381
دانش نامه عقايد اسلامي ج6

الف ـ صفت ذاتى

در اين تفسير، مقصود از عظيم بودن خدا، عظمتى است كه در شأن اوست ، نه عظيم بودن در درازا و پهنا و ژرفا كه در شأن اجسام است. عظيم بودن خدا ، به اين معناست كه خداوند ، داراى كمالات مطلق و نامحدود است ، به نحوى كه قواى ذهنى انسان از احاطه بر كُنه و حقيقت آن ، ناتوان است. امام على عليه السلامفرموده است : «سترگى خداى سبحان را به اندازه خِرد خود ، اندازه مكن ، كه از هلاك شدگان خواهى بود».
ابن اثير مى گويد : در نام هاى خدا ، عظيم ، كسى است كه قدر او فراتر رفته و از حدود خردها والاتر و برتر شده است تا آن جا كه احاطه به كُنه و حقيقت او تصوّر پذير نيست. سترگى ، به عنوان يكى از ويژگى هاى اجسام، دارا بودن بزرگى ، درازا ، پهنا و ژرفاست و خداى متعال ، از آن ، برتر و بالاتر است.

ب ـ صفت فعلى

در اين تفسير، منظور از عظيم بودن خدا آن است كه خداوند متعال ، آفريدگار جهان سترگ است. از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه : «گفتيم : او نيرومند است ، به دليل [آفرينش ]آفريدگان نيرومند ، و اين سان است گفتار ما : سترگ و بزرگ».

۴۳ / ۱

سترگى و بزرگى ، از آنِ خداست

قرآن

«پس به نام خداوندگار سترگت تسبيح گوى» .


دانش نامه عقايد اسلامي ج6
380

أ ـ الصفة الذاتيّة

إِنّ القصد من عظمة اللّه في هذا الوجه العظمة التي تليق بشأنه لا العظمة في الطول والعرض والعمق ، التي هي من شأن الأَجسام ، وتعني عظمة اللّه سبحانه أَنّ له الكمالات المطلقة غير المحدودة بنحو تعجز فيه القوى الذهنيّة للإنسان عن الإحاطة بكنهها وحقيقتها ، وقد قال الإمام عليّ عليه السلام: «لا تُقَدِّر عَظَمَةَ اللّهِ سُبحانَهُ عَلى قَدرِ عَقلِكَ فَتَكونَ مِنَ الهالِكينَ» ۱ .
قال ابن الأَثير : في أَسماء اللّه «العظيم» هو الذي جاوز قدره وجلّ عن حدود العقول ، حتّى لا تتصوّر الإحاطة بكنهه و حقيقته ، والعظم من صفات الأَجسام: كِبَر الطول والعرض والعمق ، واللّه تعالى جلّ قدره عن ذلك ۲ .

ب ـ الصفة الفعليّة

القصد من عظمة اللّه في هذا الوجه أَنّ اللّه تعالى خالق العالم العظيم ، وقد نُقل عن الإمام الصَّادق عليه السلامقوله: «إِنَّما قُلنا إِنَّهُ قَوِيٌّ لِلخَلقِ القَوِيّ ، وكَذلِكَ قَولُنا: العَظيم والكَبير» ۳ .

۴۳ / ۱

للّهِ العَظَمَةُ وَالكِبرِياءُ

الكتاب

«فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ » . ۴

1.راجع : ص ۳۹۲ ح ۴۹۳۲ .

2.النهاية : ج ۳ ص ۲۵۹ .

3.بحار الأنوار : ج ۳ ص ۱۹۴ .

4.الواقعة : ۷۴ ، ۹۶ والحاقّة : ۵۲ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39454
صفحه از 593
پرینت  ارسال به