433
دانش نامه عقايد اسلامي ج4

مانند سخنان امام على عليه السلامدر اين باره :
إِنَّ اللّهَ سُبحانَهُ وتَعالى جَعَلَ الذِّكرَ جلاءً لِلقُلوبِ ، تَسمَعُ بِهِ بَعدَ الوَقرةِ ، وتُبصِرُ بِهِ بَعدَ العِشوَةِ ، وتَنقادُ بهِ بَعدَ المُعانَدَةِ . ۱ خداى سبحان ، ذكر را جلاى دل ها كرد كه [گوش] پس از سنگينى ، بدان مى شنود و [ديده ]پس از نابينايى ، بدان مى بيند و پس از لجاجت ، با آن [در برابر خدا] رام مى شود. دَوامُ الذِّكرِ يُنيرُ القَلبَ وَالفِكرَ . ۲ مداومت بر ذكر ، دل و انديشه را نورانى مى كند. مُداوَمَةُ الذِّكرِ قوتُ الأَرواحِ ومِفتاحُ الصَّلاحِ . ۳ دوام ذكر ، خوراك جان ها و كليد درستى است.
دسته سوم ، احاديثى كه معرفت خدا و انس با خدا و محبت او را ثمره ياد خدا مى دانند ، مانند آنچه از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل شده است :
مَن أكثَرَ ذِكرَ اللّهِ عز و جل أَحَبَّهُ اللّهُ . ۴ هر كس خدا را فراوان ياد كند ، خداوند [ نيز] او را دوست خواهد داشت .
و امام على عليه السلام فرموده است :
الذِّكرُ مِفتاحُ الأُنسِ . ۵ ذكر ، كليد اُنس است.

1.نهج البلاغة : خطبه ۲۲۲ .

2.غرر الحكم : ح ۵۱۴۴ .

3.غرر الحكم : ح ۹۸۳۲ .

4.الكافي : ج ۲ ص ۵۰۰ ح ۳ عن داوود بن سرحان عن الإمام الصادق عليه السلام ، الزهد ، للحسين بن سعيد: ص۵۵ ح ۱۴۸ عن عبدالرحمن بن الحجّاج عن الإمام الصادق عليه السلام عنه صلى الله عليه و آله ، بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۱۶۰ ح ۳۹ .

5.غرر الحكم : ح ۵۴۱ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۴۰ ح ۸۸۶ .


دانش نامه عقايد اسلامي ج4
432

ياد خدا ، در واقع ، رمز خودسازى است ؛ چرا كه به تدريج ، انسان را از خودِ حيوانى تهى مى كند و دل را از رذايل اخلاقى پاك مى گرداند و آن را براى پذيرش نور يقين ، آماده مى سازد. در متون اسلامى ، نقشِ سرنوشت ساز يادِ خدا در سازندگى انسان ، به تفصيلْ مورد توجّه قرار گرفته است. در اين جا براى نمونه ، به سه دسته از آنها اشاره مى كنيم :
دسته اوّل ، رواياتى كه بر نقش ذكر در آفت زدايى و سالم سازى قلب تأكيد دارند ، مانند آنچه از امام على عليه السلام نقل شده است :
ذِكرُ اللّهِ مَطرَدَةٌ لِلشَّيطانِ . ۱ ياد كردنِ خدا ، راندن شيطان است . ذِكرُ اللّهِ رَأسُ مالِ كُلِّ مُؤمِنٍ ، ورِبحُهُ السَّلامَةُ مِنَ الشَّيطانِ . ۲ ياد خدا ، سرمايه هر مؤمن است و سود آن ، به سلامت ماندن از شيطان است . ذِكرُ اللّهِ دَواءُ أعلالِ النُّفوس . ۳ ياد خدا ، دواى دردهاى جان هاست . يا مَنِ اسمُهُ دَواءٌ وذِكرُهُ شِفاءٌ . ۴ اى آن كه نامش دواست و يادش شفا !
دسته دوم ، احاديثى كه ياد خدا را موجب شرح صدر و نورانى شدن دل و انديشه ، و ايجاد حيات و حواسّ باطنى ، و رشد و تكامل معنوى معرفى مى كنند ،

1.البداية والنهاية : ج ۱ ص ۶۴ ؛ غرر الحكم : ح ۵۱۶۲ .

2.غرر الحكم : ح۵۱۷۱ .

3.غرر الحكم : ح ۵۱۶۹ .

4.مصباح المتهجّد : ص ۳۶۱ ، الإقبال : ج ۳ ص ۳۳۷ ، المصباح للكفعمي : ص ۷۴۴ ، بحار الأنوار : ج ۹۰ ص ۶۲ ح ۳ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 60430
صفحه از 604
پرینت  ارسال به