فصل بيست و پنجم : رئوف
واژه شناسى «رئوف»
صفت «رئوف (مهرورز) » ، فعول به معناى فاعل از «رأف» است. به گفته صاحب بن عبّاد ، رأفت يعنى : «رحمت» و به گفته جوهرى ، يعنى : «رحمت شديد». ابن اثير گفته است : در نام هاى خداى والا ، «رئوف» ، همان «مهربان به بندگان و توجّه كننده به ايشان با الطاف خود» است. رأفت ، ظريف تر از رحمت است و در ناخوشى واقع نمى شود ؛ ولى رحمت ، گاه براى مصلحت ، در ناخوشى هم واقع مى شود .
رئوف ، در قرآن و حديث
رئوف (مهرورز)، در قرآن كريم ، يازده بار به عنوان صفت خداوند، به كار رفته است: دوبار با تعبير «به مردمان، مهرورز و با آنها مهربان است» ، دوبار با تعبير «به بندگان، مهرورز است» ، يك بار با تعبير «به مؤمنان ، مهرورز و با آنها مهربان است» ، يك بار با تعبير «به آنها مهرورز و با آنها مهربان است» و چهار بار هم به تنهايى .
احاديث ، ويژگى هاى چندى براى نام «رئوف» بيان كرده اند ؛ امّا نكته مهم ، ارتباط رأفت و رحمت در احاديث است . در نيايش هاى بر جاى مانده از پيشوايان عليهم السلامآمده است : «اى مهرورز در رحمت خود!» «به مهرورزىِ تو به رحمتت اميد دارم» . «از تو درخواست مى كنم به رحمتت كه آن را از رأفتت برگرفته اى» .
از اين نيايش ها چنين برداشت مى شود كه رأفت، سبب رحمت است. پس با هر رأفتى، رحمتى هست ؛ ولى عكس آن ، صادق نيست ؛ زيرا رأفت ، پيش تر و ظريف تر از رحمت است . اين موضوع ، با آنچه از جوهرى و ابن اثير نقل كرديم ، هماهنگ است .
