129
دانش نامه عقايد اسلامي ج3

توضيح

در تبيين اين احاديث ، بايد گفت : اگر چه اعتبار سندى لازم براى معارضه با احاديث پيشين را ندارند، ولى با تأمّل در مضمون آنها روشن مى شود كه در دلالت و محتواى آنها نيز تعارضى نيست ؛ زيرا اين احاديث، مردم را به رياكارى در يادگيرى معارف دينى يا ناچيز شمردن نقش اخلاص در بركات تحصيل دانش ، فرا نمى خوانند ؛ بلكه به نكته دقيق قابل توجّهى اشاره دارند و آن اين كه يكى از بركات معارف دينى ، برانگيختن اخلاص طالب دانش است. چه بسيارند كسانى كه با انگيزه هايى نه چندان خالص، به حوزه هاى دينى مى آيند و سال ها به درس و بحث و تعلّم مى پردازند و از ره گذر اين تلاش علمى و بويژه توجّه به نقش اخلاص و خطر انگيزه هاى غير الهى، به درجات والاى اخلاص ، نايل مى گردند. از اين رو ، اگر به بهانه نبودن شرط اخلاص در دانشجو در آغاز تحصيل ، مانع او شويم ، موجب محروميت بسيارى از جويندگان دانش و معارف دينى خواهيم شد .

ر . ك : ص ۲۱۳ (توضيحى درباره احكام آموختن) .

۳ / ۲۳

خجالت كشيدن

۲۳۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سالمند نبايد از اين كه نزد جوان بنشيند و از او دانش بياموزد ، خجالت بكشد .

۲۳۷۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سالمند نبايد از اين كه دانش بياموزد ، خجالت بكشد ، همان گونه كه از خوردن نان ، خجالت نمى كشد .

۲۳۷۹.امام على عليه السلام :چند زن به نزد يكى از همسران پيامبر صلى الله عليه و آله آمدند و به گفتگو پرداختند . همسر پيامبر صلى الله عليه و آله به ايشان گفت : اى پيامبر خدا ! اين زنان آمده اند تا از تو چيزى را بپرسند كه از گفتنش خجالت مى كشند .
ايشان فرمود : «هرچه مى خواهند ، بپرسند ، كه خداوند [نيز] از [گفتن ]حق خجالت نمى كشد» .


دانش نامه عقايد اسلامي ج3
128

تعليق :

إنّ هذه الأحاديث وإن لم يكن لها اعتبار لازم للتعارض ، بَيْد أنّ التأمّل في مضمونها يفيد عدم وجود تعارض ، وذلك أنّ هذه الأحاديث لا تريد أن تدعو الناس إلى الرياء في طلب المعارف الدينيّة أو تقلّل من دور الإخلاص في بركات تحصيل العلم، بل تشير إلى نقطة دقيقة بالغة الأهميّة ، وهي أنّ أحد معطيات المعارف الإسلاميّة وبركاتها حثّ طالب العلم على الإخلاص . وكم هم الّذين يدخلون الحوزات العلميّة أو يعكفون على البحث والتحقيق في حقل المعارف الدينيّة بحوافز غير ربّانيّة ! بَيْد أنّ تعرّفهم على معارف الإسلام النورانيّة ـ بخاصّة تأمّلهم في دور الإخلاص وخطر الحوافز الفاسدة ـ يساعدهم على بلوغ درجات رفيعة من الإخلاص تدريجا . وإذا اشترطنا الإخلاص في كلّ من يريد التعرف على المعارف الإسلاميّة فقد حرمنا الكثيرين من التعرّف على المعارف الدينيّة وَالعلوم الحقيقيّة .

۳ / ۲۳

الاِستِحياء

۲۳۷۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا يَستَحيِ الشَّيخُ أن يَجلِسَ إلى جَنبِ الشّابِّ فَيَتَعَلَّمَ مِنهُ العِلمَ. ۱

۲۳۷۸.عنه صلى الله عليه و آله :لا يَستَحيِ الشَّيخُ أن يَتَعَلَّمَ العِلمَ كَما لا يَستَحي أن يَأكُلَ الخُبزَ. ۲

۲۳۷۹.الإمام عليّ عليه السلام :أتى نِساءٌ إلى بَعضِ نِساءِ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله فَحَدَّثنَها ، فَقالَت لِرَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله : يا رَسولَ اللّهِ ، إنَّ هؤُلاءِ نِسوَةٌ جِئنَ يَسأَلنَكَ عَن شَيءٍ يَستَحيينَ مِن ذِكرِهِ .
قالَ : لِيَسأَلنَ عَمّا شِئنَ ، فَإِنَّ اللّهَ لا يَستَحيي مِنَ الحَقِّ. ۳

1.الفردوس : ج ۵ ص ۱۴۴ ح ۷۷۶۵ عن الإمام عليّ عليه السلام .

2.الفردوس : ج ۵ ص ۷۳ ح ۷۴۹۴ عن الحكم بن عمير ، كشف الخفاء : ج ۲ ص ۳۷۷ ح ۳۱۴۷ .

3.دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۱۱۵ ، عوالي اللآلي : ج ۳ ص ۳۰ ح ۸۱ وراجع منية المريد : ص ۱۷۳ و ص ۲۵۹ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 90369
صفحه از 551
پرینت  ارسال به