203
دانش نامه عقايد اسلامي ج2

۵ / ۵

اسلام، نابود كننده سنّت هاى جاهليّت

۱۲۲۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :به راستى كه خداوند عز و جل مرا رحمتى براى جهانيان مبعوث كرد ، و بدان جهت كه ساز و چنگ و نى و سنّت هاى جاهليّت و بُتان را نابود كنم .

۱۲۲۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مبغوض ترين انسان ها در نزد خداوند، سه كس اند: كسى كه در حَرَم، اِلحاد ۱ ورزد ؛ كسى كه در اسلام به دنبال سنّت هاى جاهليّت باشد؛ و كسى كه تلاش كند خون كسى را به ناحق بريزد .

۱۲۲۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در سخنرانى در روز عرفه ـ: بدانيد كه هر سنّتى از سنّت هاى جاهليّت را زير پا گذاشتم ۲ و كنار نهادم . خونخواهى جاهليّت نيز كنار نهاده مى شود ، و اوّلْ خونى كه كنار مى نهم، خون ابن ربيعه، پسر حارث است ـ كه در قبيله بنى سعد، دوران شيرخوارگى را مى گذرانْد و قبيله هُذَيل ، او را كشتند ـ و رباى جاهليّت، مُلغى است و اوّلْ ربايى كه لغو مى كنم ، رباى عبّاس ، پسر عبد المطّلب است . به درستى كه همه اينها مُلغى هستند .

۱۲۲۷.الإصابةـ به نقل از ابو عبيد ـ: از كارهاى برجسته [ قبيله] يَشْكُر در جاهليّت ، اين است كه پيامبر صلى الله عليه و آله در روز فتح مكّه، سخنرانى كرد و فرمود : «بدانيد كه همه كارهاى افتخارآميز جاهليّت را زير پا گذاردم، جز آب رسانى به حاجيان و پرده دارى كعبه را» .
آن گاه، اسود بن ربيعة بن ابو الأسود بن مالك بن ربيعة بن جميل بن ثعلبة بن عمرو بن عثمان بن حبيب بن يَشكُر به پا خاست و گفت : اى پيامبر خدا! به راستى كه پدرم در جاهليّت، اموالى را به در راه ماندگان ، بخشش مى كرد . اگر اين براى من بزرگى است، رهايش كنم و اگر شرافتى نيست، من سزاوارترم كه آن را ادامه دهم .
پيامبر خدا فرمود : «اين ، براى تو افتخارى است» . پس ، آن را پذيرفت .

1.اِلحاد ، به معناى انحراف از حق است . ظاهرا مقصود از اِلحاد در حرم ، رعايت نكردن حقوق حرم و هتك حرمت آن است . در روايتى از امام صادق عليه السلام آمده است كه: هر ستمى در مكّه و حرم ، اِلحاد است (ر . ك : الكافى: ج ۸ ص ۳۳۷ ح ۵۳۳) .

2.سيّد رضى در كتاب المجازات النبويّة نوشته است : اين سخن ، مجاز است و مراد ، ناچيز انگاشتن فرهنگ جاهليّت و از ميان برداشتن قوانين آن است ؛ چرا كه هر چيزى كه زير پا نهاده شود ، خوار وناچيز شمرده شده است .


دانش نامه عقايد اسلامي ج2
202

۵ / ۵

مَحقُ الإِسلامِ لِعاداتِ الجاهِلِيَّةِ

۱۲۲۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ عز و جل بَعَثَني رَحمَةً لِلعالَمينَ ، ولِأَمحَقَ المَعازِفَ وَالمَزاميرَ ، واُمورَ الجاهِلِيَّةِ ، وَالأَوثانَ. ۱

۱۲۲۵.عنه صلى الله عليه و آله :أبغَضُ النّاسِ إلَى اللّهِ ثَلاثَةٌ : مُلحِدٌ فِي الحَرَمِ ، ومُبتَغٍ فِي الإِسلامِ سُنَّةَ الجاهِلِيَّةِ ، ومُطَّلِبٌ دَمَ امرِىًءبِغَيرِ حَقٍّ لِيُهريقَ دَمَهُ. ۲

۱۲۲۶.عنه صلى الله عليه و آلهـ مِن خُطبَتِهِ في عَرَفَةَ ـ: ألا كُلُّ شَيءٍ مِن أمرِ الجاهِلِيَّةِ تَحتَ قَدَمَيَّ مَوضوعٌ ۳ ، ودِماءُ الجاهِلِيَّةِ مَوضوعَةٌ ، وإنَّ أوَّلَ دَمٍ أضَعُ مِن دِمائِنا دَمُ ابنِ رَبيعَةَ بنِ الحارِثِ ـ كانَ مُستَرضِعاً في بَني سَعدٍ فَقَتَلَتهُ هُذَيلٌ ـ ورِبَا الجاهِلِيَّةِ مَوضوعٌ ، وأوَّلُ رِباً أضَعُ رِبانا رِبا عَبّاسِ بنِ عَبدِالمُطَّلِبِ فَإِنَّهُ مَوضوعٌ كُلُّهُ. ۴

۱۲۲۷.الإصابة عن أبي عبيدة :كانَ مِن مَآثِرِ ۵ يَشكُرَ فِي الجاهِلِيَّةِ أنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله خَطَبَ يَومَ الفَتحِ
فَقالَ : ألا إنَّ كُلَّ مَكرُمَةٍ كانَت فِي الجاهِلِيَّةِ فَقَد جَعَلتُها تَحتَ قَدَمَيَّ إلاَّ السِّقايَةَ وَالسَّدانَةَ. ۶
فَقامَ إلَيهِ الأَسوَدُ بنُ رَبيعَةَ بنِ أبِي الأَسوَدِ بنِ مالِكِ بنِ رَبيعَةَ بنِ جُمَيلِ بنِ ثَعلَبَةَ بنِ عَمرِو بنِ عُثمانَ بنِ حَبيبِ بنِ يَشكُرَ فَقالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، إنَّ أبي كانَ تَصَدَّقَ بِمالٍ مِن مالِهِ عَلَى ابنِ السَّبيلِ فِي الجاهِلِيَّةِ ، فَإِن تَكُن لي تَكرِمَةً تَرَكتُها ، وإن لا تَكُن لي مَكرُمَةً فَأَنَا أحَقُّ بِها . فَقالَ : بَل هِيَ لَكَ مَكرُمَةٌ فَتَقَبَّلها. ۷

1.الكافي : ج ۶ ص ۳۹۶ ح ۱ عن أبي الربيع الشامي عن الإمام الصادق عليه السلام ، الأمالي للصدوق : ص ۵۰۲ ح ۶۸۸ عن محمّد ابن مسلم عن الإمام الصادق عليه السلام عنه صلى الله عليه و آله ، روضة الواعظين : ص ۵۰۹ ، بحار الأنوار : ج ۷۹ ص ۱۲۶ ح ۴ ؛ مسند ابن حنبل : ج ۸ ص ۳۰۷ ح ۲۲۳۷۰ ، المعجم الكبير : ج ۸ ص ۱۹۷ ح ۷۸۰۳ كلاهما عن أبي اُمامة نحوه ، شُعب الإيمان : ج ۵ ص ۲۴۳ ح ۶۵۲۹ عن أنس .

2.صحيح البخاري : ج ۶ ص ۲۵۲۳ ح ۶۴۸۸ ، السنن الكبرى : ج ۸ ص ۵۱ ح ۱۵۹۰۲ كلاهما عن ابن عبّاس ، كنز العمّال : ج ۱۶ ص ۳۷ ح ۴۳۸۳۳ ؛ عوالي اللآلي : ج ۱ ص ۱۷۶ ح ۲۱۶ .

3.قال الشريف الرضي رحمه اللهفي المجازات النبويّة : ص ۱۳۵ ح ۱۰۲ بعد نقله للمقطع الأوّل من الحديث : هذا القول مجاز ، والمراد به إذلال أمر الجاهليّة ، وحطّ أعلامها ونقض أحكامها ، كما يستذلّ الشيء الموطوء الذي تدوسه الأخامص الساعية والأقدام الواطئة ، فلا يبقى منه مرفوع إلاّ وضع ولا قائم إلاّ صرع .

4.صحيح مسلم: ج ۲ ص ۸۸۹ ح ۱۴۷ ، سنن أبي داود: ج ۲ ص ۱۸۵ ح ۱۹۰۵ ، سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۰۲۵ ح ۳۰۷۴ ، سنن الدارمي : ج ۱ ص ۴۷۶ ح ۱۷۹۳ كلّها عن حاتم بن إسماعيل عن الإمام الصادق عن أبيه عليهماالسلامعن جابر بن عبداللّه ، كنز العمّال : ج ۵ ص ۱۱۷ ح ۱۲۳۰۴ .

5.مآثر العرب : مكارمها ومفاخرها التي تؤثر عنها وتُروى (النهاية : ج ۴ ص ۲۸۸) .

6.سدانة الكعبة : خدمتها وتولّي أمرها وفتح بابها وإغلاقه (تاج العروس : ج ۱۸ ص ۲۷۶) .

7.الإصابة : ج ۱ ص ۲۲۵ ح ۱۵۸ وراجع اُسد الغابة : ج ۱ ص ۲۲۸ ح ۱۴۱ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 57069
صفحه از 618
پرینت  ارسال به