۴۸۱۹.تحف العقولـ به نقل از داوود بن قاسم ـ: از ايشان (امام جواد عليه السلام) درباره صمد پرسيدم. فرمود : «كسى كه ناف ندارد» . گفتم : مى گويند : او كسى است كه ميانْ تهى نيست؟ فرمود : «هر ميانْ تهى اى ناف دارد». ۱
1.ناف ، نشانه وجود سوراخ است . از سوى ديگر ، هر موجود ميانْ تهى ، يا داراى سوراخ بالفعل است يا بالقوّه . اساسا سوراخ ، ناف و ميانْ تهى بودن ، واژگانى هستند كه بر نيازمندىِ موجود به غير ، دلالت دارند و نام صمد ، همه نيازمندى ها را از خدا نفى مى كند .
۴۸۱۹.تحف العقول عن داوود بن القاسم :سَأَلتُهُ [الجوادَ عليه السلام] عَنِ الصَّمَدِ ؟ فَقالَ عليه السلام : الَّذي لا سُرَّةَ ۱ لَهُ . قُلتُ : فَإِنَّهُم يَقولونَ : إِنَّهُ الَّذي لا جَوفَ لَهُ ؟ فَقالَ عليه السلام : كُلُّ ذي جَوفٍ لَهُ سُرَّةٌ . ۲
1.في حديث حذيفة : «لا ينزل سرّة البصرة» أي وسطها وجوفها (لسان العرب : ج ۴ ص ۳۶۲) والمراد أنّه لا وسط له .
2.تحف العقول : ص ۴۵۶ ، بحار الأنوار : ج ۳ ص ۲۲۹ ح ۲۰ .
