199
دانش نامه عقايد اسلامي ج4

۳۵۱۱.امام على عليه السلام :با آفريده هاست كه سازنده شان براى خِردها جلوه مى كند .

۳۵۱۲.امام على عليه السلام :ستايش ، خداى را كه ... ذهن ها او را درمى يابند ، امّا نه به درك ذات و احاطه به او ، و ديده ها او را مشاهده مى كنند ، امّا نه به حضور . گمان ها بر او احاطه نمى يابند ، بلكه بدان برايشان جلوه مى كند .

۳۵۱۳.امام على عليه السلام :ستايش ، خداى را كه براى خلقش به آفرينش خود جلوه كرده و براى دل هايشان به حجّت خود ، پديدار است .

۳۵۱۴.امام على عليه السلام :و از دليل هاى روشن بر لطافت خلقتش و بزرگى قدرتش گواه آورد ، به گونه اى كه خردها ، رام و معترف و تسليم آن شدند و دلايل يگانگى او در گوش هايمان به صدا درآمد .

۳۵۱۵.امام على عليه السلام :ـ چون جاثليق در مناظره اش به او گفت : از خداى متعال خبرم ده كه آيا به وسيله حواس ، قابل درك است تا پيجوى راه ، حواس را در طلب او به كار اندازد ، يا اگر اين گونه نيست ، راه شناخت او چگونه است؟ ـ: والاست سلطان جبّار ، از اين كه به اندازه وصف شود و يا حواسّ او را دريابد و يا با مردم سنجيده شود . راه معرفت او ، ساخته هاى اوست كه خِردها را خيره مى كند و ديدگان عبرت بين را به آنچه نزدش مشهور و معقول است ، ره مى نمايد .

۳۵۱۶.امام على عليه السلامـ در خلقت آسمان و هستى ـ: و همچنين ، آسمان و فضا و بادها و آب . پس به خورشيد ، ماه ، گياه ، درخت ، آب ، سنگ ، آمد و شد شب و روز ، شكافته شدن درياها ، فراوانى كوه ها ، بلندى قلّه ها ، پراكندگى لغت ها و زبان هاى گوناگون بنگر!
پس واى بر كسى كه اندازه كننده را انكار كند و تدبيركننده را نفى نمايد! مى پندارند كه آنان ، مانند گياهان خودرو ، نه زارعى دارند ، و نه كسى تفاوت صورت هايشان را پديد آورده است و در ادّعايشان نه به دليلى [قانع كننده] تكيه كرده اند ، و نه به تحقيقى درباره آنچه بدان عقيده دارند .
آيا ساختمانى بى بانى مى شود و يا جنايتى بى جانى؟!


دانش نامه عقايد اسلامي ج4
198

۳۵۱۱.عنه عليه السلام :بِها [ أي بِالمَخلوقَاتِ ] تَجَلّى صانِعُها لِلعُقولِ . ۱

۳۵۱۲.عنه عليه السلام :الحَمدُ للّهِِ الَّذي ... تَتَلَقّاهُ الأَذهانُ لا بِمُشاعَرَةٍ ، وتَشهَدُ لَهُ المَرائي لا بِمُحاضَرَةٍ . لَم تُحِط بِهِ الأَوهامُ ، بَل تَجَلّى لَها بِها . ۲

۳۵۱۳.عنه عليه السلام :الحَمدُ للّهِِ المُتَجَلّي لِخَلقِهِ بِخَلقِهِ ، وَالظّاهِرِ لِقُلوبِهِم بِحُجَّتِهِ . ۳

۳۵۱۴.عنه عليه السلام :أَقامَ مِن شَواهِدِ البَيِّناتِ عَلى لَطيفِ صَنعَتِهِ ، وعَظيمِ قُدرَتِهِ ، مَا انقادَت لَهُ العُقولُ مُعتَرِفَةً بِهِ ، ومُسَلِّمَةً لَهُ ، ونَعَقَت في أَسماعِنا دَلائِلُهُ عَلى وَحدانِيَّتِهِ . ۴

۳۵۱۵.عنه عليه السلامـ لَمّا قالَ لَهُ الجاثَليقُ في مُناظَرَتِهِ : خَبِّرني عَنهُ تَعالى ، أ مُدرَكٌ بِالحَواسِّ عِندَكَ فَيَسلُكَ المُستَرشِدُ في طَلَبِهِ استِعمالَ الحَواسِّ ، أم كَيفَ طَريقُ المَعرِفَةِ بِهِ إِن لَم يَكُنِ الأَمرُ كَذلِكَ؟ فَقالَ ـ: تَعالَى المَلِكُ الجَبّارُ أن يُوصَفَ بِمِقدارٍ ، أو تُدرِكَهُ الحَواسُّ أو يُقاسَ بِالنّاسِ ، وَالطَّريقُ إِلى مَعرِفَتِهِ صَنائِعُهُ الباهِرَةُ لِلعُقولِ، الدّالَّةُ ذَوِي الاِعتبارِ بِما هُوَ عِندَهُ مَشهودٌ ومَعقولٌ. ۵

۳۵۱۶.عنه عليه السلامـ في خلَقِ السَّماءِ وَالكَونِ ـ: وكَذلِكَ السَّماءُ وَالهَواءُ ، وَالرِّياحُ وَالماءُ ، فَانظُر إِلَى الشَّمسِ وَالقَمَرِ ، وَالنَّباتِ وَالشَّجَرِ ، وَالماءِ وَالحَجَرِ ، وَاختِلافِ هذَا اللَّيلِ وَالنَّهارِ ، وتَفَجُّرِ هذِهِ البِحارِ ، وكَثرَةِ هذِهِ الجِبالِ ، وطولِ هذِهِ القِلالِ ۶ ، وتَفَرُّقِ هذِهِ اللُّغاتِ ، وَالأَلسُنِ المُختَلِفاتِ .
فَالوَيلُ لِمَن أنكَر المُقَدِّرَ ، وجَحَدَ المُدَبِّرَ ! زَعَموا أنَّهُم كَالنَّباتِ ما لَهُم زارِعٌ ، ولا لاِختِلافِ صُوَرِهِم صانِعٌ ؛ ولَم يَلجَؤوا إِلى حُجَّةٍ فيمَا ادَّعَوا ، ولا تَحقيقٍ لِما أَوعَوا . وهَل يَكونُ بِناءٌ مِن غَيرِ بانٍ ، أو جِنايَةٌ مِن غَيرِ جانٍ؟! ۷

1.نهج البلاغة : الخطبة ۱۸۶ ، تحف العقول : ص ۶۶ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۴۷۶ ح ۱۱۶ وج ۲ ص ۳۶۴ ح ۲۸۳ عن الإمام الرضا عليه السلام ، التوحيد : ص ۳۹ ح ۲ عن محمّد بن يحيى وأحمد بن عبد اللّه العلوي عن الإمام الرضا عليه السلامنحوه ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۲۳۰ ح ۳ .

2.نهج البلاغة : الخطبة ۱۸۵ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۴۸۰ ح ۱۱۷ ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۲۶۱ ح ۹ .

3.نهج البلاغة : الخطبة ۱۰۸ ، بحار الأنوار : ج ۳۴ ص ۲۳۹ ح ۹۹۹ .

4.نهج البلاغة : الخطبة ۱۶۵ ، بحار الأنوار : ج ۶۵ ص ۳۰ ح ۱ .

5.الأمالي للطوسي : ص ۲۲۰ ح ۳۸۲ ، الخرائج والجرائح : ج ۲ ص ۵۵۵ ح ۱۴ ، المناقب لابن شهرآشوب : ج ۲ ص ۲۵۸ كلّها عن سلمان الفارسي ، بحار الأنوار : ج ۱۰ ص ۵۶ ح ۲ .

6.هي جمع القُلَّة : أعلى الجبل (القاموس المحيط : ج ۴ ص ۴۰ «قلل») .

7.نهج البلاغة : الخطبة ۱۸۵ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۴۸۲ ح ۱۱۷ ، بحار الأنوار : ج ۶۴ ص ۳۹ ح ۱۹ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 60488
صفحه از 604
پرینت  ارسال به