207
دانش نامه عقايد اسلامي ج6

فصل سى و يكم : سلام

واژه شناسى «سلام»

واژه «سلام (سلامت / آرامش / آشتى) » ، بر گرفته از «سلم» است كه بر مُسالمت و سلامت و آسايش و پيراسته بودن از عيب و كاستى و بيمارى دلالت دارد. سلام ، يا مصدر ثلاثى مجرد است و يا مصدر باب تفعيل . به گفته ابن منظور ، سلام در اصل ، سلامت است . گفته مى شود : «سَلِمَ، يسلم، سلاما و سلامةً» و از اين جا اهل علم گفته اند : «خدا ـ كه ستايش او شكوهمند است ـ سلام است؛ زيرا از هر عيب و كاستى و نابودى اى كه به آفريدگان در مى رسد، در سلامت است» .
اگر مصدر باب تفعيل باشد ، از «سلّم ، يسلّم، تسليما و سلاما» آمده و در حقّ خداى والا ، به معناى آن است كه او سرچشمه سلام (آرامش) است ؛ يعنى از ناگوارى مى رهاند.

سلام ، در قرآن و حديث

برگرفته ها از مادّه «سلم» ، در قرآن كريم چهار بار به خدا نسبت داده شده است و مراد از سلام در آيه شريف «او خدايى است كه خدايى جز او نيست، فرمان رواى بسيار پاك و سلام» ، هر يك از دو معنايى كه در واژه شناسى گذشت، امكان دارد .
اما در آيات شريفِ : « [بر بهشتيان] سلام است؛ سخنى از پروردگارى مهربان» و «گفته شد : اى نوح! با سلامى از ما ، فرود آى» و «امّا خدا سلام بخشيد» ، معناى دوم سلام (سلامت) مقصود است و مراد از اين آيات، اصل بودنِ خدا براى سلام (سلامت) است ، نه وصف ذات الهى به سلام و عارى بودن از عيب و نقص.
احاديث ، به هر دو معناى وارد شده براى سلام اشاره كرده اند، براى نمونه : «خدايا ! تويى سلام و از توست سلام».


دانش نامه عقايد اسلامي ج6
206

الفصل الحادي والثلاثون: السّلام

السَّلام لغةً

السَّلام مشتقّ من «سلم». وهو يدلّ على السِّلم والصحّة والعافية والبراءة من العيب والنقص والمرض ۱ ، و«السَّلام» إِمّا مصدر ثلاثيّ مجرّد ، قال ابن منظور : «السَّلام» في الأَصل: «السلامة» ۲ ، يقال: سَلِمَ يسلم سلاما وسلامةً ، ومن هنا قال أَهل العلم : اللّه ـ جلّ ثناؤه ـ هو السَّلام، لسلامته ممّا يلحق المخلوقين من العيب والنقص والفناء، ۳ وإِمّا مصدر باب تفعيل: سلّم ، يسلّم تسليما وسلاما ، وتأَويل «السَّلام» بهذا المعنى في حقّ اللّه تعالى أَنّه ذو السَّلام الذي يملك السَّلام ، أَي : يخلص من المكروه . ۴

السَّلام في القرآن والحديث

وردت مشتقّات مادّة «سلم» منسوبةً إِلى اللّه سبحانه أَربع مرّات في القرآن الكريم ، ويمكن أَن يراد من السَّلام في الآية الشريفة : «هُوَ اللَّهُ الَّذِى لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَـمُ» ۵ كلا المعنيين الواردين للسَّلام اللذين مرّا في معناه اللغويّ .
أَمّا في الآيات الكريمة: «سَلَـمٌ قَوْلاً مِّن رَّبٍّ رَّحِيمٍ» ۶ و «قِيلَ يَـنُوحُ اهْبِطْ بِسَلَـمٍ مِّنَّا» ۷ و «لَـكِنَّ اللَّهَ سَلَّمَ» ۸ فالمعنى الثاني للسَّلام هو المقصود ، والمراد من هذه الآيات مصدريّة اللّه للسَّلام لا وصف الذات الإلهيّة بالسَّلام وخلوّها من العيب والنقص .
وقد أَشارت الأَحاديث إِلى كلا المعنيين الواردين للسَّلام ، على سبيل المثال: «اللَّهمّ أَنتَ السَّلامُ ومِنكَ السَّلامُ» ۹ .

1.معجم مقاييس اللغة : ج ۳ ص ۹۰ ؛ النهاية : ج ۲ ص ۲۹۳ ؛ الصحاح : ج ۵ ص ۱۹۵۱ ؛ لسان العرب : ج ۱۲ ص ۲۸۹ .

2.لسان العرب : ج ۱۲ ص ۲۹۱ .

3.. معجم مقاييس اللغة : ج ۳ ص ۹۰ .

4.الحشر : ۲۳ .

5.يس : ۵۸ .

6.هود : ۴۸ .

7.الأنفال : ۴۳ .

8.راجع : ص ۲۱۰ ح ۴۷۰۰ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39564
صفحه از 593
پرینت  ارسال به