پنج . مراتب خودشناسى
بى ترديد ، خودشناسى مانند خداشناسى مراتبى دارد و لذا در حديثى از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مى خوانيم :
أعرَفُكُم بِنَفسِهِ ، أعرَفُكُم بِرَبِّهِ . ۱ هر كه به نفس خويش آگاه تر باشد، به خداى خويش، عارف تر است .
پايين ترين مراتب خودشناسى براى عموم مردم ميسّر است ؛ امّا هر چه بر معلومات انسان نسبت به «خود» افزوده شود ، شناخت او نسبت به خداوند متعال ، بيشتر مى شود تا آن جا كه به معرفت شهودى «خود» دست يازد . آن جاست كه به معرفت شهودى حضرت حق تعالى نيز نايل مى گردد و در كنار فرشتگان و اولو العلم ، شاهد يكتايى آن وجود خواهد بود :
«شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلَئِكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ . ۲ خدا ، گواهى مى دهد كه خدايى جز او نيست ، و نيز فرشتگان و دانشمندان» .
رسيدن به اين مرتبت از معرفت ، جز از راه مجاهدت ، ميسّر نيست كه شرح آن در فصل ششم خواهد آمد .
