۱۷۰۲.امام على عليه السلام :انديشيدن ، مانند با چشم ديدن نيست؛ زيرا گاه چشم ها به صاحبانشان دروغ مى گويند ، ولى خرد به آن كه از وى اندرز خواسته ، نيرنگ نمى زند .

۱۷۰۳.امام على عليه السلام :ديدن با ديدگان نيست كه گاه ديده ها به صاحبانشان دروغ مى گويند .

۱۷۰۴.امام على عليه السلام :خردها ، پيشوايان انديشه ها و انديشه ها ، پيشوايان دل ها و دل ها ، پيشوايان حواس و حواس ، پيشوايان اندام اند .

۱۷۰۵.امام صادق عليه السلام :خرد در ژرفاى سخن ، غوطه ور مى شود و آن را از صدف نهان سينه بيرون مى كشد؛ همان گونه كه غوّاص ، مرواريد نهفته در دريا را بيرون مى آورد .

۱۷۰۶.امام صادق عليه السلام :ستون انسان ، خرد است و از خرد ، تيزهوشى و فهم و حفظ و دانش برمى خيزد و اين همه ، با خرد ، كامل مى شود و خرد ، راهبر و راهنما و راه گشاى انسان است . پس هرگاه خرد از نورْ تأييد گيرد ، انسان ، دانا و حافظ و ذاكر و تيز ذهن و فهيم مى گردد . پس به اين وسيله خواهد دانست كه چگونه و چرا و كجا هست؟ و آن كه را با او خلوص مى ورزد يا نيرنگ مى زند ، خواهد شناخت . پس هرگاه اين را شناخت ، مجرا و مسير حركت و [ نيز] همراه را از ناهمراه ، تشخيص مى دهد و توحيد خود را براى خدا خالص مى گرداند و به فرمان بردارى او اعتراف مى كند . پس اگر اين گونه كرد ، آنچه را از دست داده ، جبران خواهد كرد و براى آنچه بعدا مى آيد ، آماده خواهد شد . مى داند كه در چه كار است و براى چه در اين جاست و از كجا مى آيد ، و به كجا مى رود ؛ و اين همه از تأييد عقل است .

۱۷۰۷.امام صادق عليه السلام :ـ از سفارش لقمان به پسرش ـ: هرگاه خردمند با چشمش چيزى را ببيند ، حقيقت آن را درمى يابد ، و شاهد ، چيزى را مى بيند كه غايب نمى بيند .

۱۷۰۲.عنه عليه السلام :لَيسَتِ الرَّوِيَّةُ ^۱ كَالمُعايَنَةِ مَعَ الإِبصارِ ؛ فَقَد تَكذِبُ العُيونُ أهلَها ، ولا يَغُشُّ العَقلُ مَنِ استَنصَحَهُ. ^۲

۱۷۰۳.عنه عليه السلام :لَيسَ الرُّؤيَةُ مَعَ الإِبصارِ ؛ قَد تَكذِبُ الأَبصارُ أهلَها. ^۳

۱۷۰۴.عنه عليه السلام :العُقولُ أئِمَّةُ الأَفكارِ ، وَالأَفكارُ أئِمَّةُ القُلوبِ ، وَالقُلوبُ أئِمَّةُ الحَواسِّ ، وَالحَواسُّ أئِمَّةُ الأَعضاءِ. ^۴

۱۷۰۵.الإمام الصادق عليه السلام :يَغوصُ العَقلُ عَلَى الكَلامِ فَيَستَخرِجُهُ مِن مَكنونِ الصَّدرِ ، كَما يَغوصُ الغائِصُ عَلَى اللُّؤلُـؤِ المُستَكِنَّةِ فِي البَحرِ. ^۵

۱۷۰۶.عنه عليه السلام :دِعامَةُ الإِنسانِ العَقلُ ، وَالعَقلُ مِنهُ الفِطنَةُ وَالفَهمُ وَالحِفظُ وَالعِلمُ ، وبِالعَقلِ يَكمُلُ ، وهُوَ دَليلُهُ ومُبصِرُهُ ومِفتاحُ أمرِهِ ، فَإِذا كانَ تَأييدُ عَقلِهِ مِنَ النّورِ كانَ عالِماً ، حافِظاً ، ذاكِراً ، فَطِناً ، فَهِماً ، فَعَلِمَ بِذلِكَ كَيفَ ولِمَ وحَيثُ ، وعَرَفَ مَن نَصَحَهُ ومَن غَشَّهُ ، فَإِذا عَرَفَ ذلِكَ عَرَفَ مَجراهُ ومَوصولَهُ ومَفصولَهُ ، وأخلَصَ الوَحدانِيَّةَ للّهِِ ، وَالإِقرارَ بِالطّاعَةِ ، فَإِذا فَعَلَ ذلِكَ كانَ مُستَدرِكاً لِما فاتَ ، ووارِداً عَلى ما هُوَ آتٍ ، يَعرِفُ ما هُوَ فيهِ ، و لِأَيِّ شَيءٍ هُوَ هاهُنا ، ومِن أينَ يَأتيهِ ، وإلى ما هُوَ صائِرٌ ، وذلِكَ كُلُّهُ مِن تَأييدِ العَقلِ. ^۶

۱۷۰۷.عنه عليه السلامـ مِن وَصِيَّةِ لُقمانَ لاِبنِهِ ـ: إنَّ العاقِلَ إذا أبصَرَ بِعَينِهِ شَيئاً عَرَفَ الحَقَّ مِنهُ ، وَالشّاهِدُ يَرى ما لا يَرَى الغائِبُ. ^۷