179
دانش نامه عقايد اسلامي ج6

فصل بيست و هشتم : رفيع، رافع

واژه شناسى «رفيع» و «رافع»

صفت «رفيع» بر وزن فعيل، از ساخت هاى مبالغه و صفت «رافع (بركشنده / برافرازنده) » نيز اسم فاعل است. «رفع»، در لغت به معناى «مقابل فرو كشيدن و پايين آوردن» و نيز به معناى «نزديك ساختن» و «پخش كردن چيزى و آشكار كردن آن» است. و رفيع، به معناى «شريف» و «بلندمرتبه» به كار مى رود.
ابن اثير گفته است : در نام هاى خداى متعال، «رافع»، يعنى كسى كه مؤمنان را با خوش بخت كردن و دوستانِ خود را با نزديك ساختن [به خود] ، بالا مى برد، و رفع، ضدّ پايين آوردن است.

رفيع و رافع، در قرآن و حديث

در قرآن كريم، برگرفته هاى مادّه «رفع»، هجده بار به خداوند متعال نسبت داده شده است و نام هاى «رفيع» و «رافع»، هر كدام يك بار در آن به كار رفته است. قرآن كريم و احاديث، صفت رافع بودن را براى خدا، گاه نسبت به امور تكوينى (مانند: آسمان يا آسمان ها) مطرح كرده اند و گاهِ ديگر، نسبت به امور ارزشى و تشريعى (مانند: درجات يا اعمال).


دانش نامه عقايد اسلامي ج6
178

الفصل الثامن والعشرون: الرّفيع ، الرّافع

الرَّفيع والرَّافع لغةً

«الرفيع» فعيل من أَبنية المبالغة ، وهو مبالغة في «الرافع» ، وقد ورد «الرفع» في اللغة بمعنى «خلاف الوضع والخفض» ۱ ، و«تقريب الشيء» ، و«إِذاعة الشيء وإِظهاره» ۲ ، ويُستعمَل الرفيع بمعنى الشريف ۳ .
قال ابن الأَثير : في أَسماء اللّه تعالى «الرافع» هو الذي يرفع المؤمنين بالإسعاد وأَولياءه بالتقريب وهو ضدّ الخفض ۴

الرَّفيع والرَّافع في القرآن والحديث

وردت مشتقّات مادّة «رفع» في القرآن الكريم منسوبةً إِلى اللّه تعالى ثماني عشرة مرّةً ، واستعمل اسم «الرَّفيع» ۵ مرّة واحدة فيه ، كما استعمل اسم «الرَّافع» ۶ مرّةً واحدة أَيضا ، وقد عرض القرآن الكريم والأَحاديث المأثورة صفة الرافعيّة للّه تارةً بالنسبة إِلى الأُمور التكوينيّة كالسَّماء أَو السَّماوات ، وأُخرى بالنسبة إِلى الأُمور القِيَميّة والتشريعيّة كالدرجات أَو الأَعمال .

1.معجم مقاييس اللغة : ج ۲ ص ۴۲۳ ، الصحاح : ج ۳ ص ۱۲۲۱ ، المصباح المنير : ص ۲۳۲ .

2.معجم مقاييس اللغة : ج ۲ ص ۴۲۴ .

3.الصحاح : ج ۳ ص ۱۲۲۱ .

4.النهاية : ج ۲ ص ۲۴۳ .

5.غافر : ۱۵ .

6.آل عمران : ۵۵ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39425
صفحه از 593
پرینت  ارسال به