اى سعد! آيا تو را به شگفت تر از اين ، آگاه كنم ؛ قومى كه آنچه را اينان نمى دانند ، مى دانند و سپس به مانند ايشان ، نادانى مى كنند ؟.
اين سخن ، بيانگر سرنوشت دانش در جهان امروز است . جامعه متمدّن و داناى امروز ، حقيقتا از نادانى در سختى است و قربانى جهل خويش است . اين چنين است كه دانش ، بشر را به كره ماه مى رساند ، امّا نمى تواند كمترين نقشى در حركت انسان به سوى كمال مطلق و رشد و تكامل انسانيت او داشته باشد .
ويژگى هاى جوهر «دانش»
ويژگى ها و آثار و علايم جوهر دانش ۱ در قرآن و روايات اسلامى ، مشابه ويژگى ها و آثار و علايم حقيقت حكمت ۲ و جوهر عقل ۳ است . اين تشابه ، كمك فراوانى در راه شناخت حقيقت دانش و عقل از نظر اسلام مى كند . در اين جا تنها به فهرست مهم ترينِ اين ويژگى ها اشاره مى كنيم :
۱ . ريشه داشتن نور دانش در فطرت انسان
احاديثى كه دانش را «سرشته در قلب» ۴ مى دانند و يا آن را به «فطرى» و «اكتسابى» ۵ تقسيم مى كنند و يا از آن به «نورى كه خداوند متعال به دل افاضه مى نمايد» تعبير مى نمايند ۶ و همچنين ، همه آيات و رواياتى كه خداشناسى را
1.ر . ك : ص ۲۶۱ (حقيقت دانش) .
2.ر . ك : ص ۳۵۹ (پژوهشى درباره معناى «حكمت» و اقسام آن) .
3.ر.ك : ج ۱ ص ۱۹۳ (شناخت خرد) و ۳۳۱ (نشانه هاى خرد) .
4.ر . ك : ص ۲۶۱ (حقيقت دانش) .
5.. ر.ك : همان .
6.ر.ك : همان .
