنگ زدن نيست، آن سان كه بندگان، برخى بر برخى چيره مى گردند و مقهور ايشان، قاهر، و قاهرشان مقهور مى گردد؛ ولى چيره بودن درباره خدا ـ كه والا و بلندپايه است ـ به اين [معنا ]است كه بر [ تنِ] همه آنچه آفريده، در برابر سازنده خويش و در خوددارى از خواسته او، جامه خوارى پوشيده شده است. ديده بر هم زدنى، از صدور فرمانِ «باش!» نگذشته كه آن به وجود مى آيد. قاهر از ما، چنان است كه ياد كردم و وصف نمودم. پس [ما و خدا] در نام [«قاهر» ]مشتركيم و معنا متفاوت است. و همه نام ها بدين سان است، اگرچه همه آنها را [در اين گفتار ]گرد نياورديم. ۱

۵۰۳۰.امام كاظم عليه السلام ـ در دعا ـ :... تو عزّتمند سخت كيفرى. پاينده اى هستى كه به خواب نمى روى، چيره اى هستى كه مغلوب نمى گردى و جُسته نمى شوى ۲ و داراى چنان نيرومندى اى هستى كه [ هيچ گاه ]مورد ستم واقع نمى شود.

۵۳ / ۲

چيره بر دشمنان و هَماوردان

۵۰۳۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در دعا ـ: اى يار غريبان! اى ياور دوستان! اى چيره بر دشمنان!

1.با توجّه به ادامه گفتار امام عليه السلام ، منظور، آن است كه معناشناسى نام هاى ديگرى هم كه در سخنان ايشان نيامده، بر همين پايه انجام مى شود.

2.يعنى ذات خدا را نمى توان جُست و يافت .


دانش نامه عقايد اسلامي ج6
486

۵۳ / ۱

مَعنى قاهِريَّتِهِ

۵۰۲۸.الإمام عليّ عليه السلام :الواحِدُ الصَّمَدُ ، وَالمُتَكَبِّرُ عَنِ الصّاحِبَةِ وَالوَلَدِ ، رافِعُ السَّماءِ بِغَيرِ عَمَدٍ ، ومُجرِي السَّحابِ بِغَيرِ صَفَدٍ ۱ ، قاهِرُ الخَلقِ بِغَيرِ عَدَدٍ . ۲

۵۰۲۹.الإمام الرِّضا عليه السلام :. . . أَمَّا القاهِرُ فَلَيسَ عَلى مَعنى عِلاجٍ ونَصبٍ وَاحتِيالٍ ومُداراةٍ ومَكرٍ ، كَما يَقهَرُ العِبادُ بَعضُهُم بَعضا ، وَالمَقهورُ مِنهُم يَعودُ قاهِرا وَالقاهِرُ يَعودُ مَقهورا ، ولكِن ذلِكَ مِنَ اللّهِ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ عَلى أَنَّ جَميعَ ما خَلَقَ مُلَبَّسٌ بِهِ الذُّلُّ لِفاعِلِهِ ، وقِلَّةُ الاِمتِناعِ لِما أَرادَ بِهِ ، لَم يَخرُج مِنُه طَرفَةَ عَينٍ أَن يَقولَ لَهُ : «كُن» فَيَكونُ ، وَالقاهِرُ مِنّا عَلى ما ذَكَرتُ ووَصَفتُ ، فَقَد جَمَعَنَا الاِسمُ وَاختَلَفَ المَعنى ، وهكَذا جَميعُ الأَسماءِ وإِن كُنّا لَم نَستَجمِعها . ۳

۵۰۳۰.الإمام الكاظم عليه السلامـ فِي الدُّعاءِ ـ: . . . أَنتَ عَزيزٌ ذُو انتِقامٍ ، قَيّومٌ لا تَنامُ ، قاهِرٌ لا تُغلَبُ ولا تُرامُ ، ذُو البَأسِ الَّذي لا يُستَضامُ . ۴

۵۳ / ۲

قاهِرُ الأَعداءِ وَالأَضدادِ

۵۰۳۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ فِي الدُّعاءِ ـ: يا صاحِبَ الغُرَباءِ ، يا ناصِرَ الأَولياءِ ، يا قاهِرَ الأَعداءِ . ۵

1.الصَّفَد : القَيد (لسان العرب : ج ۳ ص ۵۱۲) .

2.مهج الدعوات : ص ۱۴۴ ، بحار الأنوار : ج ۹۴ ص ۲۳۲ ح ۸ .

3.الكافي : ج ۱ ص ۱۲۲ ح ۲ عن عليّ بن محمّد ، التوحيد : ص ۱۹۰ ح ۲ ، عيون أخبار الرضا : ص ۱۴۹ ح ۵۰ كلاهما عن الحسين بن خالد ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۱۷۹ .

4.بحار الأنوار : ج ۹۵ ص ۴۴۸ ح ۱ نقلاً عن الكتاب العتيق الغروي .

5.البلد الأمين : ص ۴۱۰ ، بحار الأنوار : ج ۹۴ ص ۳۹۶ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39423
صفحه از 593
پرینت  ارسال به