229
دانش نامه عقايد اسلامي ج6

فصل سى و سوم : شافع و شفيع

واژه شناسى «شفيع» و «شافع»

صفت «شفيع (شفاعتگر) » ، مبالغه در «شافع» و برگرفته از «شفع» است كه بر همراهىِ دو چيز دلالت دارد . شَفْع ، خلاف وَتْر (فرد) ، از همين ريشه و به معناى زوج است. شفاعت ، در مورد درخواست گذشت از گناهان و بزه ها به كار مى رود و شافع يعنى : درخواست كننده براى كس ديگرى كه براى رسيدن به خواسته اش ، به او شفاعت مى برد . گفته مى شود : «فلانى را نزد فلانى شفيعِ خود ساختم و او شفاعتم را پذيرفت» . نام درخواست كننده، شفيع است و وجه اطلاق شفيع به درخواست كننده ، آن است كه درخواست كننده ، همراه شخص مى گردد تا او به خواسته اش برسد . خداى متعال نيز شفيع انسان است ؛ بلكه در حقيقت ، جز او شفيعى وجود ندارد؛ زيرا انسان جز با توفيق خدا و تقدير و قضاى او ، به خواسته خود نمى رسد . وجه ديگر در اطلاق شفيع بر خداى متعال ، آن است كه «نام» خدا شفيع است؛ زيرا نام ها، واسطه هاى رسيدن فيض خدا به خلق اويند .


دانش نامه عقايد اسلامي ج6
228

الفصل الثالث والثلاثون: الشّافع ، الشّفيع

الشَّافع والشَّفيع لغةً

«الشَّفيع» مبالغة في «الشَّافع» ، مشتقّ من «شفع» وهو يدلّ على مقارنة الشيئين ، ومن ذلك الشَّفع خلاف الوتر ، وهو الزوج ۱ ، والشَّفاعة تستعمل في مورد السؤال في التجاوز عن الذنوب والجرائم ۲ ، والشَّافع : الطالب لغيره يتشفّع به إِلى المطلوب ، يقال : تشفّعتُ بفلان إِلى فلان فشفّعني فيه ، واسم الطالب : شفيع ۳ .
إِنّ وجه إِطلاق الشَّفيع للطالب أَنّ الطالب ينضمّ إِلى الشخص لوصوله إِلى المطلوب ، واللّه تعالى شفيع للإنسان ، بل لا شفيع في الحقيقة غيره تعالى ؛ لإنّ الإنسان لايصل إِلى مطلوبه إِلاّ بتوفيق اللّه وتقديره وقضائه ۴ ، وهناك وجه آخر لإطلاق الشفيع على اللّه تعالى انّ اسم اللّه تعالى شفيع ؛ لأَنّ الأَسماء وسائط بين اللّه وبين خلقه في إِيصال الفيض إِليهم ۵ .

1.معجم مقاييس اللغة : ج ۳ ص ۲۰۱ ، المصباح المنير : ص ۳۱۷ ، لسان العرب : ج ۸ ح ۱۸۳ .

2.النهاية : ج ۲ ص ۴۸۵ .

3.لسان العرب : ج ۸ ص ۱۸۴ .

4.راجع : الميزان : ج ۱۶ ص ۲۴۵ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39578
صفحه از 593
پرینت  ارسال به