325
دانش نامه عقايد اسلامي ج6

فصل چهلم : عادل

واژه شناسى «عادل»

صفت «عادل (دادگر) » ، اسم فاعل از مادّه «عدل» است كه دو معناى متضاد دارد : يكى برابرى و ديگرى كژى . نام گذارى خدا به «عادل» ، برگرفته از معناى نخست است و عدل ، در يك معنا ، حكم كردن به حق است .
بنا بر اين ، عدل ، رعايت حق و بخشيدن حق به صاحب آن است كه در مقابل آن ، ظلم و جور ، به معناى تباه كردن حقوق و تجاوز به حقوق ديگران قرار گرفته است . عدل الهى ، در اصطلاح متكلّمان اماميه ، به معناى اعم به كار مى رود كه عبارت است از «تنزيه آفريدگار از انجام دادن كار قبيح و اخلال در واجب» و از اين روى ، صفت عدل ، دلالت بر اين دارد كه افعال خداى سبحان ، نيكوست و او مرتكب قبيح نمى شود .


دانش نامه عقايد اسلامي ج6
324

الفصل الأربعون: العادل

العادل لغةً واصطلاحا

«العادل» اسم فاعل من مادّة «عدل» وله معنيان متضادّان: أَحدهما الاستواء ، والآخر الاعوجاج ۱ ، واسم «العادل» مشتقّ من المعنى الأَوّل ، والعدل: الحكم بالحقّ ۲ .
فالعدل يعني إذا رعاية الحقّ وإِعطاء الحقّ صاحبَه ، وفي مقابله الظلم والجور وهو تضييع الحقوق وانتهاك حقوق الآخرين ۳ ، ويستعمل العدل الإلهيّ في اصطلاح متكلّمي الإماميّة بمعنىً أَعمّ ، وهو تنزيه الباري عن فعل القبيح والإخلال بالواجب ۴ ، وانطلاقا من هذا تدلّ صفة العدل على أَنّ أَفعال اللّه سبحانه حسنة ، وأَنّه لا يرتكب القبيح .

1.معجم مقاييس اللغة : ج ۴ ص ۲۴۶ .

2.ترتيب كتاب العين : ص ۵۲۱ .

3.راجع : تصحيح الاعتقاد للشيخ المفيد : ص ۸۳ .

4.راجع : شرح جمل العلم والعمل للشريف المرتضى : ص ۸۶۳ ؛ تمهيد الأصول للشيخ الطوسيّ: ص ۹۷ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39521
صفحه از 593
پرینت  ارسال به