فصل سى و ششم : شهيد، شاهد
واژه شناسى «شهيد» و «شاهد»
صفت «شهيد (بسيار گواه) » ، مبالغه در صفت «شاهد (گواه) » و بر گرفته از «شهد» است كه بر علم و حضور و اعلام كردن ، دلالت دارد. به گفته ابن اثير ، در نام هاى خداى متعال ، «شهيد» به معناى كسى است كه چيزى از او پنهان نمى ماند و شاهد يعنى حاضر . وزن فعيل ، از ساخت هاى مبالغه در فاعل است . پس هر گاه علم به گونه مطلق در نظر گرفته شود، او عليم (بسيار دانا) است و هر گاه به امور نهانى (باطنى) نسبت داده شود ، او خبير (بسيار آگاه / مطّلع) است و هر گاه به امور پيدا (ظاهرى) نسبت داده شود، او شاهد (شهادت دهنده) است. ۱ با اين حال ، گاه بدان اعتبار گفته شده است كه خدا در روز رستاخيز ، بر آنچه از مردمان مى داند ، شهادت مى دهد.
شهيد و شاهد ، در قرآن و حديث
نام «شهيد» به عنوان يكى از اسماء خداوند ، در قرآن كريم ، نوزده بار آمده و مضمون آيه «إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَىْ ءٍ شَهِيدٌ؛ همانا خدا بر همه چيز گواه است» هشت بار و آيه «كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا؛ خدا گواهى را بسنده است» نيز هشت بار وارد شده است.
در آيات و احاديث، نام «شهيد» به معناى حضور علمى خدا در جهان و در ميان موجودات آن آمده است و بدين سان ، روشن مى گردد كه خداوند در تمامى موجودات ، حضور دارد ؛ امّا اين به معناى حلول و اتّحاد وجودى نيست ؛ بلكه به معناى حضور و احاطه علمى است.
