داده اند ، مانند آنچه از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل شده است كه :
إِيّاكُم وَالتَّعَمُّقَ فِي الدّينِ ! فَإِنَّ اللّهَ تَعالى قَد جَعَلَهُ سَهلاً ، فَخُذوا مِنهُ ما تُطيقونَ ... . ۱ مبادا كه در دين، تندروى كنيد؛ چرا كه خدا آن را آسان قرار داده است. پس ، از دين ، به قدرى كه توانش را داريد، برگيريد.
حديثى هم از امام كاظم عليه السلام نقل شده است كه مى فرمايد :
لا تَعَمُّقَ فِي الوُضوءِ . ۲ در وضو، زياده روى صحيح نيست .
علاّمه مجلسى رحمه الله در شرح اين روايت مى گويد :
يعنى ريختن آب فراوان و يا سخت گرفتن در رساندن آب بيشتر از حدّ كامل وضو گرفتن . ۳
د . عاقبت تعمّق در دين
دسته چهارم ، احاديثى است كه عاقبت و ثمره تندروى و افراطگرى دينى را موجب خروج از دين مى دانند، مانند آنچه از پيامبر خدا نقل شده كه فرمود :
إنَّ أقواما يَتَعَمَّقونَ فِي الدّينِ يَمرُقونَ كَما يَمرُقُ السَّهمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ . ۴
1.كنز العمّال : ج ۳ ص ۳۵ ح ۵۳۴۸ نقلاً عن أبي القاسم بن بشران في أماليه عن عمر .
2.ر . ك : وسائل الشيعة : ج ۱ ص ۳۳۴ (باب «استحباب صفق الوجه بالماء قليلاً عند الوضوء ، وكراهة المبالغة فى الضرب ، والتعمّق فى الوضوء») .
3.بحار الأنوار : ج ۸۰ ص ۲۵۸ .
4.مسند ابن حنبل : ج ۴ ص ۳۱۸ ح ۱۲۶۱۵ ، كنز العمّال : ج ۱۱ ص ۲۸۸ ح ۳۱۵۴۳. نيز ، ر . ك : دانش نامه اميرالمؤمنين عليه السلام : نبرد سوم: جنگ نهروان / درآمد : پژوهشى درباره مارقين و ريشه هاى انحراف آنان / تندروى دينى در اصطلاح احاديث .
