423
دانش نامه عقايد اسلامي ج6

فصل چهل و هفتم : غافر، غَفور، غفّار

واژه شناسى «غافر»، «غفور» و «غفّار»

صفت «غافر (آمرزنده)»، اسم فاعل است و صفت هاى «غفور (آمرزگار / بسيار آمرزنده)» و «غفّار (آمرزگار / بسيار آمرزنده)» نيز دو ساخت مبالغه به معناى «غافر» و همگى برگرفته از مادّه «غفر» هستند كه بر «پوشاندن» و «در پسِ پرده افكندن» دلالت دارد.

غافر ، غفور و غفّار، در قرآن و حديث

برگرفته هاى مادّه «غفر»، نزديك به ۲۳۴ بار در قرآن كريم به كار رفته اند. از اين ميان ، صفت «غفور» ، نَوَد و يك بار و صفت «غفّار» ، پنج بار و صفت «غافر» هم دو بار آمده است.
اين صفات ، در موارد مختلف، از جمله با صفات «رحيم» و «حليم» و «عفوّ» و «ربّ» و «عزيز» و «شكور» به كار رفته اند . در قرآن و احاديث ، آمرزش الهى ، در مورد گناهان مردم به كار رفته است. بنا بر اين و با توجّه به معناى لغوى مادّه «غفر»، مى توان گفت : غافر ، غفور و غفّار به معناى پوشاننده گناهان بندگان و در گذرنده از خطاها و گناهان ايشان است.


دانش نامه عقايد اسلامي ج6
422

الفصل السابع والأربعون: الغافر ، الغفور ، الغفّار

الغافر والغفور والغفّار لغةً

«الغافر» اسم فاعل ، و «الغفور» و «الغفّار» صيغتان للمبالغة بمعنى «الغافر» ، كلّها مشتقّ من مادّة «غفر» وهو يدلّ على الستر والتغطية ۱ .

الغافر والغفور والغفّار في القرآن والحديث

لقد وردت مشتقّات مادّة «غفر» في القرآن الكريم مئتين وأربع وثلاثين مرّةً ، فقد جاءت صفة «الغفور» إِحدى وتسعين مرّة ، وصفة «الغفّار» خمس مرّات ۲ ، وصفة «الغافر» مرّتين ۳ .
واستُعملت هذه الصفات في القرآن الكريم بأَشكال مختلفة ، منها مع صفات أُخرى مثل «الرحيم» ، و«الحليم» ، و«العفوّ» ، و«الربّ» ، و«العزيز» ، و«الشكور» ، وقد استُعملت المغفرة الإلهيّة في القرآن والأَحاديث بالنسبة إِلى معاصي الناس .
بناءً على هذا وبالنظر إِلى المعنى اللغويّ ، فإنّ مادّة «غفر» ، و«الغافر» ، و«الغفور» ، و«الغفّار» بمعنى الساتر لذنوب عباده المتجاوز عن خطاياهم وذنوبهم .

1.المصباح المنير : ص ۴۴۹ ، معجم مقاييس اللغة : ج ۴ ص ۳۸۵ ، لسان العرب : ج ۵ ص ۲۵ .

2.طه : ۸۲ ، ص: ۶۶ ، الزمر : ۵ ، غافر : ۴۲ ، نوح : ۱۰ .

3.غافر : ۳ ، الأعراف : ۱۵۵ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39337
صفحه از 593
پرینت  ارسال به