507
دانش نامه عقايد اسلامي ج2

۱۸۶۱.امام رضا عليه السلام :لطيف بودن خداوند ، به معناى خُردى و نحيف بودن و كوچكى نيست ؛ بلكه به معناى نفوذ [ او ] در اشيا و محال بودن درك اوست ، مانند گفته تو به كسى كه : «اين امر از من پوشيده ماند» و يا «مذهب فلان كس ، نامعلوم است» . اين گفته مى رساند كه عقل در آن ، درمانده و به جايى نرسيده و چنان دور و لطيف است كه در وهم نيايد . لطافت خداى ـ تبارك و تعالى ـ نيز بدين سان مى رساند كه او به حدّ و وصف نيايد .

۱۸۶۲.امام على عليه السلام :ـ در توصيف خداى بزرگ و والا ـ: در پايين ترين مرتبه او ، خردهاى ژرف نگر نازك انديش ، سرگردان گشته اند. پس مبارك باد خدايى كه دورترين همّت ها بدو نرسند و هوش هاى ژرفكاو به او دست نيابند !

۱۸۶۳.امام زين العابدين عليه السلام :خداى من ! زبان ها از رسيدن به ستايش تو ـ آن گونه كه شايسته جلال توست ـ ناتوان اند ، و ديده ها از نگريستن به سيماى پاكت درمانده اند و براى مردم ، راهى به سوى شناخت خود ننهادى ، مگر راه عجز از شناختت .

ب ـ حقيقت پيامبر و امام و مؤمن

۱۸۶۴.امام صادق عليه السلام :همان گونه كه مردمان از درك حقيقت خدا ناتوان اند ، از فهم حقيقت پيامبر خدا هم ناتوان اند و همان گونه كه از فهم حقيقت پيامبر خدا ناتوان اند ، از فهم حقيقت امام نيز ناتوان اند و همان گونه كه از فهم حقيقت چگونگى امام ناتوان اند ، از فهم حقيقت مؤمن نيز ناتوان اند .


دانش نامه عقايد اسلامي ج2
506

۱۸۶۱.الإمام الرضا عليه السلام :أمَّا اللَّطيفُ فَلَيسَ عَلى قِلَّةٍ وقَضافَةٍ ۱ وصِغَرٍ ، ولكِنَّ ذلِكَ عَلَى النَّفاذِ فِي الأَشياءِ وَالاِمتِناعِ مِن أن يُدرَكَ ؛ كَقَولِكَ لِلرَّجُلِ : لَطُفَ عَنّي هذَا الأَمرُ ، ولَطُفَ فُلانٌ في مَذهَبِهِ ، وقَولِهِ يُخبِرُكَ أنَّهُ غَمَضَ فيهِ العَقلُ وفاتَ الطَّلَبُ وعادَ مُتَعَمِّقا مُتَلَطِّفا لا يُدرِكُهُ الوَهمُ ، فَكَذلِكَ لُطفُ اللّهِ تَبارَكَ وتَعالى عَن أن يُدرَكَ بِحَدٍّ أو يُحَدَّ بِوَصفٍ. ۲

۱۸۶۲.الإمام عليّ عليه السلامـ في صِفَةِ اللّهِ جَلَّ وعَلا ـ: تاهَت في أدنى أدانيها طامِحاتُ العُقولِ في لَطيفاتِ الاُمورِ ، فَتَبارَكَ اللّهُ الَّذي لا يَبلُغُهُ بُعدُ الهِمَمِ ، ولا يَنالُهُ غَوصُ الفِطَنِ. ۳

۱۸۶۳.الإمام زين العابدين عليه السلام :إلهي قَصُرَتِ الأَلسُنُ عَن بُلوغِ ثَنائِكَ كَما يَليقُ بِجَلالِكَ وَانحَسَرَتِ الأَبصارُ دونَ النَّظَرِ إلى سُبُحاتِ وَجهِكَ ولَم تَجعَل لِلخَلقِ طَريقا إلى مَعرِفَتِكَ إلاّ بِالعَجزِ عَن مَعرِفَتِكَ. ۴

ب ـ كُنهُ صِفَةِ الرَّسولِ وَالإمامِ وَالمُؤمِنِ

۱۸۶۴.الإمام الصادق عليه السلام :فَكَما لا تَقدِرُ الخَلائِقُ عَلى كُنهِ صِفَةِ اللّهِ عز و جلفَكَذلِكَ لا تَقدِرُ عَلى كُنهِ صِفَةِ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، وَكَما لا تَقدِرُ عَلى كُنهِ صِفَةِ الرَّسولِ صلى الله عليه و آله كَذلِكَ لا تَقدِرُ عَلى كُنهِ صِفَةِ الإمامِ ، وَكَما لا تَقدِرُ عَلى كُنهِ صِفَةِ الإمامِ كَذلِكَ لا يَقدِرونَ عَلى كُنهِ صِفَةِ المُؤمِنِ. ۵

1.القَضَافَةُ : النحافة (القاموس المحيط : ج ۳ ص ۱۸۵) .

2.الكافي : ج ۱ ص ۱۲۲ ح ۲ ، التوحيد : ص ۱۸۹ ح ۲ ، عيون أخبار الرضا : ج ۱ ص ۱۴۸ ح ۵۰ كلاهما عن الحسين بن خالد وفيهما «غمض فبهر العقل» بدل «غمض فيه العقل» ، بحارالأنوار : ج ۴ ص ۱۷۸ ح ۵ .

3.الكافي : ج ۱ ص ۱۳۵ ح ۱ ، التوحيد : ص ۴۲ ح ۳ عن الحصين بن عبدالرحمن عن أبيه عن الإمام الصادق عن أبيه عن جدّه عنه عليهم السلام ، الغارات : ج ۱ ص ۱۷۲ وفيه «لا يدركه» بدل «لا يبلغه» عن إبراهيم بن إسماعيل اليشكري ، بحارالأنوار : ج ۴ ص ۲۶۹ ح ۱۵ .

4.الصحيفة السجّادية الجامعة : ص ۴۱۷ (الدعاء ۱۹۳) ، بحار الأنوار : ج ۹۴ ص ۱۵۰ .

5.المؤمن : ج ۳۱ ح ۵۹ ، بحارالأنوار : ج ۶۷ ص ۶۵ ح ۱۳ وراجع : المحاسن : ج ۱ ص ۱۴۳ ح ۴۱ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 56931
صفحه از 618
پرینت  ارسال به